Kongruencja stawu to ogólne pojęcie pojawiające się w anatomii, fizjologii i biomechanice ludzkiego ciała, zwłaszcza w odniesieniu właśnie do narządu ruchu. Oznacza wzajemną relację i kompatybilność składowych danego stawu, dzięki czemu są one ze sobą maksymalnie zgodne i mogą utrzymywać bezbolesny, pełny ruch w tym stawie. Zjawisko to dotyczy każdego stawu w ciele człowieka.
Kongruencja stawu – na czym polega?
Kongruencja, zgodnie z ogólnie przyjętą definicją, odnosi się do zgodności i harmonii różnych obiektów znajdujących się blisko siebie. Ma zastosowanie także w odniesieniu do stawów w ciele człowieka. Jak wiadomo, wszystkie stawy składają się z przyległych sobie części – przeważnie jest to panewka i główka (choć nie zawsze, a niektóre stawy zbudowane są z więcej niż 2 składowych). Aby ruch w stawie możliwy był w maksymalnym, bezbolesnym zakresie, obie te powierzchnie muszą być do siebie idealnie dopasowane. Kongruencja stawu może być więc opisywana również jako odpowiednie zestalenie powierzchni stawowych.
Należy zaznaczyć, że w przypadku niektórych stawów za właściwą kongruencję odpowiada sama budowa stawu (np. staw biodrowy, w którym panewka kości miednicznej jest na tyle głęboka, że stabilnie utrzymuje głowę kości udowej), zaś w przypadku innych niezbędna jest otoczka mięśniowa (np. staw ramienny, którego stabilność i kongruencję dodatkowo utrzymują mięśnie należące do stożka rotatorów).
Kongruencja stawu – przykład
Warto omówić to zjawisko na konkretnym przykładzie, np. stawu kolanowego. Kąt kongruencji (zgodności, przystawania) stawu rzepkowo-udowego opisuje stosunek między rzepką a powierzchnią stawową bruzdy międzykłykciowej. Na kongruencję w tym przypadku wpływa kształt rzepki i bruzdy międzykłykciowej, w szczególności środkowo-boczne ustawienie rzepki. Dodatkowo powierzchnie przylegających do siebie elementów kostnych ułatwiają przyleganie całości i gwarantują ruch w pełnym zakresie. Wszystko to nazywane jest ogólnie kongruencją stawu kolanowego.
Kongruencja stawu – zaburzenia
Nierzadko zdarza się, że rozwijają się różnego rodzaju zaburzenia kongruencji stawu. W dzisiejszych czasach są one częstym powodem wizyt u fizjoterapeuty i ortopedy w gabinecie. Podstawowe przykłady zaburzeń kongruencji stawu:
- konflikt panewkowo-udowy – nieprawidłowy kontakt pomiędzy głową kości udowej i panewką kości miednicznej powoduje uszkodzenia stawów biodrowych i degenerację obrąbka. Pojawia się m.in. ból w pachwinie, ból kręgosłupa lędźwiowego, ból w okolicy biodra, a nawet w udzie. Problem jest konsekwencją zaburzeń strukturalnych stawu, zwłaszcza niesferyczności głowy kości udowej lub nadmiernego pokrycia głowy przez panewkę. Podczas ruchu dochodzi do uderzania głowy kości udowej o obrąbek panewki i/lub pobliską powierzchnię stawową;
- konflikt rzepkowo-udowy (tzw. kolano kinomana) – przesunięcie rzepki, któremu towarzyszą przewlekłe przeciążenia (statyczne lub dynamiczne) w obrębie kolana, skutkuje powstaniem bólu w górnej części stawu kolanowego, gdzie kość udowa spotyka się z rzepką. Może towarzyszyć temu charakterystyczne trzeszczenie w stawie;
- dysplazja stawu biodrowego – niedorozwój stawu biodrowego, w szczególności dachu panewki, prowadzi do niezborności tego stawu oraz niedopasowania powierzchni stawowych. Konsekwencją tego może być z kolei przemieszczanie się głowy kości udowej i podwichnięcia, a następnie zwichnięcia stawu.
Wszystko to określa się jako inkongruencja, czyli przeciwnie do kongruencji – niezgodność, niestosowność. W ujęciu medycznym inkongruencja najczęściej dotyczy właśnie niedopasowania powierzchni stawowych. Na końcu należy zaznaczyć, że zachowanie właściwej kongruencji ma ogromne znaczenie na oddziałach ortopedycznych, gdzie wykonuje się nastawianie kości i stawów po urazach (np. zwichnięciach). Błędne nastawienie stawu, związane z niedopasowaniem powierzchni stawowych, będzie wymagać np. operacji lub ponownego nastawienia, ponieważ uniemożliwi sprawne i bezbolesne wykonywanie ruchów w tym stawie.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Grabowski J., Hopek A., Konflikt panewkowo-udowy. Postępowanie fizjoterapeutyczne po leczeniu operacyjnym, Praktyczna Fizjoterapia, 2014.
- Merchant A.C., Mercer R.L., Jacobsen R.H. i wsp. Roentgenographic analysis of patellofemoral congruence. J Bone Joint Surg Am 1974; 56: 1391–1396.
- Gaździk T., Ortopedia i Traumatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
