Kość (łac. os) jest rodzajem tkanki łącznej i stanowi tkankę podporową. Z kości zbudowany jest szkielet organizmu (układ kostny). Składa się z części organicznej (m.in. włókien kolagenu, komórek) oraz mineralnej (związków wapnia, magnezu i fosforu).
Kość – budowa
Chemicznie kość zbudowana jest z materiałów kompozytowych, czyli ze składników organicznych tworzących osseinę, dzięki której kość jest sprężysta oraz składników nieorganicznych, czyli soli wapnia i fosforu, dzięki którym kość jest twarda. Tkankę kostną ostatecznie ukształtowaną cechuje wysoki stopień twardości, ponieważ zawiera ona 60-70% składników mineralnych.
Histologicznie kość jest złożona z różnych tkanek. Główny składnik to tkanka kostna. Zawiera ona również tkankę chrzęstną, tkankę tłuszczową, tkankę krwiotwórczą oraz inne.
Kości pokryte są okostną, natomiast powierzchnie kości, które przylegają do siebie w okolicy stawu, pokryte są chrząstka stawową. Część zewnętrzną kości stanowi istota zbita, wewnętrzną istota gąbczasta.
Tkanka kostna zbita
Różni się od gąbczastej zwartym układem swoich blaszek kostnych. Miejsce nieregularnych jam szpikowych zajmują liczne kanały, którymi biegną naczynia krwionośne kości. Następnie naczynia te wchodzą do kości z unaczynionej błony okostnej poprzecznymi kanałami wnikającymi. Dalej, rozgałęziając się, wchodzą do podłużnych kanałów osteonu.
Układ blaszek kostnych w istocie kostnej zbitej wiąże się głównie z przebiegiem kanałówosteonu. Każdy kanał otacza kilka blaszek o kształcie cienkościennych rur ułożonych współśrodkowo – tworzą one osteon.
Tkanka kostna gąbczasta
Blaszki kostne istoty gąbczastej, łącząc się ściśle ze sobą, tworzą grube beleczki, płytki i różnokształtne bryły. Te z kolei wiążą się w sieci o strukturze uwarunkowanej działaniem sił mechanicznych, którym w ustroju podlega kość.
W jamkach stanowiących oczka tej sieci znajduje się szpik kostny.
Elementy kości
W skład każdej kości wchodzą trzy elementy:
- okostna;
- tkanka kostna;
- szpik kostny.
Okostna
To tkanka łączna włóknista zbita, która pokrywa całą kość z wyjątkiem powierzchni stawowych. Ma ona za zadanie ochraniać kość z zewnątrz, regenerować ją po złamaniach i odżywiać, dzięki silnemu unaczynieniu. Podczas okresu wzrastania, a także po złamaniach, komórki kościotwórcze, które znajdują się w okostnej, wytwarzają tkankę kostną.
Okostna pełni funkcje:
- ochroną;
- regeneracyjną;
- odżywczą.
Tkanka kostna
Stanowi główny składnik szkieletu organizmu dorosłego człowieka. W zarodku pojawia się pod koniec drugiego miesiąca życia płodowego.
Elementem strukturalnym tej tkanki jest blaszka kostna zbudowana z istoty międzykomórkowej, w skład której wchodzą cienkie pęczki włókien klejodajnych spojonych istotą podstawową. W istocie międzykomórkowej rozmieszczone są owalne, spłaszczone komórki kostne – osteocyty. Mieszczą się one w jamkach kostnych.
Szpik kostny
Szpik kostny to miękka, bardzo dobrze ukrwiona tkanka o gąbczastej budowie. Znajduje się w:
- wnętrzu jam szpikowych kości długich;
- małych jamkach w okolicy istoty gąbczastej kości.
Wyróżniamy dwa rodzaje szpiku kostnego:
- żółty – zawierający głównie komórki tłuszczowe;
- czerwony – jest to miejsce powstawania erytrocytów, trombocytów i leukocytów. W początkowym wieku (u dzieci) szpik ten wypełnia wszystkie kości. Jednak z upływem lat jego ilość zanika (u dorosłych) i występuje tylko w kościach czaszki, kręgach, żebrach, mostku, łopatkach, kościach miednicy, a także w nasadach kości długich.
Masa szpiku kostnego wynosi około 2,5 kg (u osoby dorosłej).
Zobacz również: Objawy osteoporozy i fizjoterapia.
Podział kości
Ze względu na kształt wyróżnia się rodzaje kości:
- kości krótkie;
- kości długie;
- kości płaskie;
- kości różnokształtne.
Kości zaczynają się tworzyć podczas procesu kostnienia. Zaczyna się on już w życiu płodowym, natomiast kończy po 20 roku życia.
Kości posiadają zdolności regeneracyjne, które z wiekiem stopniowo maleją. Do 30 roku życia są bardzo mocne, ponieważ zawierają dużo składników mineralnych. Po 45 roku życia stają się słabsze, co prowadzi do częstych złamań i występują większe trudności z wytworzeniem się zrostów. Takiego problemu nie ma u dzieci, ponieważ w nasadach kości zachodzi czynny proces wzrostowy.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
