Polifenole to grupa naturalnych związków organicznych występujących głównie w roślinach. Wyróżniają się obecnością co najmniej dwóch grup hydroksylowych (-OH) przyłączonych do pierścienia aromatycznego. Są to tzw. wtórne metabolity roślinne, czyli substancje niezbędne roślinom do obrony przed patogenami, promieniowaniem UV czy stresem środowiskowym. Pełnią jednak istotne role również w organizmie człowieka.
Polifenole – charakterystyka
Związki polifenolowe mają pierścień benzenowy z dwoma lub więcej grupami hydroksylowymi. Większość spośród nich występuje w połączeniu z cukrami, kwasami organicznymi oraz estrami. Jedynie niewielka część występuje w postaci aglikonów. Charakteryzują się dużą różnorodnością budowy, a przy okazji dzielą się na kilkanaście różnych grup.
Do tej pory zidentyfikowano ponad 8000 tych związków. Występują one w postaci związków niskocząsteczkowych, jak fenolokwasy i wysokocząsteczkowych spolimeryzowanych tanin. W warunkach naturalnych znaleźć je można zwłaszcza w różnych częściach roślinnych, między innymi w: jagodach, jabłkach, morelach, cytrusach, zielonych warzywach liściastych, herbacie, selerze, czerwonej cebuli, kawie, czerwonym winie. Ich dobrymi źródłami w diecie człowieka są także: kakao, gorzka czekolada, przyprawy (np. anyż, kurkuma, goździki), zioła (oregano, tymianek, rozmaryn).
Polifenole – przykłady
Pod względem struktury podstawowego szkieletu węglowego, związki polifenolowe dzielą się na flawonoidy oraz kwasy fenolowe.
Flawonoidy to bardzo liczna grupa związków i również ona dzieli się na kolejne podtypy, co prezentuje się następująco:
- flawan-3-ole – np. katechina;
- antocyjanidyny – np. cyjanidyna, pelargonidyna;
- flawonony – np. naryngenina, naringina, hesperetyna, hesperedyna;
- flawon-3-ole – np. kwercetyna, kemferol, myrycetyna, fisteina, moryna;
- chalkony – np. florentyna, aflorydzyna;
- flawony – np. apigenina, diosmina, luteolina.
Z kolei kwasy fenolowe to grupa związków chemicznych należących do polifenoli, które wykazują silne działanie przeciwutleniające i wspierają zdrowie komórek. Wyróżniamy dwie główne podgrupy kwasów fenolowych: pochodne kwasu hydroksybenzoesowego i pochodne kwasu hydroksycynamonowego. Przykłady tych związków to:
- kwas galusowy;
- kwas wanilinowy;
- kwas syryngowy;
- kwas protokatecholowy;
- kwas p-hydroksybenzoesowy.
Polifenole – działanie
Polifenole są jednymi z najważniejszych naturalnych przeciwutleniaczy o silnej zdolności usuwania wolnych rodników. Te zaś są potwierdzonym czynnikiem ryzyka powstawania stresu oksydacyjnego, który przyczynia się do rozwoju licznych chorób cywilizacyjnych takich jak m.in.:
- nadciśnienie tętnicze;
- alergia;
- nowotwory;
- zespół jelita drażliwego;
- przewlekłe stany zapalne;
- schorzenia dermatologiczne
i wielu innych.
Substancje te wykazują aktywność przeciwutleniającą, przeciwzapalną, przeciwalergiczną, antyhepatotoksyczną, antymutagenną, przeciwnowotworową i przeciwmiażdżycową. Zastosowanie ekstraktów roślinnych w profilaktyce i leczeniu chorób sercowo-naczyniowych ma długą tradycję w medycynie wschodniej. Staje się też coraz popularniejsze w medycynie europejskiej.
Udowodniono, że flawanole, w tym procyjanidyny, wykazują zdolność jednoczesnego hamowania aktywacji leukocytów i płytek krwi (trombocytów), dzięki czemu ograniczają szybkość tworzenia agregatów płytkowo-leukocytarnych. W ostatnich latach wielkie nadzieje pokładane są w neuroprotekcyjnych właściwościach związków polifenolowych. Jednym z takich związków jest kemferol, wygaszający stany zapalne układu nerwowego poprzez zmniejszanie produkcji prozapalnych mediatorów w komórkach mikrogleju. Wykazano, że polifenole posiadają też zdolność do hamowania cholinoesterazy, co stanowi jedną z ważniejszych strategii w walce z chorobą Alzheimera.
Znaczenie polifenoli w przyrodzie
Polifenole są niezmiernie istotnymi składnikami żywności. Oprócz posiadania silnych właściwości przeciwutleniających, wpływają one na cechy sensoryczne produktów spożywczych. Przykładowo cierpki smak jabłek lub herbaty pochodzi od obecnych w tych produktach katechin i procyjanidyn. Za gorzki smak niektórych owoców, np. grejpfrutów czy pomarańczy odpowiada florydzyna i naringenina.
Dla samych roślin polifenole mają bardzo często znaczenie obronne lub zwiększające szansę na przeżycie. W pierwszym przypadku ich cierpki i gorzki smak może sprawić, że dane części roślin staną się nieatrakcyjne dla zwierząt, które mogłyby się nimi żywić. Z kolei w drugim przypadku smak może zachęcać owady do siadania na kwiaty i pylenia ich.
Podsumowanie
W codziennej diecie warto sięgać po naturalne produkty bogate w polifenole, takie jak jagody, zielona herbata czy kakao. Cennym źródłem tych związków są również algi, w tym Spirulina. To naturalny suplement diety, który oprócz polifenoli dostarcza organizmowi także chlorofil, białko, a także liczne witaminy i minerały niezbędne do prawidłowego funkcjonowania, a co bardzo ważne o odpowiedniej, wysokiej biodostępności. Regularne włączanie Spiruliny do jadłospisu wspiera równowagę antyoksydacyjną w ciele człowieka i uzupełnia dietę w cenne składniki odżywcze.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kozłowska M., Ścibisz I., Badanie zawartości polifenoli i aktywności przeciwutleniającej ekstraktów z roślin przyprawowych podczas ich przechowywania, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3/2012.
- Kosiorek A., Oszmiański J., Golański J., Podstawy do zastosowania polifenoli roślinnych jako nutraceutyków o właściwościach przeciwpłytkowych, Postępy Fitoterapii 2/2013.
- Sadowska A., Świderski F., Kromołowska R., Polifenole – źródło naturalnych przeciwutleniaczy, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 1/2011.
