Cyjanki to sole kwasu cyjanowodorowego zawierające w swojej cząsteczce anion cyjankowy. Cyjanki litowców i berylowców dobrze rozpuszczają się w wodzie. Dodatkowo ulegają reakcjom hydrolizy i wykazują odczyn zasadowy.
Jak cyjanki wpływają na organizm człowieka?
Cyjanki zalicza się do związków stwarzających poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Ich pojawienie się w wodzie, nawet w minimalnych stężeniach, jest niebezpieczne, gdyż powoduje liczne niepożądane skutki. W dużym stopniu podrażniają one błony śluzowe i skórę. Do organizmu przenikają głównie przez błony śluzowe, drogi oddechowe, skórę i przewód pokarmowy. W rezultacie skutki ich negatywnego oddziaływania na układy organizmu widoczne są już po kilku minutach. Ponadto objawy zatrucia cyjankami można przedstawić w 3 fazach:
- duszność i podniecenie;
- drgawki;
- porażenie.
Objawy ekspozycji na cyjanki wiążą się ze zmianami w czynności ośrodkowego układu nerwowego, w tym z dolegliwościami bólowymi głowy, ogólnym osłabieniem, zmianami w odczuwaniu zapachu i smaku. Jednocześnie zauważa się uszkodzenie tarczycy. Ma miejsce jej powiększenie, czemu towarzyszy zwiększone stężenie TSH we krwi i zmniejszenie stężenia hormonów tarczycy. Na toksyczne działanie cyjanków narażeni są w szczególności pracownicy przemysłu metalowego, elektrochemicznego, farmaceutycznego, chemicznego i spożywczego.
Zastosowanie cyjanków
Cyjanki wykorzystuje się między innymi do:
- czyszczenia, hartowania i rafinacji metali;
- otrzymywania złota i srebra z rud;
- fumigacji (odymiania) w syntezie chemicznej, kąpielach galwanicznych, przemyśle fotograficznym;
- produkcji barwników i preparatów owadobójczych.
Można zatem zauważyć, że cyjanki znajdują szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu. To z kolei wiąże się z narażeniem zawodowym pracowników tych branż.
Występowanie cyjanków
Jony cyjankowe występują naturalnie w roślinach pod postacią glikozydów cyjanogennych. Związki te lokalizują się w wakuolach komórek roślinnych. Pełnią ważne role w świecie roślin, ponieważ stanowią ich ochronę chemiczną przed zwierzętami roślinożernymi. Typową cechą dla tych związków jest uwalnianie podczas rozpadu trującego cyjanowodoru.
Do najbardziej znanych jonów cyjankowych zalicza się prunazynę, amigdalinę i limarynę. Przykładowo, amigdalina występuje powszechnie w pestkach śliwek czy moreli.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kępa U., Kinetyka utleniania cyjanków za pomocą ozonu, Inżynieria i Ochrona Środowiska, 3/2012.
- Skowroń J., Cyjanowodór i cyjanki – w przeliczeniu na CN-, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1/2017.
