Całkowite zerwanie ACL (więzadło krzyżowe przednie, łac. ligamentum cruciatum anterius) to poważna kontuzja stawu kolanowego, niemal zawsze wymagająca operacji. W innym razie przewlekła niestabilność tego stawu doprowadzi do uszkodzenia łąkotek i innych struktur, a to wywoła silny ból i na przestrzeni lat zwiększy ryzyko wymiany kolana (endoproteza stawu kolanowego). Zarówno przed zabiegiem, jak i po jego wykonaniu, niezbędna jest rehabilitacja.
Całkowite zerwanie ACL – przyczyny
Całkowite zerwanie ACL to jedna z najczęściej występujących kontuzji w obrębie kolana. Praktycznie zawsze ma związek z urazem. Szacuje się, że blisko połowa przypadków zerwania ACL ma miejsce w trakcie dynamicznej zmiany kierunku ruchu – nagłej rotacji stawu kolanowego przy wyprostowanym i ustabilizowanym podudziu. Inne mechanizmy urazowe obejmują lądowanie po wykonanym skoku bądź nadmierny przeprost kolana, choć w tym ostatnim przypadku raczej istnieje większe ryzyko wystąpienia uszkodzonej łąkotki.
Całkowite zerwanie ACL – objawy
Więzadło krzyżowe przednie uznawane jest za jeden z najważniejszych biernych stabilizatorów stawu kolanowego. Przytoczona stabilizacja odbywa się głównie w płaszczyźnie strzałkowej i polega na uniemożliwianiu ruchu podudzia do przodu względem uda. Podstawowy i główny objaw całkowitego zerwania ACL obejmować będzie zatem niestabilność kolana, zwłaszcza w kierunku przód-tył, ale i rotacji. Może pojawić się ból, który ma tendencję do utrzymywania się na przestrzeni czasu przez wzgląd na niestabilność, która drażni okoliczne tkanki i tym samym wywołuje obrzęk oraz stan zapalny.
Z reguły jednak podstawowym objawem, który powoduje niepokój u pacjentów, jest uczucie braku kontroli nad stawem, tzw. uciekania kolana, a nie sam ból. Dotyczy to zwłaszcza całkowitych zerwań ACL, w przypadku których dochodzi do uszkodzenia gałązek nerwowych.
Diagnostyka całkowitego zerwania ACL
Diagnoza całkowitego zerwania ACL odbywa się na podstawie analizy badania MRI (rezonans magnetyczny) kontuzjowanego stawu kolanowego. Widać wówczas nie tylko ciągłość (lub jej brak) tego więzadła, ale i kondycję łąkotek, chrząstki stawowej czy ewentualne wysięki. Wstępne podejrzenie zerwania ACL można ustalić także przy pomocy testów funkcjonalnych wykorzystywanych w fizjoterapii. Są to m.in.:
- test szuflady przedniej (przedstawiony na poniższym filmie):
- test Lachmana (przedstawiony na poniższym filmie):
Mimo przeprowadzonych przez ortopedę lub fizjoterapeutę testów, dla potwierdzenia diagnozy niezbędne jest badanie obrazowe.
Zobacz również: Badanie stawu kolanowego.
Całkowite zerwanie ACL – leczenie
Dla pacjentów dotkniętych kontuzją ACL głównym sposobem na powrót do pełnej sprawności jest przywrócenie ciągłości tej struktury więzadłowej za pomocą zabiegu operacyjnego poprzedzonego kompleksową rehabilitacją przedoperacyjną. Po przejściu operacji rekonstrukcyjnej również wdraża się usprawnianie, które zostanie odpowiednio zindywidualizowane i dostosowane do możliwości oraz postępów pacjenta. Kryteria fizjoterapeutyczne dopuszczające pacjenta do operacji (a więc zmniejszające ryzyko powikłań i zapewniające możliwość szybszego powrotu do sprawności) to: zgięcie kolana co najmniej 120 stopni, pełen bierny i aktywny wyprost kolana (najlepiej bezbólowy), brak obrzęku oraz brak znacznych inhibicji mięśniowych. Takiego pacjenta poddaje się operacji, podczas której najczęściej odtwarza się ciągłość ACL z pobraniem przeszczepu z mięśnia czworogłowego uda bądź z grupy mięśni kulszowo-goleniowej.
Po operacji pacjent powinien poruszać się o kulach ortopedycznych ze względu na obrzęk, inhibicję mięśniową oraz prawdopodobny brak aktywnego i pełnego wyprostu. Jeśli jednak kryteria te zostaną wykluczone, pacjent może odstawić kule. Chyba że jednocześnie szyte były łąkotki, co wymaga poruszania się o kulach przez okres 6 tygodni. Pierwsza pooperacyjna wizyta u fizjoterapeuty powinna odbyć się już w pierwszym tygodniu po zabiegu. Dalsze usprawnianie ustala się indywidualnie, a obejmuje starannie dobrane ćwiczenia oraz terapię manualną zwiększającą stopniowo zakres ruchu w stawie.
Powrót do codziennej sprawności i do mniej wymagającej pracy jest zwykle możliwy po około 3 miesiącach. Jednak powrót do intensywnego sportu nie powinien mieć miejsca wcześniej niż przed upływem 12 miesięcy. W innym razie ryzyko ponownego zerwania ACL jest znaczne.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wiecheć M., Książek-Czekaj A., Kędziora P., Postępowanie fizjoterapeutyczne po rekonstrukcji ACL, Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja, 1/2014.
- Karbowski M., Głowacka-Mrotek I., Nowacka K., Hagner W. Usprawnianie pacjentów po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):1540-1549.
