Serotonina to metabolit aminokwasu tryptofanu, organiczny związek chemiczny zwany popularnie hormonem szczęścia. Wywiera swój wpływ za pośrednictwem odpowiednich receptorów serotoninoergicznych.
Serotonina – synteza
Za syntezę serotoniny odpowiadają neurony oraz przewód pokarmowy i płytki krwi. Produkcja zachodzi w wyniku hydroksylacji i dekarboksylacji jednego z niezbędnych aminokwasów, jakim jest egzogenny tryptofan. Szacuje się, że około 2% spożytego wraz z pokarmem tryptofanu ulega przekształceniu do serotoniny.
Blisko 95% ogółu tego hormonu produkowane jest w komórkach enterochromafinowych błony śluzowej, w neuronach splotów nerwów warstwy podśluzowej i mięśniowej ściany jelita. Z kolei jedynie około 5% całości hormonu pochodzi z neuronów splotów nerwowych.
Wzrost stężenia serotoniny obserwuje się jako zjawisko fizjologiczne tuż po spożyciu posiłku oraz u kobiet po menopauzie, co wiąże się z obniżoną produkcją estrogenów. U mężczyzn występuje około 25% mniej serotoniny niż u kobiet.
Fizjologia serotoniny
Pojedyncza cząsteczka hormonu wykazuje silne właściwości hydrofilne i lipofobowe. W związku z tym nie może z łatwością przenikać przez błony biologiczne – aby tego dokonać musi najpierw związać się z docelowymi receptorami zlokalizowanymi na tych błonach.
Funkcje serotoniny
Serotonina odpowiada za agregację płytek oraz skurcz mięśni gładkich. To ważny hormon tkankowy oraz neuroprzekaźnik w ośrodkowym układzie nerwowym. Jej główną funkcją jest właśnie neuroprzekaźnictwo w układzie nerwowym. Bierze bowiem udział w procesach takich jak:
- regulacja rytmu dobowego sen-czuwanie;
- kontrola wrażeń bólowych;
- zmiany nastroju;
- zwiększanie libida;
- krzepnięcie krwi;
- skurcze mięśni;
- termoregulacja organizmu;
- proces zapamiętywania.
Pełni istotne funkcje w obwodowym układzie nerwowym, a w szczególności w układzie nerwów jelit. Wykazano, że poprzez swój wpływ na sieci nerwowe tego narządu powoduje zahamowanie perystaltyki jelit i nasila przewodzenie czucia bólu trzewnego.
Zwiększanie poziomu serotoniny
Poziom serotoniny w organizmie można podnieść naturalnymi sposobami, głównie prowadząc zdrowy tryb życia. Zastosowanie odpowiedniej diety, codzienna dawka aktywności fizycznej, odpowiednia ilość snu i dostarczanie sobie drobnych przyjemności w ciągu dnia znacznie zwiększa ilość hormonu w organizmie. Jedną z czynności najbardziej podnoszących jego poziom jest całowanie i przytulanie. Warto także sięgać po produkty bogate w tryptofan – ryby, awokado, banany, jajka, pestki dyni czy czekoladę.
Zaburzenia syntezy serotoniny
Nadmiar serotoniny
Nadmierna syntezowana serotonina jest zjawiskiem charakterystycznym dla chorób zapalnych jelit. Wzrost stężenia tego hormonu zaobserwowano w chorobie trzewnej, zaburzeniach żołądkowo-jelitowych o podłożu zapalnym, a także przy zapaleniu wyrostka robaczkowego.
Niedobór serotoniny
Z kolei niedobór serotoniny pochodzącej z komórek endokrynnych często występuje w postaci zaparciowego zespołu jelita drażliwego. W przypadku ośrodkowego układu nerwowego deficyt przyczynia się do wystąpienia depresji.
Brak serotoniny może powodować dekoncentrację, spadek tętna, obniżenie temperatury ciała, ciężkie zaburzenia snu, skłonności do obżarstwa i apatię. Niski poziom serotoniny obserwuje się u osób z nadwagą i otyłością. Tacy ludzie są bardziej impulsywni i wykazują większą trudność w kontrolowaniu swojego zachowania w obliczu zagrożenia. Ponadto posiadają większe skłonności do sięgania po różnego rodzaju używki, np. narkotyki czy alkohol.
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Stępień A., Walecka-Kapica E., Błońska A., Klupińska G., Rola tryptofanu i serotoniny w patogenezie i leczeniu zespołu jelita nadwrażliwego, Folia Medica Lodziensia, 2/2014.
- Markowicz-Narękiewicz A., Związek między wydzielaniem neuroprzekaźników a powstawaniem chorób psychicznych – na szczegółowo omówionym przykładzie depresji, Neurokognitywistyka w Patologii i Zdrowiu, 2009-2011.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
