Tężyczka odnosi się do zespołu objawów chorobowych związanych z nadmierną pobudliwością połączeń nerwowo-mięśniowych. W medycynie wyróżnia się tężyczkę jawną oraz utajoną.
Przyczyny
Tężyczka jawna charakteryzuje się hipokalcemią, z kolei tężyczkę utajoną powoduje przede wszystkim hipomagnezemia.
Hipokalcemia to obniżenie stężenia wapnia poniżej normy przyjętej dla danego wieku. Powoduje to zwiększenie pobudliwości połączeń nerwowo-mięśniowych. Za normę wapnia u noworodków uznaje się 2,0 mmol/l, z kolei u nieco starszych dzieci poziom ten wynosi 2,1 mmol/l. Do głównych przyczyn hipokalcemii, a więc i tężyczki jawnej, należą:
- zbyt mała podaż wapnia w diecie, zaburzenia wchłaniania wapnia lub niedobór witaminy D;
- ostre zapalenie trzustki;
- niewystarczająca ekspozycja na słońce;
- choroby miąższu wątroby;
- niewydolność nerek;
- niedoczynność przytarczyc.
Natomiast najczęstszą przyczyną tężyczki utajonej jest hipomagnezemia, czyli obniżenie stężenia magnezu we krwi poniżej 0,65 mmol/l. Dzieje się tak, ponieważ w przypadku niedoboru magnezu następuje zaburzenie równowagi pomiędzy określonymi substratami, a w efekcie tego depolaryzacja błon komórkowych i zwiększenie pobudliwości nerwowo-mięśniowej. Do najczęstszych przyczyn hipomagnezemii zaliczamy:
- niedożywienie;
- zaburzenia wchłaniania z przewodu pokarmowego;
- intensywny wzrost dziecka;
- stosowanie diuretyków czy aminoglikozydów;
- terapię inhibitorami pompy protonowej.
Objawy tężyczki
Objawy kliniczne różnią się w zależności od postaci choroby. W przypadku tężyczki jawnej rozpoznanie jest bardzo proste, ponieważ typowy napad rozpoczyna się drętwieniem i parestezjami palców i okolicy ust. Następnie dochodzi do symetrycznych, tonicznych skurczów dystalnych części kończyn. W dalszej kolejności skurcze przenoszą się na mięśnie ku środkowi ciała. Dodatkowo typowym objawem jest skurcz mięśnia okrężnego ust.
Tężyczkę utajoną rozpoznaje się rzadziej, ponieważ wykazuje niezwykle różnorodny obraz kliniczny. Wśród jej objawów mogą znaleźć się:
- przewlekłe zmęczenie, drażliwość;
- bezsenność;
- zaburzenia koncentracji;
- duszność spoczynkowa;
- napadowa hiperwentylacja;
- napady paniki;
- drętwienia i mrowienia palców kończyn;
- drżenie ciała, głównie rąk;
- drętwienie twarzy i języka;
- objawy pozapiramidowe.
Na koniec należy wspomnieć typowe objawy, które doczekały się swojej nazwy. Są to objawy:
- Chvostka – gwałtowny skurcz mięśni mimicznych twarzy, które unerwia nerw twarzowy. Objawy występują po uderzeniu młoteczkiem w pień nerwu twarzowego;
- Trousseau – przymusowe ustawienie palców dłoni w kształt przypominający rękę położnika, czyli obejmuje przymusowe zgięcie dłoniowe dwóch ostatnich palców dłoni;
- Lusta – skurcz mięśni strzałkowych i odwiedzenie stopy. Objaw ten wywołuje się poprzez uderzenie młoteczkiem w nerw strzałkowy wspólny, tuż poniżej głowy kości strzałkowej;
- Masłowa – przyspieszenie oddechu wywołane ukłuciem szpilką.
Diagnostyka
W pierwszej kolejności należy odróżnić tężyczkę od padaczki, co często jest wstępnie mylone. Od padaczki różni się tym, że w przebiegu tężyczki zostaje zachowana świadomość pacjenta. Rozpoznanie opiera się głównie na obserwacji objawów klinicznych oraz wynikach badań. Wykonuje się EMG, EEG oraz EKG. W badaniach laboratoryjnych natomiast ocenia się stężenie wapnia i magnezu w osoczu krwi. Zauważa się również zmniejszone wydalanie wapnia i magnezu z moczem. Potwierdzeniem rozpoznania jest dodatnia próba ischemiczna, która wykazuje wieloiglicowe potencjały.
Tężyczka – leczenie
Leczenie uzależnione jest od postaci choroby. W przypadku tężyczki utajonej należy suplementować magnez i witaminę B6. Ponadto jeśli występuje niedobór witaminy D, ją także należy suplementować. Należy także więcej czasu spędzać na słońcu. Natomiast tężyczka jawna wymaga suplementacji roztworami soli wapnia.
Aby zapobiegać napadom choroby należy przyjmować preparaty wapnia i magnezu lub spożywać produkty bogate w te minerały. Dodatkowo należy suplementować witaminę D, ponieważ znaczna większość populacji cierpi na jej niedobory.
Bibliografia
- Popławska K., Rychlik K., Omidi K., Będzichowska A., Wawrzyniak A., Kalicki B., Tężyczka jako przyczyna utraty świadomości, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 14/2018.
- Zawadzki D., Kołacińska A., Tężyczka jako stan zagrożenia życia w zespole ratownictwa medycznego, Na Ratunek, 5/2017.
- Kołłątaj W., Kołłątaj B., Klatka M., Kapczuk I., Tężyczka utajona i pobudliwość nerwowo-mięśniowa, Endokrynologia Pediatryczna, 17/2018.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
