Niestabilność kolana (w medycynie fachowa nazwa to niestabilność stawu kolanowego) jest urazem rozwijającym się wskutek uszkodzenia struktur stabilizujących staw kolanowy. Aby możliwe było sprawne poruszanie się i utrzymywanie określonej pozycji ciała kolano otoczone jest ścięgnami, więzadłami i innymi strukturami miękkimi, mającymi utrzymać struktury twarde (staw, kości) na właściwym miejscu. Upadki, kontuzje sportowe czy wypadki komunikacyjne mogą jednak naruszać ich ciągłość.
Stabilność kolana – fizjologia
Utrzymanie stabilności stawu kolanowego na odpowiednim poziomie jest możliwa dzięki współpracy stabilizatorów biernych oraz czynnych. Do stabilizatorów biernych zaliczamy:
- elementy kostne;
- ukształtowane powierzchnie stawowe;
- łąkotki;
- torebkę stawową;
- więzadła.
Natomiast stabilizatorami czynnymi są ścięgna i mięśnie działające w otoczeniu stawu kolanowego. Najważniejszymi stabilizatorami są więzadła stawu kolanowego:
- więzadło krzyżowe przednie (ACL) od przodu;
- więzadło krzyżowe tylne (PCL) od tyłu;
- więzadło poboczne piszczelowe i więzadło poboczne strzałkowe od boków.
Wśród mięśni natomiast duże znaczenie ma mięsień czworogłowy uda, mięsień dwugłowy uda oraz mięsień podkolanowy. Uszkodzenie powyższych struktur, zwłaszcza więzadeł, skutkuje niestabilnością kolana.
Niestabilność kolana – przyczyny
Główną przyczyną niestabilności kolana jest uszkodzenie stabilizatorów biernych, rzadziej czynnych. Do tego może natomiast dojść podczas wypadku komunikacyjnego, uprawiania sportów ekstremalnych, a nawet zwykłej aktywności fizycznej. Szczególnie niebezpieczne są urazy skrętne, gdy podudzie rotuje się względem do uda. Skręcenie kolana i zwichnięcie kolana niemal zawsze wiąże się z niestabilnością stawu kolanowego.
Niestabilność kolana – objawy
Dokładny obraz kliniczny zależy od tego, które struktury uległy uszkodzeniu. Najczęściej mamy do czynienia z zerwaniem lub naderwaniem więzadła krzyżowego przedniego, co objawia się uczuciem wyginania stawu, silnym bólem, obrzękiem i krwiakami w okolicy stawu kolanowego. Niemożliwe jest wykonanie pełnego wyprostu lub zgięcia, ponieważ czynności te powodują ból. Równie często diagnozuje się uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego, co z kolei (poza silnym bólem i obrzękiem) objawia się niestabilnością po stronie przyśrodkowej. Ból nasila się podczas koślawienia kolana zgiętego do około 30 stopni.
Przy niestabilności kolana podczas poruszania się pacjent odczuwa dyskomfort. Dolegliwości bólowe nasilają się zwłaszcza podczas nadużywania stawu, czyli przy intensywnym lub dłuższym wysiłku fizycznym. Przy poważniejszej niestabilności kolana bolesne jest nawet rozpoczęcie ruchu. W skrajnych przypadkach może dojść do wypadania rzepki.
Niestabilność kolana – diagnostyka
Podstawą diagnostyki jest rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa. RTG nie daje aż tak dobrych efektów, ponieważ obrazuje wyłącznie tkanki twarde, a to właśnie więzadła najczęściej są przyczyną problemu. Niestabilność kolana można stwierdzić również na podstawie testów funkcjonalnych wykonywanych przez fizjoterapeutę. Mowa o testach takich jak:
- test szuflady przedniej (dla ACL);
- test szuflady tylnej;
- test Godfreya (dla PCL);
- testach koślawienia i szpotawienia (dla więzadeł pobocznych).
Zobacz również: Badanie stawu kolanowego.
Niestabilność kolana – leczenie
Jeśli doszło do całkowitego zerwania więzadeł jedynym rozwiązaniem jest leczenie operacyjne. Jeśli natomiast jest to możliwe, pozostaje się przy leczeniu zachowawczym obejmującym noszenie ortezy przez określony czas, farmakoterapii przeciwbólowej, zimnych okładach, odpoczynku oraz fizjoterapii. Rehabilitacja jest kluczowa zarówno po operacjach, jak i w przebiegu leczenia zachowawczego. Jej podstawowym celem jest zniesienie dolegliwości bólowych, poprawa propriocepcji i równowagi, przywrócenie właściwego toru ruchu i zakresów ruchów w stawie oraz wzmocnienie mięśni oddziałujących na staw kolanowy.
Plan rehabilitacji zawsze dobierany jest indywidualnie do stanu zdrowia pacjenta przez doświadczonego fizjoterapeutę. Wizyty odbywają się nawet 2-3 razy w tygodniu przez do 6 miesięcy. W międzyczasie warto suplementować kolagen i kwas hialuronowy, które przyspieszają procesy gojenia i wzmacniają więzadła i mięśnie.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Grzelak P., Podgórski M., Stefańczyk L., Domżalski M., Nowy ultrasonograficzny test przedniej niestabilności stawu kolanowego – doniesienie wstępne, Journal of Ultrasonography, 14/2014.
- Miller M., Ortopedia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
- Nowakowski A., Mazurek T., Ortopedia i traumatologia – podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Exemplum, Poznań 2017.
