Obwodowy układ nerwowy

Obwodowy układ nerwowy (łac. systema nervosum periphericum) tworzą nerwy (łac. nervi) i zwoje (łac. ganglia). Nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego to nerwy rdzeniowe (łac. nervi spinales) – 31 par, a nerwy połączone z mózgowiem to nerwy czaszkowe (łac. nervi craniales) – 12 par.

Nerwy rdzeniowe

Dzielimy je na nerwy szyjne, piersiowe, lędźwiowe, krzyżowe i nerw guziczny. Wyróżniamy:

• 8 par nerwów szyjnych;
• 12 par nerwów piersiowych;
• 5 par nerwów lędźwiowych;
• 5 par nerwów krzyżowych;
• 1 parę nerwów guzicznych.

Pierwszy nerw szyjny wychodzi między kością potyliczną a kręgiem szczytowym. Pozostałe nerwy szyjne, piersiowe oraz lędźwiowe opuszczają kanał kręgowy przez otwory międzykręgowe. 4 górne nerwy krzyżowe wychodzą przez otwory krzyżowe, natomiast ostatni – przez otwór między kością krzyżową a kością guziczną.

Każdy nerw rdzeniowy powstaje z połączenia korzenia brzusznego (ruchowego) i grzbietowego (czuciowego). Korzenie brzuszne zawierają głównie odśrodkowe, czyli ruchowe i autonomiczne, natomiast korzenie grzbietowe zbudowane są zasadniczo z włókien dośrodkowych. W bocznej części korzenia grzbietowego znajduje się zgrubienie o nazwie zwoju rdzeniowego.

Sploty nerwowe

Z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych powstają: splot szyjny, splot ramienny, nerwy międzyżebrowe oraz splot lędźwiowo-krzyżowy.

Splot szyjny

Powstaje z gałęzi C1-C4. Obszar unerwienia ruchowego obejmuje: mięśnie przedkręgowe, mięśnie podgnykowe, przeponę, częściowo mięsień czworoboczny, mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy oraz mięsięń dźwigacz łopatki. Gałęzie skórne unerwiają szyję, sąsiednie części barków, klatki piersiowej i głowy. Splot szyjny bierze także udział w unerwianiu osierdzia, opłucnej oraz otrzewnej.

Od splotu szyjnego odchodzą 4 gałęzie skórne, 4 długie gałęzie mięśniowe oraz kilka krótszych gałęzi. Wśród gałęzi skórnych znajdują się następujące nerwy:

• nerw potyliczny mniejszy;
• nerw uszny wielki;
• nerw poprzeczny szyi;
• nerwy nadobojczykowe.

Nerwy mięśniowe dzielą się na gałęzie długie i krótkie. Długie obejmują pętlę szyjną, nerw przeponowy oraz gałąź do mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego i mięśnia czworobocznego. Gałęzie krótkie odchodzą zasadniczo od gałęzi brzusznych nerwów szyjnych C1-C4.

Splot ramienny

Utworzony jest przez gałęzie przednie od C5 do Th1, chociaż często spotyka się, że do splotu ramiennego dochodzą włókna od C4. Nerwy krótkie splotu ramiennego obejmują nerwy:

• nerw grzbietowy łopatki;
• nerw piersiowy długi;
• nerw podobojczykowy;
• nerw nadłopatkowy;
• nerwy piersiowe: przyśrodkowy i boczny;
• nerwy podłopatkowe;
• nerw piersiowo-grzbietowy;
• nerw pachowy.

Gałęzie długie natomiast obejmują bardzo ważne nerwy:

• nerw mięśniowo-skórny;
• nerw pośrodkowy;
• nerw łokciowy;
• nerw skórny przyśrodkowy ramienia;
• nerw skórny przyśrodkowy przedramienia;
• nerw promieniowy.

Nerwy międzyżebrowe

Powstają z gałęzi brzusznych nerwów piersiowych. Są one świadectwem metamerycznej budowy ciała. Ostatni z tych nerwów znajduje się poniżej dwunastego żebra, dlatego otrzymał nazwę nerwu podżebrowego.

Splot lędźwiowo-krzyżowy

Jest największym splotem organizmu człowieka, ponieważ tworzą go gałęzie brzuszne nerwów lędźwiowych, krzyżowych i nerwu guzicznego. Anatomicznie ten wielki splot można podzielić na część górną tworzącą splot lędźwiowy oraz część dolną tworzącą splot krzyżowy.

Gałęzie krótkie splotu lędźwiowego (czyli mięśniowe) odchodzą bezpośrednio od korzeni splotu. Przeznaczone są dla: mięśni międzypoprzecznych bocznych, mięśnia czworobocznego lędźwi, mięśnia lędźwiowego większego i mięśnia lędźwiowego mniejszego. Gałęzie długie z kolei obejmują następujące nerwy:

• nerw biodrowo-podbrzuszny;
• nerw biodrowo-pachwinowy;
• nerw płciowo-udowy;
• nerw skórny boczny uda;
• nerw udowy;
• nerw zasłonowy.

Splot krzyżowy powstaje z gałęzi przednich wszystkich nerwów krzyżowych (S1-S5) oraz nerwu guzicznego. Włącza się do niego również gałęzie L4-L5. Stanowi on najpotężniejszy splot organizmu, ponieważ zaopatruje większą część kończyn dolnych, narządy miednicy mniejszej, krocze, narządy płciowe zewnętrzne oraz skórę i mięśnie w okolicy kości guzicznej. Wyróżnia się gałęzie krótkie i długie splotu. Gałęzie krótkie odchodzą do: mięśnia czworobocznego uda, mięśnia bliźniaczego górnego i dolnego, mięśnia zasłaniacza wewnętrznego oraz mięśnia gruszkowatego. Gałęzie długie obejmują następujące nerwy:

• nerw pośladkowy górny;
• nerw pośladkowy dolny;
• nerw skórny tylny uda;
• nerw kulszowy;
• nerw sromowy;
• nerw guziczny.

Nerwy czaszkowe

Nerwy czaszkowe rozpoczynają się w odpowiednich częściach mózgowia i są to następujące nerwy:

• I – nerw węchowy
• II – nerw wzrokowy
• III – nerw okoruchowy
• IV – nerw bloczkowy
• V – nerw trójdzielny
• VI – nerw odwodzący
• VII – nerw twarzowy
• VIII – nerw przedsionkowo-ślimakowy
• IX – nerw językowo-gardłowy
• X – nerw błędny
• XI – nerw dodatkowy
• XII – nerw podjęzykowy

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.