Progesteron jest kluczowym hormonem steroidowym niezbędnym do zaistnienia, podtrzymania i dalszego rozwoju ciąży. Wytwarzany jest przez jajniki.
Synteza progesteronu
Hormon ten jest wytwarzany przez komórki ciałka żółtego w jajnikach w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego. Powstaje pod wpływem hormonu luteinizującego (LH), w czym pośredniczy cykliczny AMP. Wydzielanie progesteronu zwiększa się kilkukrotnie w czasie pierwszych kilkunastu tygodni ciąży. Największą syntezę stwierdzono w 12. tygodniu ciąży, licząc czas trwania ciąży od dnia owulacji. Następnie wydzielanie progesteronu przez jajniki zmniejsza się w miarę zbliżania się porodu. Rozwijające się łożysko przyjmuje bowiem funkcję wydzielniczą jajników wydzielając do krwi znaczne ilości estrogenów i progesteronu.
Narządami docelowymi dla tego hormonu są:
- macica;
- gruczoł mlekowy;
- ciałko żółte;
- mózg.
Zobacz również: Hormony płciowe u kobiet.
Działanie
Progesteron działa na macicę antagonistycznie w stosunku do estrogenów. W związku z tym zmniejsza pobudliwość błony mięśniowej macicy, zwłaszcza w stosunku do oksytocyny, hiperpolaryzując błonę komórkową komórek mięśni gładkich. Odpowiada zatem za przygotowanie endometrium do implantacji i za zagnieżdżenie zarodka. Odpowiada ponadto za modyfikację odpowiedzi immunologicznej matki zapobiegającej odrzuceniu allogenicznego płodu. Zapobiega to poronieniu. W obrębie gruczołów sutkowych wywołuje w płacikach rozwój komórek gruczołowych. Efektem tego jest możliwość laktacji.
Z kolei w drugiej połowie ciąży progesteron odpowiada za relaksację powiększającej się macicy oraz hamowanie jej skurczów, między innymi poprzez zmniejszanie wrażliwości na działanie oksytocyny oraz obniżenie produkcji prostaglandyn. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wskazują również na bardzo ważną rolę progesteronu w utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji szyjki macicy w ciąży. Wszystko to ma szczególne znaczenie w okresie ciąży.
Natomiast gwałtowne obniżenie poziomu tego hormonu we krwi powoduje kontrolowane złuszczenie się błony śluzowej macicy. Mówiąc prostszym językiem, powoduje menstruację.
Zobacz również: Aktywność fizyczna w ciąży.
Skutki uboczne
Progesteron powoduje także:
- sprzyja powstawaniu żylaków, gdyż spowalnia przepływ krwi;
- przebarwienie skóry;
- zatrzymanie wody w organizmie, czyli powstawanie obrzęków.
Zobacz również: Nadmiar wody w organizmie – przyczyny i objawy.
Dodatkowo nagły spadek poziomu progesteronu po porodzie może powodować wahania nastroju i depresję poporodową.
Zastosowanie progesteronu w ginekologii
Progesteron jest stosowany:
- u kobiet nieciężarnych jako suplement w II fazie cyklu miesiączkowego;
- w okresie klimakterium;
- podczas leczenia rozrostów i raka endometrium.
Progesteron jest niezbędny do wytworzenia zmian wydzielniczych w endometrium, co warunkuje jego prawidłowe złuszczanie. W cyklach bezowulacyjnych nie dochodzi do wytworzenia ciałka żółtego i produkcji tego hormonu. Względny hiperestrogenizm niezrównoważony działaniem progesteronu może być przyczyną nieprawidłowych rozrostów i raka endometrium.
Leczenie lub suplementację progesteronem u kobiet niebędących w ciąży stosuje się zwykle długi czas. W przypadku leczenia rozrostów endometrium lub stosowania hormonalnej terapii zastępczej podaje się lek przez kilka miesięcy. Kobiety poddane takiej terapii są starsze od kobiet ciężarnych i dlatego objawy niepożądane stosowania leku mogą być bardziej wyrażone.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Bomba-Opoń D., Czajkowski K., Karowicz-Bilińska A., Kotarski J., Nowak-Markwitz E., Oszukowski P., Paszkowski T., Poręba R., Spaczyński M., Wielgoś M., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie, Ginekologia Polska, 86/2015.
