Etanol (alkohol etylowy) to popularny związek chemiczny będący pochodną etanu, zawierający zamiast jednego atomu wodoru grupę hydroksylową -OH. Stanowi jedną z najdokładniej poznanych substancji w chemii.
Etanol – charakterystyka
Etanol to jednowodorotlenowy, pierwszorzędowy, nasycony alkohol alifatyczny. Jest bezbarwną cieczą o typowym, rozpoznawalnym zapachu i palącym smaku. Miesza się z wodą i eterem w dowolnych stosunkach, przy czym rozpuszcza wiele różnych substancji organicznych.
Etanol otrzymuje się w procesie fermentacji alkoholowej surowców zawierających cukry. Najstarsza metoda pozyskiwania tego związku bazuje na fermentacji skrobi zawartej w niektórych warzywach, głównie kukurydzy, ziemniakach, jęczmieniu czy ryżu. Wytworzony alkohol etylowy wydziela się za pomocą destylacji, a później oczyszcza przez rektyfikację. W efekcie powstaje tak zwany spirytus rektyfikowany – mieszanina azeotropowa o zawartości 95,5% etanolu i 4,5% wody. Techniczny alkohol etylowy otrzymuje się także przez fermentację np. cukrów uzyskanych w wyniku hydrolizy drewna.
Zastosowanie etanolu
Etanol wykorzystywany jest w wielu dziedzinach przemysłu. Najpopularniejsze zastosowanie obejmuje cele spożywcze, wówczas etanol znany jest jako spirytus czy wódka. Z tych produktów można wykonywać np. nalewki, drinki, a także spożywać je osobno, bez żadnego przetwarzania. Etanol nie jest toksyczny (tak jak np. metanol), jednakże jego podaż w większych ilościach i regularnie doprowadza do choroby alkoholowej, zwanej potocznie alkoholizmem.
Omawiany związek jest również wykorzystywany jako rozpuszczalnik w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym oraz do produkcji estrów, eteru dietylowego, kwasu octowego itd. Po odpowiedniej obróbce można go stosować do produkcji paliw dla silników o zapłonie samoczynnym.
Etanol w medycynie i kosmetologii
Etanol znajduje również zastosowanie w medycynie, ponieważ wykazuje działanie bakteriostatyczne, bakteriobójcze, przeciwgrzybicze i wirusobójcze. Co więcej, działa także przeciwpotnie, hemostatycznie oraz korygująco i ściągająco. Można go znaleźć w wielu doustnie stosowanych płynnych preparatach i lekach dostępnych bez recepty, np. w lekach na kaszel i przeziębienie, suplementach żelaza bądź preparatach homeopatycznych. Etanol wchodzi także w skład płynów na skórę stosowanych w leczeniu trądziku pospolitego oraz żelów przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Do pozostałych leków i preparatów powszechnych na rynku, zawierających etanol należą:
- środki ograniczające pocenie;
- leki na wszawicę do stosowania na skórę głowy;
- preparaty wspomagające leczenie atopowego zapalenia skóry dla dzieci;
- środki odstraszające komary i inne owady;
- płyny po goleniu;
- płyny antybakteryjne;
- perfumy.
Należy pamiętać, że choć skóra stanowi stosunkowo szczelną barierę, miejscowe stosowanie etanolu w większych stężeniach może zwiększać jej przepuszczalność. Wiąże się to bowiem z usuwaniem lipidów z warstwy rogowej naskórka, co z kolei zakłóca jej naturalną barierę ochronną i prowadzi do przesuszania. Natomiast kosmetyki i środki do stosowania zewnętrznego z niską zawartością tego alkoholu zazwyczaj nie powodują odwodnienia skóry i są dobrze tolerowane.
Istotną rolę etanol odgrywa w dermatologii – nie tylko przy produkcji kosmetyków i leków poprawiający wygląd oraz stan skóry, a także leczeniu problemów dermatologicznych. Etanol jest bowiem stosowany jako nośnik do testowania alergii kontaktowych. Ponadto zwiększa on przepuszczalność skóry dla leków takich jak np. estradiol.
Zatrucie etanolem
Zatrucie etanolem powoduje zmiany strukturalne i funkcjonalne w lizosomach, które odpowiadają za 95% wewnątrzkomórkowej proteolizy. Dochodzi do zwiększenia tempa produkcji mleczanu oraz zmniejszenia jego utylizacji w wątrobie. To z kolei prowadzi do zmniejszenia wychwytu glukozy w mięśniach szkieletowych i mięśniu sercowym. Następuje nadmierne gromadzenie się lipidów w wątrobie, co powoduje stłuszczenie tego narządu. Uszkodzeniu ulega również trzustka i żołądek. W przypadku zatrucia etanolem zauważa się zmniejszenie wydzielania kwasu solnego i pepsynogenu, czemu towarzyszy upośledzenie degradacji białek pokarmowych.
Zobacz również: Stłuszczenie wątroby – jak sobie z tym poradzić?
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górski K., Olszewski W., Lotko W., Alkohole i etery jako paliwa dla silników o zapłonie samoczynnym, Czasopismo Techniczne, 7/2008.
- Witek B., Kwiecień-Błońska E., Zmorzyński Z., Alkohol a niektóre enzymy, Problemy Nauk Biologicznych, 1/2012.
