Uszkodzona łąkotka to bardzo częsta kontuzja wśród sportowców oraz osób zupełnie niemających styczności z systematyczną aktywnością fizyczną. Każdy przypadek uszkodzenia wymaga leczenia, ponieważ zaniedbanie urazu skutkuje zmianą biomechaniki w stawie oraz szybszym pojawianiem się zmian zwyrodnieniowych. Uszkodzona łąkotka i brak jej niezaopatrzenia skutkuje tendencją do dalszego pękania, co w późniejszych etapach jest znacznie trudniejsze w leczeniu. W takim przypadku należy zgłosić się do ortopedy i fizjoterapeuty ortopedycznego.
Uszkodzona łąkotka – przyczyny
Bezpośrednią przyczyną uszkodzonej łąkotki u osoby młodej jest uraz przebiegający z obciążeniem stawu kolanowego i jednoczesnym skręceniem podudzia względem uda. Wówczas może dojść do urazu łąkotki przyśrodkowej (częściej) lub bocznej, czemu nierzadko towarzyszą inne urazy, np. zerwanie ACL (więzadło krzyżowe przednie), zerwanie MCL (więzadło poboczne piszczelowe) klasycznie przy uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej czy uraz MPFL (więzadło rzepkowo-udowe przyśrodkowe). Do uszkodzenia łąkotki u osób starszych dochodzi wskutek zwyrodnień. Uważa się, że większość osób po 60. roku życia ma już bezobjawowe zmiany w obrębie łąkotek.
Rodzaje uszkodzeń łąkotki
Podstawowe rodzaje uszkodzenia łąkotek są następujące:
- podłużne uszkodzenie łąkotki – pęknięcie przebiega wzdłuż łąkotki, co może progresować do uszkodzenia typu rączka od wiadra;
- radialne uszkodzenie łąkotki – nazywane też poprzecznym uszkodzeniem łąkotki, w którym pęknięcie przebiega w poprzek łąkotki, co może progresować do uszkodzenia typu papuzi dziób;
- horyzontalne uszkodzenie łąkotki – w jego przebiegu dochodzi do odwarstwienia łąkotki w płaszczyźnie poziomej, co może progresować do uszkodzenia typu flap.
Uszkodzenia łąkotkowe, zarówno dotyczące łąkotki bocznej, jak i przyśrodkowej, wymagają leczenia. To niezwykle ważna struktura włóknista w stawie kolanowym, odpowiadająca za jego amortyzację. Znajduje się między kością piszczelową a kością udową, chroniąc przed wzajemnym ścieraniem się ich powierzchni. Jeśli łąkotka ulegnie takiemu uszkodzeniu, że przestaje spełniać swoją rolę, dochodzi do niszczenia powierzchni stawowych kolana, co jest nieodwracalne.
Zobacz również: Ekstruzja łąkotki.
Uszkodzona łąkotka – objawy
Uszkodzenie łąkotki najczęściej daje dolegliwości bólowe podczas kompresji i skręcania podudzia, co jest charakterystyczne np. dla testu Apleya wykorzystywanego do diagnostyki problemu. Może pojawić się przeskakiwanie i trzeszczenie w stawie, a uzyskanie wyprostu często jest utrudnione, ponieważ łąkotka blokuje się między kością udową, a kością piszczelową. Zdarzają się jednak uszkodzenia łąkotki przebiegające całkowicie bezobjawowo, co dotyczy np. uszkodzeń zwyrodnieniowych czy oderwania korzenia łąkotki. W takich przypadkach dolegliwości pojawiają się na późniejszych etapach, gdy uszkodzenie jest już tak zaawansowane, że jego leczenie automatycznie staje się trudniejsze.
Jak rozpoznać uszkodzenie łąkotki?
Uszkodzona łąkotka najlepiej widoczna jest na rezonansie magnetycznym. RTG i USG będą całkowicie nieprzydatne z tego względu, że na RTG widać wyłącznie twarde części kolana, a więc rzepkę, powierzchnie stawowe czy kości, natomiast USG uwidacznia wyłącznie zewnętrzny obwód łąkotki, który uszkadza się skrajnie rzadko. Pęknięcia czy oderwania łąkotkowe lokalizują się zwykle w środku lub po wewnętrznej stronie tych struktur. Przy uszkodzeniach łąkotki mogą też pozytywnie wyjść testy funkcjonalne stosowane w fizjoterapii:
1. Test McMurraya.
2. Test Bragarda.
3. Test Apleya – przedstawiony na poniższym filmie:
4. Objaw Payra – przedstawiony na poniższym filmie:
5. Objaw Childressa – przedstawiony na poniższym filmie:
Zobacz również: Badanie stawu kolanowego.
Uszkodzona łąkotka – leczenie
W leczeniu uszkodzonej łąkotki najczęściej wykonuje się zabieg chirurgiczny polegający na zszyciu tej struktury. Następnie stosuje się ortezę na kolano i zaleca około 5-6 tygodni odciążenia kończyny dolnej, aby łąkotka mogła prawidłowo się zagoić. Rehabilitacja ruchowa powinna jednak być prowadzona już od pierwszych dni. Początkowo skupia się na redukcji obrzęku i bólu oraz na przywracaniu pełnego zakresu wyprostu w stawie kolanowym. W późniejszym etapie dąży się do stopniowego zwiększania zakresu zgięcia kolana, dopasowując ramy czasowe do indywidualnego przypadku pacjenta. W procesie rehabilitacji ważna jest też mobilizacja blizny. Gdy kolano odzyska ruchomość, wprowadza się ćwiczenia stabilizacyjne. Przed włączeniem dynamiki do planu rehabilitacyjnego zaleca się wykonanie odpowiednich testów sprawdzających wydolność kolana.
W dzisiejszych czasach dąży się do zachowania jak największej części łąkotki. Dawniej typowe było jej całkowite lub częściowe usuwanie. Jednak aktualnie, jeśli nie jest to konieczne, pozostawia się jak największą jej część, decydując się na szycie. Wszystko przez to, że całkowite usunięcie łąkotki zmniejsza pole kontaktu powierzchni stawowej kości udowej o 50% i zwiększa obciążenie kontaktowe nawet o 300%. Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego i dalsze uszkodzenia stawowe pojawiają się wówczas bardzo szybko.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- McMahon P., Medycyna sportowa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Korpanty J., Kulesa-Mrowiecka M., Kopański Z., Furmanik F., Ptak W., Tabak J., Kilian T., Uszkodzenie wiązadeł, łąkotki stawu kolanowego – narciarstwo alpejskie, Journal of Clinical Healthcare 4/2017.
- Książek-Czekaj A., Cłapak B., Wiecheć M., Fizjoterapia po uszkodzeniu łąkotki stawu kolanowego, Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja, 1/2014.
