Pomoc przy odmrożeniach udzielona odpowiednio wcześnie może w dużym stopniu wpłynąć na procesy gojenia uszkodzeń tkanek, nierzadko stanowiąc drogę umożliwiającą oszczędzenie odmarzniętej części ciała. Gdy nadchodzą zimowe dni lub szykujemy się do wycieczek w wysokie góry, zawsze pojawia się ryzyko odmrożeń. Co robić, jeśli mamy z nimi do czynienia?
Co to jest odmrożenie?
Odmrożenie (lub inaczej: odmrozina) to stan zapalny naczyń krwionośnych skóry wywołany ciągłym wystawieniem ciała na działanie zimna. Przeważnie odmrożenia pojawiają się na palcach dłoni i stóp oraz na nosie. Mogą wywoływać różne objawy, takie jak zaczerwienienie, obrzęk, pieczenie, świąd, pęcherze i owrzodzenia. Zazwyczaj wiążą się z problemami krążenia, jednak chłód, wilgoć, nieodpowiednie ubranie zwiększają ryzyko ich pojawienia się. Wyróżnia się następujące stopnie odmrożeń:
- I stopień odmrożenia – przejściowe zaburzenia krążenia krwi w wyziębionym miejscu. Problem dotyczy jedynie powierzchownych warstw naskórka i objawia się m.in. bólem, zaczerwienieniem lub bladością, mrowieniem i lekkim obrzękiem. Stanowi proces odwracalny. Po wygojeniu nie pozostawia żadnych trwałych zmian;
- II stopień odmrożenia – dochodzi do uszkodzenia głębszych warstw naskórka, co objawia się pęcherzami wypełnionymi płynem surowiczym o krwawym zabarwieniu;
- III stopień odmrożenia – pojawia się już uszkodzenie naskórka, skóry właściwej, a niekiedy też tkanek głębiej położonych;
- IV stopień odmrożenia – rozwija się niebezpieczna, nieodwracalna martwica całych części ciała (np. palca), przy czym zmiany mogą dotyczyć także kości. W odmrożeniach w stopniu IV nierzadko obserwuje się infekcje bakteryjne uszkodzonych tkanek.
Wczesna pierwsza pomoc przy odmrożeniach pozwala na zapobieganie postępowi patologicznego stanu. Nierzadko umożliwia oszczędzenie odmarzniętej części ciała. Należy pamiętać, że z odmrożeniami powyżej II stopnia należy zawsze zgłosić się do lekarza.
Odmrożenia – pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc przy odmrożeniach polega przede wszystkim na ogrzewaniu biernym i czynnym. Bierne ogrzewanie odnosi się do wejścia do ciepłego, dobrze ogrzanego pomieszczenia lub przetransportowanie do niego osoby poszkodowanej. Zapobiega to dalszej utracie ciepła i przywraca krążenie. Z kolei ogrzewanie czynne może być wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne polega na podawaniu osobie poszkodowanej ciepłych (jednak nie gorących) napojów, zaś zewnętrzne polega na dostarczaniu ciepła z zewnątrz, np. poprzez umieszczenie dłoni osoby poszkodowanej pod własną pachą lub między swoimi ogrzanymi dłońmi. Należy bezwzględnie pamiętać, aby osobie z odmrożeniem nie podawać do picia napojów alkoholowych. Najlepiej sprawdzi się ciepła woda, ciepłe napary czy herbaty. Jeśli jednocześnie obserwuje się osłabienie lub podejrzewa się utratę elektrolitów, można dodać do nich odrobinę soli kłodawskiej i łyżeczkę cukru.
Przy odmrożeniach palców stóp należy zachować szczególną ostrożność podczas zdejmowania butów. Czynność wykonuje się bardzo powoli, najpierw rozsznurowując obuwie, a dopiero później pomału wyciągając z niego stopy. Należy też pamiętać, aby nie rozcierać skóry osoby poszkodowanej własnymi dłońmi, ponieważ odmrożone ciało jest bardzo podatne na uszkodzenia. Wszystkie te czynności można przedstawić za pomocą prostego schematu.
Pomoc przy odmrożeniach – schemat
- zabezpieczenie otoczenia – przeniesienie osoby poszkodowanej do ciepłego pomieszczenia;
- przebranie osoby poszkodowanej w suchą odzież, a jeśli nie jest to możliwe, zdjęcie tej mokrej lub zimnej, którą ma na sobie aktualnie;
- owinięcie ciała kocem, unikając pocierania skóry;
- podanie ciepłego płynu do picia;
- założenie luźnego, jałowego opatrunku na widoczne odmrożenia;
- zgłoszenie się do lekarza, jeśli u osoby poszkodowanej pojawiło się odmrożenie przynajmniej II stopnia lub gdy obserwuje się inne, niepokojące objawy.
Pomoc przy odmrożeniach – czego unikać?
Zmagając się z odmrożeniem (zarówno u siebie, jak i u innej osoby), należy przede wszystkim unikać pocierania skóry, masowania jej oraz wkładania do gorącej wody. To najprostszy sposób do poważnego uszkodzenia tkanek, a nawet niebezpiecznego szoku organizmu. Przeciwwskazane jest picie gorących napojów, jak również picie napojów zawierających alkohol. Alkohol jedynie pogłębia wychłodzenie i niekorzystnie wpływa na krążenie krwi, które wskutek odmrożeń i tak jest upośledzone. Zabronione jest przekłuwanie pojawiających się pęcherzy lub zdejmowanie luźnych warstw naskórka. To zabezpieczenie delikatnych tkanek znajdujących się poniżej.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Organiczna Acerola od bioalgi to wysokiej jakości naturalna witamina C. Jest silnie skoncentrowanym ekstraktem ze specjalnie wyselekcjonowanych owoców (1 gram produktu odpowiada 17 gramom owoców Aceroli). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Goniewicz M., Pierwsza pomoc, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Kmieciak B., Zawadzki D., Sikora J., Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia i zdrowia, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2021.
