Elektrolecznictwo (inaczej: elektroterapia) to dział fizykoterapii obejmujący terapeutyczne użycie prądu stałego oraz prądu impulsowego małej i średniej częstotliwości. Znajduje zastosowanie przy leczeniu wielu problemów zdrowotnych, zwłaszcza w łagodzeniu bólu i stymulacji mięśni. Zabiegi przeprowadzane mogą być wyłącznie przez fizjoterapeutę.
Elektrolecznictwo – zabiegi
Bodźce elektryczne mogą być wykorzystywane na wiele sposobów. Podstawowy podział wyróżnia zabiegi z użyciem prądu stałego oraz zabiegi z użyciem prądu zmiennego.
Zabiegi z użyciem prądu stałego
Do grupy zabiegów z użyciem prądu stałego należą:
- galwanizacja – prąd przepływa między dwiema elektrodami: katodą i anodą. W zależności od ich umiejscowienia uzyskać można efekt pobudzający (jaki daje katoda) lub wyciszający i przeciwbólowy (jaki daje anoda);
- jonoforeza – polega na wprowadzeniu do tkanek siłami pola elektrycznego jonów działających leczniczo, znajdujących się w wykorzystanych do zabiegu lekach (maściach, kremach, żelach, płynach). Leki te nanosi się na skórę pacjenta i dopiero na nią nakłada się elektrody. Ważne, aby lek umieścić pod odpowiednią elektrodą, ponieważ niektóre jony muszą znaleźć się pod anodą, inne zaś pod katodą;
- kąpiele elektryczno-wodne – część lub całe ciało znajduje się w kąpieli wodnej i zostaje poddane działaniu prądu stałego. Mimo obecności wody jest to w pełni bezpieczne. Na pacjenta oddziałuje nie tylko sam prąd, ale i temperatura czy ciśnienie wody.
Zabiegi z użyciem prądu zmiennego
Z kolei zabiegi z użyciem prądu zmiennego dzieli się na te z użyciem prądu niskiej częstotliwości i średniej częstotliwości. Zabiegi wykorzystujące prąd niskiej częstotliwości to:
- elektrostymulacja – przeważnie wykonuje się elektrostymulację mięśni i nerwów, a celem zabiegu może być pobudzenie tkanek do działania i ich regeneracji. Elektrostymulacja może przebiegać z użyciem elektrody czynnej (fizjoterapeuta zmienia jej położenie na ciele) bądź dwóch elektrod biernych;
- prądy UR (inaczej: prądy Ultra Reiz, prądy Traberta) – wykorzystują jednobiegunowy prąd prostokątny o czasie trwania 2 ms i czasie przerwy 5 ms. Mięśnie wprowadza się w drżenie o częstotliwości około 140 Hz, co powoduje silne rozluźnienie ich;
- metoda Hufschmidta – polega na stymulacji porażonych kurczowo mięśni oraz ich antagonistów tzw. podwójnymi impulsami elektrycznymi o przebiegu prostokątnym;
- tonoliza – modyfikacja metody poprzedniej, różniąca się jedynie tym, że w okresie rozluźnienia mięsień antagonistyczny pobudza się serią impulsów o obwiedni trapezowej, trójkątnej lub sinusoidalnej;
- prądy TENS – przezskórna stymulacja elektryczna, stosowana powszechnie w zwalczaniu dolegliwości bólowych. Aparaty do metody TENS można zakupić nawet do użytku domowego;
- prądy diadynamiczne (inaczej: prądy Bernarda) – powstają w wyniku prostowania prądu sinusoidalnego zmiennego o częstotliwości 50 Hz. Wykazują silne działanie przeciwbólowe i przekrwienne.
Prądy średniej częstotliwości zawierają się w przedziale 1000-10000 Hz. Do tej grupy zabiegów należą:
- prądy Kotza (stymulacja rosyjska) – służy do wzmacniania siły mięśniowej i zwiększania masy mięśni. Zabiegowi poddaje się wyłącznie mięśnie szkieletowe prawidłowo unerwione. Pacjent może odczuwać podczas działania prądów dyskomfort;
- prądy Nemeca (inaczej: prądy interferencyjne) – powstają w wyniku interferencji w tkankach dwóch prądów przemiennych o średniej częstotliwości i przebiegu sinusoidalnym, których częstotliwości niewiele się różnią (np. 3900 Hz i 4000 Hz).
Warto zaznaczyć, że prąd elektryczny wykorzystuje się nie tylko do elektrolecznictwa, ale i do elektrodiagnostyki. Umożliwia ona m.in. wskazanie zmian pobudliwości zachodzących w układzie nerwowo-mięśniowym.
Elektrolecznictwo – wskazania
Istnieje mnóstwo wskazań do wykorzystania elektrolecznictwa, a do każdego pojedynczego zabiegu dodaje się nowe wskazana. Przeważnie elektrolecznicze zabiegi wykorzystuje się we wspomaganiu leczenia następujących problemów zdrowotnych:
- nerwobóle i neuralgie;
- ból w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów lub chorób reumatycznych;
- dyskopatia;
- porażenia wiotkie;
- spastyczność;
- bóle kręgosłupa;
- rwa kulszowa;
- niektóre stany zapalne, np. bakteryjne zapalenie stawów;
- zaburzenia krążenia obwodowego;
- utrudniony zrost po złamaniach kości;
- trudno gojące się rany, owrzodzenia, oparzenia, odleżyny;
- infekcje bakteryjne;
- zaburzenia miesiączkowania, zwłaszcza bolesne miesiączkowanie;
- wszelkiego rodzaju przewlekłe dolegliwości bólowe, w tym migreny, bóle fantomowe czy bóle pochodzenia nerwowego.
- i wiele innych.
Prądy można stosować jako element przyspieszania regeneracji tkanek i powrotu do sprawności po urazach czy operacjach, jak również jako element leczenia przewlekłego.
Elektrolecznictwo – przeciwwskazania
Podstawowymi przeciwwskazaniami do zabiegów z zakresu elektrolecznictwa są:
- choroby nowotworowe;
- zaostrzenie chorób przewlekłych;
- zakrzepowe zapalenie żył;
- ciąża;
- rozrusznik serca lub inne metalowe elementy w ciele pacjenta, np. protezy;
- stany zapalne skóry, wypryski, infekcje w miejscu zabiegu;
- gorączka;
- arytmie i zaawansowane choroby serca;
- nieustabilizowane choroby tarczycy, np. niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy;
- nerwobóle nieznanego pochodzenia;
- miażdżyca zarostowa tętnic;
- skrajna otyłość uniemożliwiająca przenikanie prądu elektrycznego;
- zaburzenia psychiczne i brak zgody pacjenta na zabieg;
- niedoczulica skórna;
- angiopatia cukrzycowa.
Decyzję o wykonaniu zabiegu podejmuje lekarz lub fizjoterapeuta.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Pyszora A., Kujawa J., Zastosowanie elektroterapii w leczeniu bólu, Polska Medycyna Paliatywna, 3/2003.
