Więzadło krzyżowe przednie (ACL)

Więzadło krzyżowe przednie (ligamentum cruciatum anterius) – w skrócie ACL – położone jest między warstwą włóknista, a warstwą maziową torebki stawu kolanowego. Jest dłuższe od więzadła krzyżowego tylnego, które z kolei jest silniejsze. Funkcją więzadła krzyżowego przedniego jest stabilizacja stawu kolanowego, szczególnie w pozycjach zgięciowych. Stanowi ono pewnego rodzaju połączenie między kością udową a kością piszczelową.

Więzadło krzyżowe przednie – anatomia

Średnia długość tego więzadła wynosi 31 mm, a szerokość 11 mm. Rozpoczyna się szerokim pasmem na powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego kości udowej w pobliżu jego brzegu tylnego i biegnie ku dołowi, przodowi i do środka przyczepiając się na polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej.

Więzadła krzyżowe zawierają bardzo dużo proprioreceptorów, które określają położenie stawu w przestrzeni (kinestezja) i wpływają na regulację napięcia mięśni agonistycznych i antagonistycznych w czasie ruchów stawu. ACL zawiera wiele mechanoreceptorów (receptory osłonek nerwowych nerwów wewnątrzwięzadłowych), które dają „uwrażliwienie” więzadła na wszelkie zagrożenia związane z ruchami stawu (np. przyśpieszenia).

Unaczynienie i unerwienie

Więzadło ACL odżywiane jest przez tętnicę środkową kolana oraz tętnice dolne kolana. Tak dobre unaczynienie jest powodem krwawień do stawu, które towarzyszy aż około 80% uszkodzeń ACL. Jest to jeden z najczęstszych objawów dysfunkcji więzadła.

ACL unerwia tylny nerw stawowy będący gałęzią nerwu piszczelowego. Posiada kilka rodzajów receptorów, do których zaliczamy:

• ciałka Ruffiniego – informują o ustawieniu stawu oraz ruchach kończyny;
• ciałka Paciniego – aktywne podczas ruchu o zmiennej prędkości;
• wolne zakończenia nerwowe – receptory bólowe;
• ciałka Golgiego – największe mechanoreceptory stawu kolanowego.

ACL – wytrzymałość więzadła

Wytrzymałość ACL wynosi średnio 2160 N. Przypuszczalne obciążenie ACL podczas wykonywania codziennych czynności (np. wstawanie z krzesła, wchodzenie, schodzenie po schodach itp.) to około 450 N.

Przy wyproście w stawie kolanowym następuje większe obciążenie (napięcie) ACL (w ostatnich 10 stopniach). Również przeprost oraz rotacja wewnętrzna wywołują wzmożone napięcie ACL.

• Obrót goleni do wewnątrz – więzadła owijają się dookoła siebie, hamując ten ruch.
• Obrót goleni na zewnątrz – więzadła odwijają się i nie są napięte.

Brak ACL wyzwala nieprawidłową, nadmierną aktywność mięśni kulszowo – goleniowych.

ACL – testy funkcjonalne

Niestabilność kolana z powodu uszkodzenia ACL można zdiagnozować za pomocą testu Lachmana. Polega on na podciąganiu podudzia do przodu, podczas gdy znajduje się on w pozycji leżącej na plecach. Badana kończyna dolna powinna być zgięta w stawie kolanowym do 30 stopni.

Podobnym testem jest test szuflady przedniej. Pacjent znajduje się w pozycji leżenia tyłem przy kończynie dolnej zgiętej do 90 stopni w stawie kolanowym. Badający stara się wysunąć podudzie przy odpowiedniej stabilizacji uda. Jeśli podudzie przesunie się w znacznym stopniu w stosunku do podudzia można podejrzewać zerwanie ACL, ponieważ więzadło odpowiada za mocną stabilizację.

Ostatnim ważnym testem służącym ocenie stanu więzadła krzyżowego przedniego jest pivot test. Jest on wykonywany w leżeniu tyłem. Fizjoterapeuta jedną ręką koślawi staw kolanowy i wywiera nacisk osiowy na kończynę, natomiast drugą ręką rotuje wewnętrznie goleń.

Uszkodzenia więzadła

Wyróżnia się 2 główne mechanizmy uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego: mechanizm rotacyjny oraz przeprostny.

Rotacyjny następuje przy ustalonej stopie, podczas gdy ma miejsce nagły skręt ciała – zwłaszcza przy zgiętym kolanie. Taka sytuacja powoduje nadmierne napięcie więzadła oraz w efekcie jego uszkodzenie. Przykładem są kontuzje narciarskie, gdy stopa unieruchomiona jest w bucie narciarskim. Mechanizm przeprostny obejmuje uderzenie w kość piszczelową przy wyprostowanym kolanie.

Do rzadziej spotykanych mechanizmów uszkodzenia należą mechanizmy zgięciowe, przewlekłe i deceleracyjne.

Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL

Poniższy film przedstawia przykład rehabilitacji pacjenta z naszego Centrum Fizjoterapeuty, który przeszedł zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego:

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.