Hipotermia to stan, w którym wewnętrzna (głęboka) temperatura ciała wynosi mniej niż 35 °C. Hipotermia, zwłaszcza umiarkowana i ciężka, może zagrażać życiu pacjenta.
Hipotermia – przyczyny
Przyczyną hipotermii jest najczęściej przebywanie przez dłuższy czas w warunkach sprzyjających utracie ciepła (niska temperatura powietrza, niewystarczająco chroniące ubranie, przytopienie lub długotrwałe zanurzenie w zimnej wodzie). Wystąpieniu hipotermii sprzyjają zaburzenia świadomości, starszy wiek i niedożywienie. Niektóre substancje takie jak etanol, glikol etylenowy, tlenek węgla, siarkowodór, cyjanki, nitryle, leki nasenne, fenotiazyny, opioidy, leki przeciwcukrzycowe, związki cholinergiczne, alfa-blokery mogą spowodować hipotermię, nawet przy niezbyt niskiej temperaturze otoczenia.
Inne przyczyny hipotermii (również w zwykłej temperaturze otoczenia) dzieli się na:
- endokrynne i metaboliczne – niedoczynność nadnerczy, przysadki i tarczycy, hipoglikemia;
- neurologiczne – poprzeczny uraz rdzenia kręgowego, uraz głowy, udar mózgu, nowotwór lub stany zapalne OUN, enceflopatia Wernickego, choroba Parkinsona;
- uszkodzenie skóry – oparzenia, złuszczające zapalenie skóry, ciężka łuszczyca;
- ciężkie zakażenia – sepsa;
- wstrząsy.
Wolno postępujące obniżanie się temperatury ciała, nawet w temperaturze pokojowej, można także zaobserwować u ludzi starych.
Obraz kliniczny
W zależności od objawów klinicznych wyróżnia się 3 rodzaje hipotermii:
- łagodną – od 32 do 35 °C. Początkowo występują dreszcze, czemu towarzyszy zwiększenie częstotliwości rytmu serca i oddechów oraz skurcz naczyń krwionośnych. Później dochodzi do tego zmęczenie, apatia, ataksja, zwiększenie diurezy oraz hipowolemia. Pacjent nie jest w stanie właściwie oceniać rzeczywistości;
- umiarkowaną – od 28 do 32 °C. Następuje zwiększenie częstotliwości rytmu serca i oddechów, przedsionkowe zaburzenia rytmu serca, załamki J w EKG, hipotensja, zaburzenia świadomości, osłabienie odruchów, poszerzenie źrenic. Przy umiarkowanej hipotermii dreszcze ustają;
- ciężką – poniżej 28 °C. Ma miejsce śpiączka, bezdech, asystolia lub komorowe zaburzenia rytmu serca, obrzęk płuc, skąpomocz lub bezmocz, przy czym źrenice pacjenta nie reagują na bodźce.
Podczas działania niskich temperatur na organizm uruchamia się wiele reakcji adaptacyjnych. Pojawiają się, gdy temperatura wewnętrzna spadnie poniżej 36,5°C. Można je podzielić na behawioralne i autonomiczne. Reakcje narządowe i metaboliczne są wypadkową czasu ekspozycji i intensywności z jaką zimno działa na organizm, odpowiedzi nerwowej i humoralnej na stres, szybkości wyczerpywania się rezerw energetycznych oraz zachowania świadomości organizmu.
Rozpoznanie hipotermii
Należy potwierdzić pomiarem głębokiej temperatury ciała w odbytnicy lub na błonie bębenkowej. Rutynowo stosowane termometry mogą być nieprzydatne (nie mierzą temperatury <34-35°C). Zalecane badania (wykrycie konsekwencji i możliwych przyczyn hipotermii) to:
- pomiar stężenia elektrolitów, mocznika i kreatyniny oraz TSH w surowicy;
- glikemia;
- morfologia krwi obwodowej;
- gazometria;
- EKG.
Dodatkowo można wykonać badania toksykologiczne w razie podejrzenia zatrucia.
Hipotermia – leczenie
Leczenie hipotermii polega na ogrzewaniu pacjenta i postępowaniu podtrzymującym czynność podstawowych narządów. Wyróżnia się ogrzewanie bierne i czynne. Bierne wykorzystuje się przy łagodnej hipotermii. Wówczas wystarcza zapewnienie ciepłego i suchego otoczenia oraz ciepłej odzieży. Ogrzewanie czynne powinno się rozważyć w hipotermii umiarkowanej, a jest wręcz niezbędne w ciężkiej hipotermii. Obejmuje stosowanie specjalnych kołder wypełnionych ciepłym powietrzem oraz stosowanie wlewów płynów podgrzanych do temperatury 42-44°C.
Po zapewnieniu osobie z hipotermią stabilnych, suchych i ciepłych warunków, należy jak najszybciej zadzwonić po pomoc. Jednocześnie należy pamiętać, aby z taką osobą postępować bardzo delikatnie. Każdy niewłaściwy ruch może spowodować nagłe zatrzymanie krążenia w przebiegu migotania komór. Aż do momentu ogrzania pacjenta, jeśli istnieje taka konieczność, należy prowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową.
Zobacz również: Zagrożenia w górach – na co uważać?
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Sosnowski P., Mikrut K., Krauss H., Hipotermia – mechanizm działania i patofizjologiczne zmiany w organizmie człowieka, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 69/2015.
Polecane produkty:
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
