Tłuszcz trzewny stanowi istotny element oceny stanu zdrowia metabolicznego u człowieka. W przeciwieństwie do widocznych form tkanki tłuszczowej, jego nadmiar przez długi czas może pozostawać niezauważony, mimo że wywiera znaczący wpływ na funkcjonowanie organizmu. Współczesna medycyna traktuje go nie tylko jako rezerwę energetyczną, lecz jako czynnik aktywnie uczestniczący w regulacji procesów metabolicznych i zapalnych. Z klinicznego punktu widzenia zwiększona ilość tłuszczu trzewnego wiąże się z podwyższonym ryzykiem chorób przewlekłych, niezależnie od masy ciała czy wyglądu sylwetki. Z tego względu jego obecność ma istotne znaczenie w profilaktyce, diagnostyce oraz planowaniu postępowania terapeutycznego. Dotyczy to szczególnie osób prowadzących siedzący tryb życia lub obciążonych czynnikami ryzyka metabolicznego.
Co to jest tłuszcz trzewny?
Tłuszcz trzewny (inaczej: tłuszcz wisceralny) to specyficzny rodzaj tkanki tłuszczowej, która gromadzi się głęboko w jamie brzusznej, w bezpośrednim sąsiedztwie narządów wewnętrznych, takich jak wątroba, trzustka czy jelita. W odróżnieniu od tłuszczu podskórnego nie jest on widoczny ani wyczuwalny pod palcami. Ma jednak znacznie większe znaczenie kliniczne i metaboliczne.
Tkanka ta pełni funkcję magazynu energii, ale jednocześnie jest aktywnym narządem endokrynnym, który wpływa na regulację procesów metabolicznych, hormonalnych i zapalnych w organizmie. Jej nadmierna ilość stanowi istotny czynnik ryzyka wielu chorób przewlekłych, nawet u osób z prawidłową masą ciała.
Tłuszcz trzewny – przyczyny
Gromadzenie się tłuszczu trzewnego najczęściej wiąże się z czynnikami stylu życia. Do najważniejszych należą:
- dieta o nadmiernej kaloryczności, bogata w cukry proste, tłuszcze nasycone oraz żywność wysokoprzetworzoną;
- nieregularne posiłki i częste podjadanie;
- brak systematycznej aktywności fizycznej oraz siedzący tryb życia;
- przewlekły stres i niedobór snu;
- nadmierne lub częste spożywanie alkoholu.
Istnieją również czynniki niezależne od stylu życia, takie jak wiek, predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne (np. choroby tarczycy, zespół policystycznych jajników) czy stosowanie niektórych leków, w tym glikokortykosteroidów i wybranych leków psychotropowe.
Tłuszcz trzewny – objawy
Nadmiar tłuszczu trzewnego przez długi czas może nie powodować żadnych jednoznacznych objawów. Z tego powodu bywa określany jako cichy problem metaboliczny. Często wykrywany jest przypadkowo, np. podczas badań obrazowych lub analizy składu ciała.
U części osób, jeszcze przed rozwojem chorób wtórnych, mogą pojawić się niespecyficzne dolegliwości, takie jak:
- przewlekłe zmęczenie i spadek energii;
- stopniowy wzrost obwodu talii;
- podwyższone wartości ciśnienia tętniczego;
- pogorszenie tolerancji wysiłku fizycznego.
Objawy te nie są charakterystyczne wyłącznie dla tłuszczu trzewnego. Jednak w połączeniu z nieprawidłowym stylem życia powinny skłaniać do pogłębionej diagnostyki.
Tłuszcz trzewny – konsekwencje
Tłuszcz trzewny wykazuje wysoką aktywność metaboliczną. Uwalnia do krążenia wrotnego wolne kwasy tłuszczowe, adipokiny oraz cytokiny prozapalne, które zaburzają gospodarkę węglowodanową i lipidową. Nasilają również przewlekły stan zapalny organizmu.
