Ból kręgosłupa lędźwiowego to jedna z najczęstszych dolegliwości z jakimi pacjenci zgłaszają się do fizjoterapeuty czy lekarza. W dobie częstego przyjmowania pozycji siedzącej na wiele godzin (praca, samochód, dom) oraz niskiej aktywności fizycznej, kręgosłup nie jest przystosowany do obciążeń jakie mu serwujemy.
Osłabienie siły mięśniowej połączone z niecodzienną, ciężką pracą fizyczną daje natychmiastowy efekt pod postacią np. bólu kręgosłupa lędźwiowego.
Przyczyny bólu kręgosłupa lędźwiowego
Oczywiście to cały kręgosłup, jako struktura osiowa, na której jest „zawieszona” cała struktura organizmu przyjmuje najwięcej obciążeń. Jednak kręgosłup lędźwiowy, z uwagi na dzisiejszy tryb życia będzie najbardziej obciążanym odcinkiem. Ból kręgosłupa lędźwiowego bardzo często pojawia się w sytuacjach, gdy:
- nagle, chcemy wymusić bardzo silne napięcie mięśni nie robiąc tego zawodowo, np. chcemy podnieść ciężką walizkę i wrzucić ją na półkę. Mięśnie nie są przystosowane do takich „zrywów” i zaalarmowany organizm będzie chciał się bronić m.in. przez drastyczne zwiększenie napięcia mięśni prostowników kręgosłupa;
- bardzo długo przesiadujemy w jednej pozycji i chcemy wstać. Mięśnie kręgosłupa, rozleniwione przez przetrwałe siedzenie (ale także niewydolne z uwagi na niską aktywność fizyczną) będą musiały się mocno napiąć, żebyśmy nie stracili równowagi i nie upadli zaraz po wstaniu;
- sukcesywnie i nieustająco wymuszamy duże napięcie mięśni prostowników podczas pracy fizycznej. Nie mając odpowiedniego odpoczynku, ciało z pewnością zbuntuje się, chcąc chronić ważne struktury kręgosłupa i ponownie – drastycznie zwiększy napięcie mięśni prostowników.
Jak widać, wiele czynników jest w stanie wywołać ból kręgosłupa lędźwiowego. Warto podkreślić przyczyny ich powstawania:
- zbyt długie przyjmowanie statycznej pozycji, głównie dotyczy to siedzenia;
- za mała aktywność fizyczna;
- osłabienie siły mięśni, które mają za zadanie stabilizować kręgosłup lędźwiowy;
- zbyt duża eksploatacja mięśni bez szansy na ich regenerację (brak odpowiedniego odpoczynku).
Ból może zostać wywołany przez wzmożone napięcie mięśni prostowników kręgosłupa, choć nie tylko. Ciało będzie broniło się przed uszkodzeniem struktur kręgosłupa i w odpowiedzi, silnie napnie mięśnie. W ten sposób daje do zrozumienia, że kręgosłup lędźwiowy uległ przeciążeniu i należy mu się np. odpoczynek (czy wręcz terapia!).
Pozostałe przyczyny
Może jednak dojść do takiej sytuacji, że przeciążenia były już na tyle silne, że faktycznie doszło do uszkodzenia np. krążka międzykręgowego czy złamania trzonu kręgosłupa (np. podczas wypadku komunikacyjnego). Ból kręgosłupa w tym odcinku może być zatem spowodowany stanami patologicznymi, np. pęknięciem czy złamaniem trzonu kręgu, skoliozą bądź przepukliną.
Sposoby na ból kręgosłupa
Nie należy bagatelizować bólu kręgosłupa lędźwiowego, nawet jeżeli zdaje się nam, że „za chwilę samo przejdzie”. Czasami faktycznie się tak zdarzy, jednak innym razem może to być ostatni dzwonek aby usprawnić kręgosłup lędźwiowy bez ingerencji chirurgicznej (operacja kręgosłupa).
Warto dbać o swój kręgosłup, bo nie dość, że mamy go na całe życie (jeszcze nie jesteśmy w stanie go wymienić na nowy model) to problemy z nim potrafią być bardzo uciążliwe. Ból kręgosłupa lędźwiowego to tak na prawdę sygnał, że coś jest nie tak. Warto wtedy skonsultować się z fizjoterapeutą lub lekarzem. Na pewno pomoże dowiedzieć się co robimy źle oraz co wywołuje ból. Nie zwlekajmy z tym, ponieważ, nawet jeżeli ból samoistnie przejdzie to może wrócić w przyszłości – wielokrotnie spotęgowany.
W przypadku kręgosłupa i grzbietu fizjoterapeuta będzie mógł ułożyć terapię indywidualnie pod problem danego pacjenta. Może on stosować metody takie jak:
- zabiegi fizykalne – najczęściej ciepłolecznictwo, choć w przypadku uszkodzeń kostnych może to być magnetoterapia;
- ćwiczenia – wzmacniające lub rozciągające, najczęściej połączone;
- kinesiotaping;
- terapię manualną;
- akupresurę i akupunkturę;
- masaż powięziowy;
- terapię punktów spostowych;
- pinoterapię.
I wiele innych. Zaleci on również „zadania domowe”. Pacjent będzie musiał zmienić tryb życia, wprowadzić do niego aktywność lub relaksację. Niekiedy zaleceniem będzie zmiana materaca lub poduszki, korzystanie ze specjalnych wałków i mat z wypustkami itd.
Bibliografia
- Szpala M., Skorupińska A., Kostorz K., Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa – przyczyny i leczenie, Pomeranian Journal of Life Sciences, 3/2017.
- Milanow I., Zespół bólowy kręgosłupa, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 3/2014.
- Dobrzeniecka A., Pogorzała A., Wybrane zagadnienia profilaktyki i postępowania w zespołach bólowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, Horyzonty Współczesnej Fizjoterapii.
