Konflikt rzepkowo-udowy (jak wskazuje nazwa) obejmuje objawy zaburzenia funkcji stawu rzepkowo-udowego. W prawidłowo funkcjonującym stawie rozkład sił na powierzchnie stawowe rzepki boczną i przyśrodkową w płaszczyźnie czołowej oraz na oba kłykcie kości udowej jest symetryczny. Bierną stabilizację stawu rzepkowo-udowego stanowią: więzadło rzepki, troczki rzepki oraz dopasowanie powierzchni stawowych. Stabilizatorem czynnym jest mięsień czworogłowy uda.
Konflikt rzepkowo-udowy – przyczyny
Przyczyny powstawania konfliktu rzepkowo-udowego obejmują zwykle czynniki anatomiczne, mięśniowe oraz wynikające z zaburzenia postawy ciała. Wywołuje to kolejne zaburzenia w biomechanice stawu rzepkowo-udowego.
Do głównych przyczyn dolegliwości zalicza się:
- nadmierne napięcie mięśni bocznej strony uda;
- osłabienie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda;
- kość udowa ustawiona w nadmiernej rotacji wewnętrznej;
- koślawe ustawienie stopy i kolana;
- brak maksymalnej ruchomości rzepki;
- nieprawidłowe czołowe ustawienie w rowku międzykłykciowym;
- przykurcz pasma biodrowo-piszczelowego;
- przodopochylenie miednicy.
Podczas zgięcia lub wyprostu w stawie kolanowym rzepka nie przemieszcza się po swoim prawidłowym torze ruchu, ponieważ pacjent zwykle wykazuje zaburzenia anatomiczno-mięśniowe. Podczas translokacji trzeszczka kieruje się do boku, powodując między innymi przeskakiwanie czy ból.
Konflikt rzepkowo-udowy – objawy
Do charakterystycznych objawów zalicza się subiektywne odczucie bólu, przeskakiwania i uciekania rzepki. Pozostałe objawy obejmują:
- ból w przednim przedziale kolana;
- ból przy chodzeniu po schodach oraz kucaniu;
- trzeszczenie towarzyszące ruchom zginania i prostowania;
- przykurcz więzadła rzepki (utrudniony ruch rzepki ku górze).
Konflikt rzepkowo-udowy – fizjoterapia
Wczesne podjęcie leczenia jest bardzo ważne, ponieważ konsekwencjami schorzenia jest postępująca destrukcja powierzchni stawowych kości udowej i trzeszczki. Leczenie zachowawcze nastawione jest na korekcję zaburzeń toru rzepki w stawie rzepkowo-udowym. Priorytetem jest scentralizowanie aparatu wyprostnego, a w efekcie doprowadzenie do właściwego przemieszczania się trzeszczki po kłykciach kości udowej. Pozostałe cele obejmują:
- wzmacnianie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego;
- wzmacnianie mięśnia pośladkowego średniego, mięśnia pośladkowego wielkiego, mięśni kulszowo-goleniowych i mięśnia trójgłowego łydki – kompensacja zewnętrzna;
- rozluźnianie pasma biodrowo-piszczelowego;
- mobilizację rzepki (w kierunku górnym i przyśrodkowym);
- zmniejszanie lub likwidowanie obrzęków.
Postępowanie fizjoterapeutyczne obejmuje mobilizację rzepki, ćwiczenia izometryczne oraz zwiększające siłę mięśniową, trening kontroli motorycznej, ćwiczenia proprioceptywne, stretching, PIR oraz metody nie związane z kinezyterapią (masaże, kinesiotaping, fizykoterapia).
Mobilizacja rzepki
Metoda przyczynia się pośrednio do uzyskania centralizacji trzeszczki i jest wykonywana zwykle przed ćwiczeniami. Celem mobilizacji rzepki jest między innymi rozciągnięcie przykurczonych struktur, zmniejszanie kompresji trzeszczki w stawie, a także odtworzenie prawidłowej ruchomości rzepki. Czynność wykonuje się za pomocą ślizgów w możliwie pełnym jej zakresie ruchów.
Po skorygowaniu ustawienia rzepki podczas mobilizacji należy ją zostawić w tej pozycji na 30 sekund. Ilość powtórzeń: 10. Mobilizację należy wykonywać kilka razy dziennie.
Ćwiczenia izometryczne i wzmacniające
Efektem jest zwiększenie siły mięśniowej. To bardzo ważny element terapii, ponieważ silne mięśnie odciążają staw rzepkowo-udowy. Zaleca się przede wszystkim wzmacnianie mięśnia czworogłowego oraz mięśni pośladkowych wielkich.
Trening kontroli motorycznej
Poleca się trening według Koncepcji Kinetic Control. Opiera się ona na wykryciu dysfunkcji poprzez prawidłową diagnozę w oparciu o oddziaływanie niekontrolowanego ruchu na objawy. Za pomocą tej metody fizjoterapeuta jest w stanie sklasyfikować dysfunkcję i korygować ją, odtwarzać prawidłowe funkcje, torować właściwą biomechanikę.
Ćwiczenia proprioceptywne
Priorytetem w zastosowaniu ćwiczeń proprioceptywnych jest podwyższenie wrażliwości ruchowej stawu kolanowego. W konsekwencji efekt leczniczy doprowadza do prawidłowego rozpoczęcia spontanicznej stabilizacji mieśniowej, która następnie ochrania kolano przed uszkodzeniami. Ćwiczenia oparte są również o naukę prawidłowego chodu na różnym typie podłoża.
Stretching i PIR
Stretching jest metodą polegającą na wydłużeniu i rozciągnięciu ścięgien oraz mięśni, czego efektem jest przywrócenie prawidłowej długości struktur tkanek miękkich. Ważne, aby stretching nie wywoływał bólu, ponieważ będzie wówczas nieskuteczny. Nie należy działać również zbyt dużą siłą.
W zespole rzepkowo-udowym należy rozciągać przede wszystkim mięśnie zginające staw kolanowy oraz odwodziciele, ponieważ to właśnie one są najbardziej przykurczone.
Z kolei poizometryczna relaksacja mięśni bazuje na obniżeniu napięcia mięśnia, które poprzedzone jest izometrycznym napięciem mięśnia przeciw oporowi zewnętrznemu. Zastosowanie PIR ma na celu zwiększyć możliwości skróconego mięśnia do rozciągania, ponieważ powoduje znaczne rozluźnienie struktur.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Strojek K., Kortas K., Radzimińska A., Leczenie zachowawcze zespołu bocznego przyparcia rzepki, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
- Lewiński N., Konflikt rzepkowo-udowy, boczne przyparcie rzepki (ból w przednim przedziale kolana), Ortopedyczna Terapia Manualna.