Długotrwałe utrzymywanie się nadmiaru tego rodzaju tkanki zwiększa ryzyko wystąpienia:
- chorób sercowo-naczyniowych, w tym miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, zawału serca i udaru mózgu;
- cukrzycy typu 2 i insulinooporności;
- zespołu metabolicznego;
- niealkoholowego stłuszczenia wątroby;
- zaburzeń hormonalnych;
- obniżenia odporności;
- chorób zapalnych;
- chorób autoimmunologicznych.
Z punktu widzenia profilaktyki zdrowotnej tłuszcz trzewny uznawany jest obecnie za jeden z kluczowych wskaźników ryzyka metabolicznego.
Tłuszcz trzewny – jak się go pozbyć?
Podstawą redukcji tłuszczu trzewnego jest trwała zmiana stylu życia, a nie krótkotrwałe diety redukcyjne. Kluczowe znaczenie ma umiarkowany deficyt kaloryczny, dostosowany do indywidualnych potrzeb organizmu, a także odpowiednia jakość diety, która jest oparta na produktach jak najmniej przetworzonych.
Równie istotna jest regularna aktywność fizyczna. Najlepsze efekty przynosi połączenie treningu siłowego (wykonywanego 2-3 razy w tygodniu) z treningiem aerobowym, np. np. spacery, marsz, jogging, pływanie, taniec (150-300 minut tygodniowo). Aktywność fizyczna poprawia wrażliwość insulinową i sprzyja redukcji tłuszczu trzewnego nawet bez wyraźnego spadku masy ciała.
Pierwsze korzystne zmiany dotyczą zwykle samopoczucia i wydolności organizmu. Mogą one być zauważalne już nawet po kilku tygodniach (po 2-4 tygodniach). Redukcja tłuszczu trzewnego często wyprzedza zmniejszenie ilości tłuszczu podskórnego, a wyraźna redukcja tkanki tłuszczowej następuje po 2-3 miesiącach. Dlatego brak szybkiego spadku masy ciała nie powinien zniechęcać do dalszych działań.
Suplementacja
Dobrze dobrana suplementacja może w znaczący sposób wspomóc redukcję tłuszczu trzewnego. Należy jednak pamiętać, że nie zastępuje prawidłowo zbilansowanej diety ani regularnej aktywności fizycznej. Jej celem jest przede wszystkim wsparcie gospodarki glukozowo-insulinowej, metabolizmu lipidów oraz ograniczenie przewlekłego stanu zapalnego, który często towarzyszy nadmiarowi tłuszczu trzewnego.
Wśród najlepiej przebadanych składników wymienia się m.in. kwasy tłuszczowe Omega 3, witaminę D, magnez oraz probiotyki. Coraz większe zainteresowanie budzą również mikroalgi, takie jak Spirulina i Chlorella, które mogą stanowić uzupełnienie diety u osób z zaburzeniami metabolicznymi.
Spirulina jest źródłem białka, witamin, minerałów oraz związków o działaniu przeciwutleniającym. Badania wskazują, że jej suplementacja może korzystnie wpływać na profil lipidowy (lipidogram) oraz wrażliwość insulinową, co sprzyja redukcji tłuszczu trzewnego. Chlorella zawiera m.in. błonnik, chlorofil oraz liczne składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Jej działanie obejmuje wsparcie metabolizmu lipidów i oczyszczania z metali ciężkich, a także innych zbędnych produktów przemiany materii. W kontekście nadmiaru tkanki tłuszczowej wspomaga kontrolę masy ciała oraz parametry metaboliczne.
Należy podkreślić, że suplementacja powinna być dobierana indywidualnie, z uwzględnieniem stanu zdrowia, stosowanych leków oraz realnych potrzeb organizmu. Najlepsze efekty przynosi jako element kompleksowego postępowania obejmującego dietę, ruch i modyfikację stylu życia.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kłoda K., Mierzecki A., Im mniej tkanki tłuszczowej, tym lepiej?, Lekarz POZ, 5/2021.
- Miazgowski T., Krzyżanowska-Świniarska B., Wolanin-Prost B., Sołtysiak M., Prospektywna ocena tłuszczu trzewnego u chorych z cukrzycą typu 2 metodą densytometryczną przy użyciu nowej aplikacji CoreScan, Diabetologia Kliniczna 2013, Tom 2, nr 6.
