Epifizjoliza (inaczej: młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej) dotyczy stawu biodrowego i jest rzadkim typem martwicy kości, charakteryzującym się jednostronnym lub obustronnym odwarstwieniem nasady głowy kości udowej, z jednoczesnym zajęciem tylnej nasady kości udowej i przemieszczeniem przedniej przynasady. Objawy pojawiają się jeszcze przed okresem dojrzewania lub w jego trakcie.
Epifizjoliza – przyczyny
Przyczyny epifizjolizy stawu biodrowego wciąż nie zostały poznane. Wiadomo jednak, że polega ona na przemieszczaniu się głowy kości udowej po płytce wzrostu, będącej cienkim kawałkiem chrząstki umieszczonym pomiędzy tkanką kostną w głowie kości udowej. Stanowi ona najsłabszą część kości, jednak niezbędną do jej prawidłowego wzrostu i rozwoju. W momencie, gdy płytka zostaje zmineralizowana i sama przekształca się w kość, kości przestają rosnąć. Choć przyczyny nie są znane, wykazano, że epifizjoliza częściej występuje u chłopców, niż u dziewcząt. Jej czynnikiem ryzyka jest natomiast przede wszystkim otyłość.
Epifizjoliza – objawy
Obraz kliniczny młodzieńczego złuszczenia głowy kości udowej jest dość charakterystyczny. Objawy pojawiają się w okresie dojrzewania lub tuż przed jego rozpoczęciem się i obejmują:
- dolegliwości bólowe w okolicy stawu biodrowego, ale i stawu kolanowego czy uda;
- utykanie;
- ograniczenie ruchomości w stawie biodrowym, zwłaszcza ruchu zgięcia uda w pozycji pośredniej;
- przemieszczenie krętarza większego kości udowej w kierunku górnym i tylnym.
Złuszczenie głowy kości udowej może mieć formę stabilną lub niestabilną. Szacuje się, że u 15% dzieci problem dotyczy obu stawów biodrowych jednocześnie. Na podstawie podziału Maussena wymienia się dodatkowo następujące typy epifizjolizy:
- 0 – stan przedzłuszczeniowy;
- I – złuszczenie małe (przemieszczenie mniejsze niż 30°);
- II – złuszczenie umiarkowane (30-60°);
- IIa – 30-40°;
- IIb – 40-50°;
- IIc – 50-60°;
- III – duże złuszczenie (powyżej 60°).
Epifizjoliza zawsze wymaga szybkiego rozpoznania i wdrożenia leczenia. Jeśli przejdzie w stan przewlekły, rokowania pacjenta odnośnie pełnego powrotu do aktywności fizycznej maleją. Dolegliwość może natomiast przekształcić się w niestabilność i sztywność stawu, co wręcz uniemożliwia normalne funkcjonowanie i codzienną aktywność fizyczną. Stanu tego nie można mylić z chorobą Perthesa, która (choć dotyka stawu biodrowego w ten sam sposób) jest schorzeniem zaliczanym do grupy osteochondroz.
Diagnostyka epifizjolizy
Wstępem do diagnostyki epifizjolizy jest szczegółowy wywiad zdrowotny z pacjentem i rodzicami, jak również wykonanie podstawowych testów funkcjonalnych. Przy epifizjolizie obserwuje się m.in. dodatni objaw Drehmanna. Polega na wystąpieniu nieprawidłowego toru ruchu kończyny podczas biernego zginania stawu biodrowego (występuje jednoczesne odwiedzenie i rotacja zewnętrzna). Bada się również bierny i czynny zakres ruchomości stawu biodrowego. Istotnym elementem diagnostyki jest badanie RTG. Na jego podstawie można zauważyć objaw Kleina-Trethowana.
Epifizjoliza – leczenie
Leczeniem z wyboru w epifizjolizie jest operacyjna stabilizacja złuszczenia lub repozycja i stabilizacja. W tym celu wykorzystuje się różne techniki, przeważnie są to jednak:
- stabilizacja na wiązce drutów Kirschnera;
- zespolenie za pomocą pojedynczej śruby kaniulowanej.
W przypadku zmian utrwalonych istnieje szereg różnych operacji rekonstrukcyjnych:
- osteotomie pod- i międzykrętarzowe kości udowej;
- podgłowowe osteotomie szyjki kości udowej.
Operacyjna stabilizacja nasady względem przynasady kości udowej w całkowicie prawidłowym ustawieniu nie zawsze jest możliwa do wykonania. W przypadku złuszczeń przewlekłych ryzyko zaburzeń ukrwienia podczas repozycji wzrasta, w związku z czym rezygnuje się z niej, zespalając głowę i szyjkę w zastanej pozycji. Może to jednak powodować pojawienie się konfliktu panewkowo-udowego. Zawsze po wykonaniu operacji, bez względu na zastosowaną metodę, wdraża się rehabilitację.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Adamczyk J., Szczęśniak A., Jasiewicz B., Tęsiorowski M., Wyniki funkcjonalne leczenia operacyjnego młodzieńczego złuszczenia głowy kości udowej, MIR, 4/2013.
- Smolewska E., Reumatologia wieku rozwojowego – kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
