Leki nasenne to grupa środków farmaceutycznych działająca depresyjne (czyli hamująco) na ośrodkowy układ nerwowy. Osłabiają stan aktywności organizmu, a w większych dawkach wywołują sen.
Z czego wynikają zaburzenia snu?
Zaburzenia snu są współcześnie bardzo popularne u osób w każdej grupie wiekowej, szczególnie często występują jednak u dorosłych i starszych osób. Szacuje się, że ponad połowa pacjentów w podeszłym wieku ma problemy z zaśnięciem, co jest problemem przewlekłym.
Zaburzenia snu mogą mieć różne przyczyny, mogą to być:
- problemy rodzinne, społeczne, finansowe czy zdrowotne (tak zwane nocne zamartwianie się);
- przewlekły lub nadmierny stres;
- nieprawidłowy poziom hormonów w organizmie, głównie melatoniny (ilość melatoniny maleje wraz z wiekiem);
- zgaga, problemy układu pokarmowego;
- ogólnoustrojowe choroby, zwłaszcza te, które nasilają się w godzinach wieczornych i nocnych;
- zbyt obfite posiłki spożyte tuż przed snem;
- nadciśnienie tętnicze.
Warto wiedzieć, że niekiedy problemy z zaśnięciem mają bardzo błahe powody, które można szybko wyeliminować. Przykładem jest np. niedostateczna cyrkulacja powietrza w pomieszczeniu sypialnym (nieświeże powietrze, niewywietrzony pokój), zbyt jasna sypialnia (brak zasłon, dużo urządzeń elektrycznych rozjaśniających pomieszczenie) czy zbyt wysoka temperatura w pokoju.
Zobacz również: Sen – kiedy najlepiej wstawać?
Leki nasenne – skutki uboczne
Skutki uboczne częstego i długotrwałego stosowania leków nasennych zależą od rodzaju stosowanych preparatów. Najwięcej działań niepożądanych wynika z podaży leków niebędących środkami pochodzenia naturalnego. Takie preparaty stosunkowo szybko powodują uzależnienie, a sen wywołany nimi posiada inne parametry niż naturalny, fizjologiczny sen. Leki naturalne, np. na bazie ziół czy wyciągów roślinnych, są znacznie bezpieczniejsze dla organizmu, jednak ich działanie uznawane jest za nieco mniej efektywne. Mimo wszystko warto w pierwszej kolejności sięgnąć po naturalne środki.
Popularne leki nasenne
Jednym z najczęściej stosowanych leków nasennych są benzodiazepiny. Należy jednak pamiętać, że uzależnienie od nich rozwija się już po kilku tygodniach stosowania. W przypadku antagonistów receptora benzodiazepinowego uzależnienie to pojawia się już po 2 tygodniach. W związku z tym przewlekłe stosowanie tych leków powinno ograniczać się do podaży doraźnej, nie częściej niż 2-3 razy w tygodniu. Innymi środkami stosowanymi w przypadku bezsenności są:
- leki antyhistaminowe;
- niskie dawki leków przeciwdepresyjnych;
- leki ziołowe;
- środki zawierające melatoninę.
Wszystkie one uznawane są za lepszy wybór niż benzodiazepiny. Wprawdzie nie udowodniono w zupełności skuteczności leków naturalnych w leczeniu bezsenności, często świetnie działają one jako placebo. Ponadto część z nich działa relaksacyjnie, uspokajająco i zmniejsza napięcie mięśniowe. Wszystko to przyczynia się do redukcji stresu, a tym samym zmniejszania bezsenności.
Warto wiedzieć, że objawy bezsenności zmniejszają suplementy:
- magnezu – jest on agonistą kwasu gamma-aminomasłowego i zmniejsza pobudliwość układu nerwowego;
- wapnia – ponieważ wspomaga wchłanianie magnezu;
- potasu – który bierze udział w powstawaniu potencjału czynnościowego w komórkach;
- witaminy B6 – udowodniono, że jej regularna podaż w dużym stopniu zmniejsza stres i likwiduje bezsenność.
Często (zwłaszcza w ziołolecznictwie i medycynie alternatywnej) poleca się stosowanie preparatów ziołowych zawierających wyciąg z kozłka lekarskiego, chmielu, melisy lekarskiej czy rumianku pospolitego.
Na koniec warto wspomnieć o syntetycznej melatoninie. Jest ona powszechnie stosowanym lekiem wspomagającym leczenie zaburzeń rytmu snu i czuwania. Zwłaszcza, jeśli zaburzenia te wiążą się ze zmianą stref czasowych czy pracą zmianową. Stosowanie melatoniny zaleca się również pacjentom niewidomym, którzy mają problem z zaśnięciem. Bardzo obiecująca w leczeniu zaburzeń snu jest w Polsce grupa leków będących agonistami receptorów melatoninowych, np. ramelteon, tasimelteon czy agomelatyna.
Zobacz również: Problemy ze snem – domowe sposoby.
Farmakologiczne leczenie bezsenności
Głównym celem leczenia bezsenności jest nie tylko poprawa jakościowych i ilościowych aspektów snu, ale także redukcja stresu i lęku, które często są nieodłącznym elementem przewlekłej postaci tego schorzenia. Leczenie dzieli się na niefarmakologiczne i farmakologiczne. Większość pacjentów skłania się ku terapii farmakologicznej, chociaż najlepsze efekty uzyskuje się w połączeniu obu rodzajów terapii. Leczenie farmakologiczne jest ponadto stosunkowo skuteczne, ponieważ ponad 60% pacjentów korzystających z leków nasennych potwierdza ich skuteczność.
Bibliografia
- Grabska-Kobyłecka I., Nowak D., Sen, bezsenność i jej leczenie – krótki przegląd aktualnej wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem ziołolecznictwa, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 3/2014.
- Awgul S., Uździcki A., Żelazny P., Pawlik A., Farmakologiczne leczenie bezsenności – obecnie dostępne terapie oraz nowe kierunki badań, Farmacja Współczesna, 11/2018.
- Gackowski M., Mądra-Gackowska K., Kędziora-Kornatowska K., Koba M., Farmakoterapia bezsenności u pacjentów w starszym wieku, Geriatria, 13/2019.
- Bieńkowski P., Samochowiec J., Sienkiewicz-Jarosz H., Wichniak A., Mastalerz-Migas A., Bezpieczne stosowanie benzodiazepin w podstawowej opiece zdrowotnej – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Lekarz POZ, 3-4/2019.
Polecane produkty:
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
