Przetrenowanie

Przetrenowanie to popularne zjawisko występujące w różnych dyscyplinach sportowych – zarówno u osób dopiero zaczynających przygodę z aktywnością fizyczną, jak i u zaawansowanych, wieloletnich sportowców. Przyczyny tego zjawiska są różnorodne, a brak podjęcia jakichkolwiek działań terapeutycznych wiąże się ze znacznym spadkiem motywacji, chęci do ćwiczeń i osiągów.

Rodzaje przetrenowania

Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje przetrenowania:

• I – dominują objawy ze strony układu współczulnego;
• II – dominują objawy ze strony układu przywspółczulnego.

Typ I częściej występuje u zawodników młodych i niedoświadczonych, zwykle uprawiają oni sporty szybkościowo-siłowe. Z kolei typ II częściej dotyczy sportowców starszych, trenujących dyscypliny wytrzymałościowe.

Jak rozpoznać przetrenowanie?

Przetrenowanie typu pierwszego jest stosunkowo łatwe do zdiagnozowania i szybko ustępuje po podjęciu odpowiednich kroków. Osoba w tym stanie wykazuje nadmierne pobudzenie organizmu, jednak osiągi sportowe i ogólne parametry biologiczne organizmu spadają. Typ drugi jest nieci trudniejszy do zdiagnozowania, ponieważ nie ma typowych objawów. Ponadto ustępuje bardzo powoli, nawet mimo właściwej regeneracji. Biologicznymi wskaźnikami typowymi dla przetrenowania w pojęciu ogólnym mogą być:

• gorsza sprawność ogólna i spadek zdolności motorycznych;
• bolesność mięśni;
• mniejsza tolerancja obciążeń treningowych;
• wzrost ryzyka kontuzji;
• zaburzenia łaknienia i problemy żołądkowo-jelitowe;
• obniżony poziom glikogenu w wątrobie i mięśniach;
• zmiany w stężeniu kortyzolu, kinazy kreatynowej czy mocznika;
• spadek ogólnej odporności organizmu;
• spowolnienie procesów gojenia się ran;
• wzrost wrażliwości na stres;
• apatia;
• lęk przed rywalizacją;
• rezygnacja;
• łatwość rozpraszania własnej uwagi;
• obniżona samoocena;
• zaburzenia nastroju;
• chwiejność emocjonalna.

Jak widać, objawów jest wiele i dotyczą wszystkich układów organizmu oraz w dużej mierze sfery psychicznej. Warto wyszczególnić również objawy charakterystyczne wyłącznie dla poszczególnych typów przetrenowania. W typie I (zwiększona aktywność układu współczulnego) występują:

• wzrost ciśnienia tętniczego;
• zaburzenia snu;
• wzrost spoczynkowej czynności rytmu serca;
• spadek ciśnienia wskutek pionizacji.

Natomiast w typie II (nadaktywność układu przywspółczulnego), charakterystyczne są:

• niskie ciśnienie tętnicze;
• powysiłkowa hipoglikemia;
• utrata libido i zaburzenia miesiączkowania w przypadku kobiet;
• brak problemów ze snem.

Jedynie prawidłowe rozpoznanie typu przetrenowania gwarantuje powrót do pełnej sprawności i aktywności sportowej.

Zobacz również: DOMS – opóźniona bolesność mięśniowa.

Przetrenowanie – jak sobie z nim radzić?

Najskuteczniejszą, zalecaną przez specjalistów formą likwidacji przetrenowania jest odpowiednio dobrany odpoczynek. Kwestią indywidualną jest jego forma oraz długość trwania. W zależności od tych czynników może trwać od 2 tygodni nawet do pół roku. Zaleca się wyjazd na łono natury – w góry lub nad morze, korzystanie z zabiegów odnowy biologicznej oraz wszelkie inne formy relaksu (sen, spacery, kontakt ze zwierzętami, medytacja). Nie należy całkowicie rezygnować z aktywności fizycznej, ale ograniczyć ją do formy rekreacyjnej. Nie stosuje się środków farmakologicznych. Należy szczególną uwagę zwrócić na codzienną dietę i suplementację.

Znacznie lepiej zapobiegać przetrenowaniu, niż go leczyć. W tym celu wystarczy dobierać intensywność treningów do własnych możliwości i poziomu sportowego, zapewnić organizmowi czas na regenerację, odpowiednio się wysypiać oraz zrezygnować z intensywnych treningów przy zauważeniu spadku osiągów i przemęczenia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Plan treningowy najlepiej aby był układany przez doświadczonego trenera.

	Mata z kolcami Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej...
	Mata do akupresury (mata z igłami) Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Biesiada S., Dobosiewicz A., Diagnostyka i zasady monitorowania przetrenowania w sporcie – przegląd piśmiennictwa, Journal of Education, Health and Sport, 2/2018.
2. Leszczyńska A., Sport to zdrowie! Refleksje o aktywności fizycznej Polaków, Acta Universitatis Lodziensis, 45/2013.
3. Siwiński W., Rasińska R., Aktywność fizyczna jako zasadniczy cel stylu życia i zdrowia człowieka, Pielęgniarstwo Polskie, 2/2015.