Parathormon (PTH) syntezowany jest przez przytarczyce. To polipeptyd składający się z 84 aminokwasów. Uznaje się go zarówno za hormon gruczołów przytarczycznych, jak również za przedsionkowy peptyd natriuretyczny.
Synteza i wydzielanie
Jak wspomniano we wstępie, parathormon syntezowany jest przez komórki główne przytarczyc. Są one niezwykle wrażliwe na stężenie jonów wapniowych w środowisku zewnątrzkomórkowym. W efekcie już nawet minimalne zmiany tego stężenia stymulują komórki przytarczyc do produkcji parathormonu. Po wydzieleniu hormonu do krwi szybko ulega on rozpadowi. Zwiększenie stężenia zjonizowanego wapnia w osoczu krwi bezpośrednio zwrotnie hamuje wydzielanie parathormonu przez gruczoły przytarczyczne.
Parathormon – funkcje
Narządami docelowymi dla omawianego hormonu są kości oraz nerki. Parathormon wpływa bezpośrednio na czynność kanalików nerkowych. Ponadto zwiększa w osoczu krwi stężenie jonów wapnia, ponieważ pobudza:
- uwalnianie jonów wapnia z tkanki kostnej do krwi;
- tworzenie się w nerkach witaminy D3, która przyspiesza wchłanianie jonów wapnia do krwi w jelitach;
- resorpcję zwrotną jonów wapnia w kanalikach nerkowych.
W efekcie, zmniejszenie stężenia zjonizowanego wapnia w osoczu krwi pobudza bezpośrednio komórki gruczołów przytarczycznych do wydzielania parathormonu. Ten, działając za pośrednictwem cyklicznego AMP na tkankę kostną uwalnia fosforan wapnia z tak zwanego magazynu wapnia wymiennego w kościach. Jednocześnie parathormon zwiększa wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego. W tym procesie działa synergistycznie z witaminą D. Działanie omawianego hormonu na nerki sprowadza się do zwiększonego wydalania z moczem fosforanów i do resorpcji zwrotnej jonów wapnia.
Podsumowując, można powiedzieć, że parathormon stanowi główny regulator homeostazy wapnia w organizmie utrzymując prawidłowe stężenie tych jonów. Działanie antagonistyczne w stosunku do parathormonu ma kalcytonina wydzielana przez tarczycę, która zmniejsza stężenie wapnia w osoczu krwi.
Nadczynność przytarczyc
Nadczynność przytarczyc wiąże się z nadmiernym wydzielaniem parathormonu, co skutkuje odwapnieniem kości, wzrostem stężenia wapnia i fosforanów w osoczu krwi. Sole wapniowe są słabo rozpuszczalne, dlatego już niewielkie ich stężenie prowadzi do rozwoju kamicy nerkowej. Na samym początku choroby nie zauważa się istotnych zmian, widać jedynie hiperkalcemię i wzrost stężenia parathormonu, co wystarcza do zdiagnozowania patologii.
Sugeruje się, że pierwotna nadczynność przytarczyc jest jednym z najczęściej występujących schorzeń gruczołów wydzielania zewnętrznego. Najczęstszą przyczyną choroby jest występowanie pojedynczego gruczolaka przytarczyc. Nieco rzadziej, ponieważ w 20% przypadków, przyczyną są mnogie gruczolaki lub rozlany przerost przytarczyc.
Leczenie opiera się na stosowaniu odpowiednio dobranych środków farmakologicznych. Ostatecznością jest chirurgiczne usunięcie przytarczyc, co wykonywane jest jednak wyłącznie w przypadkach ciężkiej i wtórnej nadczynności przytarczyc opornej na leczenie farmakologiczne.
Niedoczynność przytarczyc
Niedoczynność przytarczyc wiąże się ze zbyt małą ilością syntezowanego parathormonu. W efekcie może dojść do wystąpienia tężyczki, drętwienia lub mrowienia poszczególnych części ciała, a także do rozwoju zaćmy czy zaburzeń jonowych.
Przyczyn tego stanu może być wiele, jednak najczęściej wymienia się autoimmunologiczną lub wrodzoną niedoczynność przytarczyc lub nadwrażliwość receptora wapniowego.
Leczenie również w tym przypadku opiera się na farmakoterapii, co uzupełnia się dodatkowo suplementacją np. witaminy D3 i wapnia. Ważne jest, aby nie dopuścić do rozwoju tężyczki, a w przypadku jej wystąpienia podjęcie jak najwcześniej leczenia.
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Nowicki M., Diagnostyka i leczenie wtórnej nadczynności przytarczyc, Forum Nefrologiczne, 4/2009.
- Pietkiewicz M., Nienartowicz E., Sokołowska-Dąbek D., (i inni), Nadczynność przytarczyc: podstawy molekularne zaburzeń, diagnostyka i możliwości terapeutyczne, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 64/2010.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
