Rodzaje skurczów mięśni

Wyróżniamy wiele rodzajów skurczów mięśni. Zgodnie z definicją, skurcz mięśnia to jego zmiana długości lub napięcia, która wywiera siłę mechaniczną na miejsce przyczepu. Dzięki temu możliwe jest poruszanie się organizmów żywych.

Rodzaje skurczów mięśni

Podstawowy podział obejmuje skurcze:

• izotoniczne;
• izometryczne;
• auksotoniczne.

Skurcze izotoniczne charakteryzują się zmianą długości mięśnia bez wzrostu napięcia. Może to być skurcz koncentryczny (gdy mięsień ulega skróceniu) lub ekscentryczny (gdy mięsień ulega wydłużeniu).

Skurcz izometryczny charakteryzuje się wzrostem napięcia mięśnia bez zmiany jego długości.

Skurcz auksotoniczny to wzrost napięcia mięśnia wraz ze skróceniem jego długości.

Ze względu na zachowanie mięśnia po skurczu można wyróżnić trzy rodzaje skurczów:

• pojedynczy – następuje po nim pełny rozkurcz;
• tężcowy niezupełny – niepełny rozkurcz (przy dużej częstości skurczów). To fizjologiczny typ skurczu, korzystają z niego prawie wszystkie mięśnie przez większość czasu. Ma miejsce wówczas, gdy impulsy docierają do mięśnia w czasie dłuższym niż skurcz;
• tężcowy zupełny – brak fazy rozkurczu, mięsień pozostaje w ciągłym skurczu. Występuje wówczas, gdy bodźce pobudzają mięsień w odstępach czasu krótszych niż trwa skurcz pojedynczy, czyli jeszcze zanim rozpocznie się rozkurcz.

W czasie skurczów dowolnych nie dochodzi do skurczów tężcowych zupełnych, a jednostki ruchowe znajdują się w stanie skurczów tężcowych niezupełnych. Skurcze tężcowe niezupełne są korzystne, ponieważ ich siła zmienia się w wyniku zmiany częstotliwości dochodzących do nich pobudzeń. Dodatkowo koszty energetyczne związane z wykonywaniem pracy przez czynne jednostki ruchowe są najniższe w tężcowych skurczach niezupełnych.

Niewielki wzrost lub spadek częstotliwości wyładowań motoneuronu powoduje zmianę siły skurczu. Z tego względu bardzo istotne są mechanizmy, które regulują częstotliwość wyładowań neuronów ruchowych i utrzymują je w takich granicach, jakie odpowiadają właśnie skurczom tężcowym niezupełnym.

Zobacz również: Odruch.

Podstawy fizjologiczne skurczów mięśni

Skurcz mięśniowy jest ściśle związany z charakterystyczną budową włókien mięśniowych. Podczas każdego cyklu miozyna wiąże i hydrolizuje jedną cząsteczkę ATP. Energia uwolniona podczas tego procesu jest zamieniana na serię zmian konformacyjnych w cząsteczce miozyny, co w efekcie końcowym przesuwa główkę miozyny wzdłuż filamentu aktynowego. Wyjaśnienie procesu regulacji skurczu mięśnia szkieletowego stało się możliwe po odkryciu, iż filamenty cienkie zawierają nie tylko aktynę, ale również tropomiozynę i troponinę.

Cały skurcz można przedstawić w skrócie w następujący sposób:

• troponina T silnie wiąże się z tropomiozyną;
• troponina C wiąże jony wapnia;
• na końcu troponina I hamuje interakcję aktyna-miozyna;
• wiązanie jonów wapnia do TnC powoduje odsłonięcie miejsca wiązania się aktyny z miozyną;
• następuje wiązanie się główki miozyny z aktyną;
• ATP ulega rozpadowi na ADP i energię;
• w efekcie następuje przesuwanie się główki miozyny i skurcz mięśnia.

Bibliografia

1. Walkowiak B., Tkanka mięśniowa, Zakład Biofizyki, Politechnika Łódzka.
2. Dąbrowska R., Wrzosek A., Molekularne podstawy kontroli skurczu mięśni przez jony wapnia, Problemy Nauk Biologicznych, 4/1997.
3. Jastrzębski Z., Fizjologia człowieka, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.

	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...
	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...