Progesteron jest kluczowym hormonem steroidowym niezbędnym do zaistnienia, podtrzymania i dalszego rozwoju ciąży. Wytwarzany jest przez jajniki.
Synteza progesteronu
Hormon ten jest wytwarzany przez komórki ciałka żółtego w jajnikach w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego. Powstaje pod wpływem hormonu luteinizującego (LH), w czym pośredniczy cykliczny AMP. Wydzielanie progesteronu zwiększa się kilkukrotnie w czasie pierwszych kilkunastu tygodni ciąży. Największą syntezę stwierdzono w 12. tygodniu ciąży, licząc czas trwania ciąży od dnia owulacji. Następnie wydzielanie progesteronu przez jajniki zmniejsza się w miarę zbliżania się porodu. Rozwijające się łożysko przyjmuje bowiem funkcję wydzielniczą jajników wydzielając do krwi znaczne ilości estrogenów i progesteronu.
Narządami docelowymi dla tego hormonu są:
- macica;
- gruczoł mlekowy;
- ciałko żółte;
- mózg.
Zobacz również: Hormony płciowe u kobiet.
Działanie
Progesteron działa na macicę antagonistycznie w stosunku do estrogenów. W związku z tym zmniejsza pobudliwość błony mięśniowej macicy, zwłaszcza w stosunku do oksytocyny, hiperpolaryzując błonę komórkową komórek mięśni gładkich. Odpowiada zatem za przygotowanie endometrium do implantacji i za zagnieżdżenie zarodka. Odpowiada ponadto za modyfikację odpowiedzi immunologicznej matki zapobiegającej odrzuceniu allogenicznego płodu. Zapobiega to poronieniu. W obrębie gruczołów sutkowych wywołuje w płacikach rozwój komórek gruczołowych. Efektem tego jest możliwość laktacji.
Z kolei w drugiej połowie ciąży progesteron odpowiada za relaksację powiększającej się macicy oraz hamowanie jej skurczów, między innymi poprzez zmniejszanie wrażliwości na działanie oksytocyny oraz obniżenie produkcji prostaglandyn. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wskazują również na bardzo ważną rolę progesteronu w utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji szyjki macicy w ciąży. Wszystko to ma szczególne znaczenie w okresie ciąży.
Natomiast gwałtowne obniżenie poziomu tego hormonu we krwi powoduje kontrolowane złuszczenie się błony śluzowej macicy. Mówiąc prostszym językiem, powoduje menstruację.
Zobacz również: Aktywność fizyczna w ciąży.
Skutki uboczne
Progesteron powoduje także:
- sprzyja powstawaniu żylaków, gdyż spowalnia przepływ krwi;
- przebarwienie skóry;
- zatrzymanie wody w organizmie, czyli powstawanie obrzęków.
Zobacz również: Nadmiar wody w organizmie – przyczyny i objawy.
Dodatkowo nagły spadek poziomu progesteronu po porodzie może powodować wahania nastroju i depresję poporodową.
Zastosowanie progesteronu w ginekologii
Progesteron jest stosowany:
- u kobiet nieciężarnych jako suplement w II fazie cyklu miesiączkowego;
- w okresie klimakterium;
- podczas leczenia rozrostów i raka endometrium.
Progesteron jest niezbędny do wytworzenia zmian wydzielniczych w endometrium, co warunkuje jego prawidłowe złuszczanie. W cyklach bezowulacyjnych nie dochodzi do wytworzenia ciałka żółtego i produkcji tego hormonu. Względny hiperestrogenizm niezrównoważony działaniem progesteronu może być przyczyną nieprawidłowych rozrostów i raka endometrium.
Leczenie lub suplementację progesteronem u kobiet niebędących w ciąży stosuje się zwykle długi czas. W przypadku leczenia rozrostów endometrium lub stosowania hormonalnej terapii zastępczej podaje się lek przez kilka miesięcy. Kobiety poddane takiej terapii są starsze od kobiet ciężarnych i dlatego objawy niepożądane stosowania leku mogą być bardziej wyrażone.
Polecane produkty:
![]() |
Spirulina + Chlorella - naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu ... Zobacz więcej... |
![]() |
Spirulina w proszku od bioalgi
Spirulina jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Jej skład to wysokiej jakości białko pochodzenia roślinnego, witaminy, minerały (również pierwiastki śladowe), fitoskładniki (m.in. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy), kwasy tłuszczowe ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Bomba-Opoń D., Czajkowski K., Karowicz-Bilińska A., Kotarski J., Nowak-Markwitz E., Oszukowski P., Paszkowski T., Poręba R., Spaczyński M., Wielgoś M., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie, Ginekologia Polska, 86/2015.