Siarkowodór (sulfan) to nieorganiczny związek siarki i wodoru. Stanowi popularny w chemii gaz o typowym, bardzo drażliwym i odrzucającym zapachu. Mimo że zaliczany jest do gazów toksycznych, jego odpowiednie ilości mogą wykazywać korzystne działanie na organizm człowieka. Związek ten jest także naturalnie produkowany w organizmie człowieka.
Siarkowodór – charakterystyka
Siarkowodór jest bezbarwnym gazem o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu zgniłych jaj. Wiąże się to z faktem, że powstaje on w procesach gnilnych białek. W ciecz przechodzi przy temperaturze -61 stopni Celsjusza. Związek ten jest silnie toksyczny – zgon powoduje już obecność 0,001 g siarkowodoru w 1 dm3 powietrza. W powietrzu spala się niebieskim płomieniem tworząc tlenek siarki (IV) i wodę. Związek ten w reakcjach redukcji i utleniania pełni rolę reduktora.
Siarkowodór otrzymuje się w reakcji bezpośredniej syntezy z pierwiastków w temperaturze 600 stopni Celsjusza. Jest on także produktem działania kwasów nieutleniających na siarczki, np. na siarczek żelaza (II).
Synteza siarkowodoru
Siarkowodór powstaje naturalnie w organizmie człowieka jako produkt uboczny niektórych reakcji i jest to tak zwana synteza endogenna. Wiąże się głównie z przemianami metabolicznymi aminokwasów, które w swojej budowie posiadają jeden lub więcej atomów siarki. Należy tu zatem wyróżnić cysteinę i homocysteinę.
Ekspresja enzymów biorących udział w produkcji siarkowodoru odbywa się w różnych częściach ustroju, między innymi w wątrobie czy sercu. Wytwarzanie omawianego związku może także nastąpić w efekcie przemian polisiarczków. Wówczas proces ten odbywa się bez udziału enzymów.
Jak siarkowodór wpływa na organizm człowieka?
Siarkowodór wykazuje działanie antyoksydacyjne. W minimalnych stężeniach jest silnym inhibitorem oksydazy cytochromowej, natomiast w komórkach jest substratem łańcucha oddechowego. W małych ilościach pobudza zużycie tlenu, jednak w większych hamuje łańcuch oddechowy mitochondriów.
Szczególnie istotną rolę siarkowodór pełni w odniesieniu do układu sercowo-naczyniowego. Wykazano bowiem, że odpowiednie ilości tego związku:
- obniżają ciśnienie tętnicze krwi;
- rozszerzają naczynia krwionośne;
- aktywują kanały potasowe w komórkach mięśniówki naczyń krwionośnych;
- hamują kurczliwość mięśnia sercowego;
- hamują proliferację komórek mięśniówki naczyń.
Z tego względu bardzo popularne są kąpiele siarkowodorowe przeprowadzane w uzdrowiskach, zwłaszcza o profilu kardiologicznym. Tego typu kąpiele mogą być całkowite lub częściowe. Ze względu na fakt, że obciążają organizm, nie wykonuje się ich codziennie lecz 2-4 razy w tygodniu. Przeciwwskazaniem do skorzystania z tego zabiegu jest między innymi niskie ciśnienie tętnicze. Kąpiele siarkowodorowe wpływają korzystnie nie tylko na układ krążenia. Dodatkowo wspomagają terapię łuszczycy, nerwobólu, przewlekłych stanów zapalnych stawów i chorób narządu rodnego. Można je wykonywać po zatruciach metalami ciężkimi w celu oczyszczania organizmu.
Zobacz również: Kąpiele lecznicze jako element medycyny uzdrowiskowej.
Toksyczność siarkowodoru
Toksyczność siarkowodoru wiąże się z blokowaniem aktywności enzymów zawierających metale w grupie prostetycznej. Związek ten blokuje aktywne żelazo oksydazy cytochromowej, będące końcowym enzymem łańcucha oddechowego w mitochondriach. Szczególnie wrażliwymi tkankami na toksyczne działanie siarkowodoru są błony śluzowe oraz struktury wykazujące duże zapotrzebowanie na tlen, np. serce czy tkanka nerwowa.
Ostre zatrucia manifestują się zazwyczaj zaburzeniami czynności ośrodkowego układu nerwowego i płuc. Zauważa się sinicę i duszności, co może prowadzić nawet do śmierci. Jednocześnie bardzo często towarzyszą temu zaburzenia neurologiczne i neuropsychologiczne. Przy zatruciu po ekspozycji na nieco mniejsze stężenia pojawiają się stany zapalne spojówek, bolesne nadżerki rogówek oraz podrażnienie nosa i gardła.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Żelazo - wsparcie dla hemoglobiny
Spirulina + Żelazo od bioalgi jest 100% naturalnym, roślinnym źródłem żelaza. Jest bardzo dobrze przyswajalne przez organizm człowieka, dzięki czemu uzupełnia niedobory żelaza, ale również innych, ważnych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pacholec J., Olas B., Siarkowodór a układ krążenia, Folia Medica Lodziensia, 1/2015.
- Kijewski P., Kubiak J., Gola S., Siarkowodór – nowe zagrożenie w górnictwie rud miedzi, Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, 83/2012.
- Stetkiewicz J., Siarkowodór, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4/2011.
- Bełtowski J., Siarkowodór jako biologicznie aktywny mediator w układzie krążenia, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 58/2004.
- Kokot F., Hyla-Klekot L., Ficek R., Siarkowodór – czy jest ważnym, oprócz tlenku azotu i tlenku węgla, transmiterem gazowym u człowieka, Nadciśnienie Tętnicze, 2/2012.
