Przetrenowanie to popularne zjawisko występujące w różnych dyscyplinach sportowych – zarówno u osób dopiero zaczynających przygodę z aktywnością fizyczną, jak i u zaawansowanych, wieloletnich sportowców. Przyczyny tego zjawiska są różnorodne, a brak podjęcia jakichkolwiek działań terapeutycznych wiąże się ze znacznym spadkiem motywacji, chęci do ćwiczeń i osiągów.
Rodzaje przetrenowania
Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje przetrenowania:
- I – dominują objawy ze strony układu współczulnego;
- II – dominują objawy ze strony układu przywspółczulnego.
Typ I częściej występuje u zawodników młodych i niedoświadczonych, zwykle uprawiają oni sporty szybkościowo-siłowe. Z kolei typ II częściej dotyczy sportowców starszych, trenujących dyscypliny wytrzymałościowe.
Jak rozpoznać przetrenowanie?
Przetrenowanie typu pierwszego jest stosunkowo łatwe do zdiagnozowania i szybko ustępuje po podjęciu odpowiednich kroków. Osoba w tym stanie wykazuje nadmierne pobudzenie organizmu, jednak osiągi sportowe i ogólne parametry biologiczne organizmu spadają. Typ drugi jest nieci trudniejszy do zdiagnozowania, ponieważ nie ma typowych objawów. Ponadto ustępuje bardzo powoli, nawet mimo właściwej regeneracji. Biologicznymi wskaźnikami typowymi dla przetrenowania w pojęciu ogólnym mogą być:
- gorsza sprawność ogólna i spadek zdolności motorycznych;
- bolesność mięśni;
- mniejsza tolerancja obciążeń treningowych;
- wzrost ryzyka kontuzji;
- zaburzenia łaknienia i problemy żołądkowo-jelitowe;
- obniżony poziom glikogenu w wątrobie i mięśniach;
- zmiany w stężeniu kortyzolu, kinazy kreatynowej czy mocznika;
- spadek ogólnej odporności organizmu;
- spowolnienie procesów gojenia się ran;
- wzrost wrażliwości na stres;
- apatia;
- lęk przed rywalizacją;
- rezygnacja;
- łatwość rozpraszania własnej uwagi;
- obniżona samoocena;
- zaburzenia nastroju;
- chwiejność emocjonalna.
Jak widać, objawów jest wiele i dotyczą wszystkich układów organizmu oraz w dużej mierze sfery psychicznej. Warto wyszczególnić również objawy charakterystyczne wyłącznie dla poszczególnych typów przetrenowania. W typie I (zwiększona aktywność układu współczulnego) występują:
- wzrost ciśnienia tętniczego;
- zaburzenia snu;
- wzrost spoczynkowej czynności rytmu serca;
- spadek ciśnienia wskutek pionizacji.
Natomiast w typie II (nadaktywność układu przywspółczulnego), charakterystyczne są:
- niskie ciśnienie tętnicze;
- powysiłkowa hipoglikemia;
- utrata libido i zaburzenia miesiączkowania w przypadku kobiet;
- brak problemów ze snem.
Jedynie prawidłowe rozpoznanie typu przetrenowania gwarantuje powrót do pełnej sprawności i aktywności sportowej.
Zobacz również: DOMS – opóźniona bolesność mięśniowa.
Przetrenowanie – jak sobie z nim radzić?
Najskuteczniejszą, zalecaną przez specjalistów formą likwidacji przetrenowania jest odpowiednio dobrany odpoczynek. Kwestią indywidualną jest jego forma oraz długość trwania. W zależności od tych czynników może trwać od 2 tygodni nawet do pół roku. Zaleca się wyjazd na łono natury – w góry lub nad morze, korzystanie z zabiegów odnowy biologicznej oraz wszelkie inne formy relaksu (sen, spacery, kontakt ze zwierzętami, medytacja). Nie należy całkowicie rezygnować z aktywności fizycznej, ale ograniczyć ją do formy rekreacyjnej. Nie stosuje się środków farmakologicznych. Należy szczególną uwagę zwrócić na codzienną dietę i suplementację.
Znacznie lepiej zapobiegać przetrenowaniu, niż go leczyć. W tym celu wystarczy dobierać intensywność treningów do własnych możliwości i poziomu sportowego, zapewnić organizmowi czas na regenerację, odpowiednio się wysypiać oraz zrezygnować z intensywnych treningów przy zauważeniu spadku osiągów i przemęczenia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Plan treningowy najlepiej aby był układany przez doświadczonego trenera.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Biesiada S., Dobosiewicz A., Diagnostyka i zasady monitorowania przetrenowania w sporcie – przegląd piśmiennictwa, Journal of Education, Health and Sport, 2/2018.
- Leszczyńska A., Sport to zdrowie! Refleksje o aktywności fizycznej Polaków, Acta Universitatis Lodziensis, 45/2013.
- Siwiński W., Rasińska R., Aktywność fizyczna jako zasadniczy cel stylu życia i zdrowia człowieka, Pielęgniarstwo Polskie, 2/2015.
