Poizometryczna relaksacja mięśni (PIR)

Poizometryczna relaksacja mięśni (PIR) jest techniką rozciągania tkanek miękkich, którą wykorzystuje się w stanach wzmożmżonych napięć mięśniowych i przykurczów. PIR stosuje się w celu eliminacji przeciążenia stawu, poprzez przywrócenie właściwej długości i elastyczności mięśni. Uważa się, że rozciąganie za pomocą poizometrycznej relaksacji należy do jednych z najbardziej skutecznych. Dzięki specjalnej sekwencji ruchu uzyskuje się wyłączenie mięśni antagonistycznych podczas rozciągania i szybko uzyskuje się zwiększenie zakresu ruchu w stawach. 

Poizometryczna relaksacja mięśni – charakterystyka

Rozciąganie za pomocą poizometrycznej relaksacji mięśni przynosi dużo korzyści dla układu ruchu. Najważniejsze z nich to:

• wydłużenie skróconych tkanek;
• zmniejszenie napięcia mięśni;
• zwiększenie zakresu ruchu w stawie;
• redukcja bólu.

PIR jest jedną z najbardziej znanych technik mobilizacyjnych wykorzystujących zjawiska pobudzania i hamowania mięśniowego. Prowadzi do zmniejszenia napięcia mięśnia lub nawet całej grupy mięśniowej, ponieważ powoduje hamowanie pola motoneuronu danego mięśnia i tym samym prowadzi do odruchowego rozluźnienia. Przyczyną tego jest aktywacja narządów ścięgnistych Golgiego podczas skurczu.

Zobacz również: Ból mięśni – jak sobie z nim radzić.

Metoda cieszy się dużą popularnością, ponieważ jest łatwa w wykonaniu i efektywna oraz nie wymaga stosowania specjalistycznego sprzętu.

Cele

Wyróżnia się 2 cele PIRu – doraźny i długofalowy. Celem doraźnym jest przede wszystkim walka z bólem i innymi skutkami przeciążeń statycznych mięśni oraz redukcja podrażnienia mięśni i tkanki łącznej. Celem długofalowym natomiast jest przywrócenie prawidłowej długości oraz elastyczności przykurczonym mięśniom, odzyskanie normalnego zakresu ruchu w stawach oraz zwalczanie przeciążeń stawowych. W efekcie poizometryczna relaksacja mięśni jest skuteczna m.in. w leczeniu wzmożonego napięcia oraz zmniejszaniu aktywności punktów spustowych.

Podsumowując można zatem powiedzieć, że jednym z pierwszoplanowych celów poizometrycznej relaksacji mięśni jest obniżenie napięcia spoczynkowego mięśni tonicznych oraz przeciążonych więzadeł, a także systematyczne eliminowanie czynników negatywnie stymulujących układ ruchu.

Poizometryczna relaksacja mięśni – wykonanie

W celu skutecznego rozciągania mięśni za pomocą PIR należy zwracać szczególną uwagę na poprawną technikę wykonywania stosowanych technik. Prawidłowa sekwencja poizometrycznej relaksacji mięśni wygląda następująco:

1. Ułożenie stawu w pozycji, w której pacjent zaczyna odczuwać rozciąganie, lub (wersja delikatniejsza) – do odczucia początku oporu tkankowego przez terapeutę;
2. Pacjent napina izometrycznie mięsień poprzez próbę ruchu wbrew oporowi terapeuty  (ruch nie następuje) z niewielką siłą (10-20%). Napięcie należy utrzymywać przez 10-15 sekund;
3. Faza relaksacji – pacjent rozluźnia mięsień bez zmiany pozycji stawu (terapeuta utrzymuje stabilizację) na kilka sekund. Ponadto, dla zwiększenia efektu rozluźnienie można połączyć z długim wydechem;
4. Ustanowienie nowej bariery w sposób bierny (terapeuta zwiększa rozciągnięcie) lub czynny (pacjent napina mięśnie antagonistyczne).

Cykl zabiegu należy powtórzyć 2-3 krotnie. Na zakończenie przed odjęciem stabilizacji warto polecić pacjentowi utrzymanie osiągniętej pozycji na kilka sekund poprzez napięcie mięśni antagonistycznych oraz bierny powrót do pozycji neutralnej.

Wskazówki metodyczne

Przed rozpoczęciem rozciągania dany mięsień należy maksymalnie rozluźnić przybierając w tym celu odpowiednią pozycję lub wykorzystując akcesoria typu poduszki czy wałki.

W czasie izometrycznego napinania mięśnia wywołane wcześniej minimalne uczucie bólu lub rozciągania powinno zniknąć lub zmniejszyć się. Natomiast jeśli przy pierwszej próbie nacisku nie ma oczekiwanego efektu zmniejszania bólu oznacza to, że osiągnięto zbyt duży zakres ruchu. Wówczas należy cofnąć ruch i ponownie dojść do pierwszego objawu rozciągania.

Poizometryczną relaksację mięśni należy wykonywać raz dziennie lub w odstępie 12 godzin od ostatniego rozciągania.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bidzińska G., Ptaszkowski K., Słupska L., (i inni), Ocena oddziaływania dwóch technik energizacji mięśni: hamowania reciprokalnego oraz poizometrycznej relaksacji mięśni na aktywność bioelektryczną mięśnia prostego uda – randomizowane doniesienie wstępne, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 5/2015.
2. Lisowski J., Terapeutyczna moc rozciągania mięśni, Wydawnictwo Remedium, Włocławek 2005.