Elektroterapia

Elektroterapia to dział fizykoterapii zajmujący się leczeniem przy użyciu różnego rodzaju prądów terapeutycznych. Prądem elektrycznym (prąd stały i prąd zmienny) nazywamy uporządkowany ruch naładowanych elektrycznie cząstek. Zabiegi z użyciem takiego prądu często są wręcz określane przez pacjentów jako przyjemne, a ich skuteczność została niejednokrotnie potwierdzona.

Elektroterapia – na czym polega?

Elektroterapia to zbiór zabiegów z zakresu fizykoterapii, których celem jest leczenie bólu oraz wspomaganie regeneracji organizmu. Do ich przeprowadzenia wykorzystuje się prądy stałe oraz impulsywne (zmienne) o małej lub średniej częstotliwości. Wskutek ich działania powstaje elektryczny bodziec leczniczy, wspomagający gojenie się tkanek. Zabieg polega na ustawieniu parametrów na urządzeniu (czas trwania, częstotliwość, amplituda, czas przerwy i wiele innych) w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta i rodzaju zastosowanego zabiegu. Następnie do czystego ciała (w odpowiednich miejscach) przykłada się zwilżone wodą gazy, na których znajdują się elektrody. Gazę i elektrodę owijamy wokół ciała bandażem elastycznym, aby nie przesunęła się podczas zabiegu. Co istotne, elektroda nie może bezpośrednio dotykać ciała. Jeśli wszystko znajduje się na swoim miejscu, uruchamiamy urządzenie i ewentualnie podnosimy lub zmniejszamy parametry prądu do subiektywnych odczuć pacjenta.

Zabiegi z zakresu elektroterapii (z wyjątkiem prądów Kotza) nie powinny powodować żadnych dolegliwości bólowych. Wskazane jest odczuwanie przyjemnego mrowienia lub łaskotania, zaś przeciwwskazane jest odczuwanie pieczenia, silnego drętwienia i bólu. Pacjent może nic nie odczuwać, co nie oznacza, że zabieg nie działa.

Elektroterapia – zabiegi

Do najpopularniejszych zabiegów elektroterapii zaliczamy następujące:

• galwanizacja – leczenie prądem stałym, gdzie elektrody mogą znajdować się w ułożeniu podłużnym lub poprzecznym;
• jonoforeza – wprowadzanie w tkanki związków chemicznych o działaniu leczniczym za pomocą prądu stałego;
• kąpiele elektryczno-wodne – zabiegi elektrolecznicze, w których wykorzystuje się działanie prądu stałego i ciśnienie hydrostatyczne wody;
• prądy diadynamiczne – powstają wskutek prostowania prądu sinusoidalnie zmiennego o częstotliwości 50 Hz. Wyróżnia się 6 rodzajów takich prądów, a każdy z nich składa się z 2 elementów: komponentu prądu stałego oraz prądu sinusoidalnie zmiennego;
• TENS – przezskórna elektrostymulacja nerwów wykorzystywana celem zwalczania dolegliwości bólowych;
• HV – prądy wysokonapięciowe, będące modyfikacją metody TENS;
• prądy Nemeca – prądy interferencyjne o średniej częstotliwości modulowane w amplitudzie z małą częstotliwością. Obejmują nakładanie się co najmniej dwóch fal;
• prądy Kotza – tzw. rosyjska stymulacja. To prądy średniej częstotliwości modulowane w małą częstotliwość, przy czym proces modulacji powstaje w aparacie, a nie w ciele pacjenta.

Do grona zabiegów z elektroterapii można zaliczyć również elektrodiagnostykę, jednak nie ma ona celu terapeutycznego, lecz jej zadaniem jest ocena stanu zdrowia pacjenta przy użyciu prądu.

Działanie elektroterapii

Choć każdy powyższy zabieg może wywoływać nieco inne działanie, efekty elektroterapii przedstawia się ogólnie. Tkanki ludzkie wykazują różny stopień przewodnictwa elektrycznego, przy czym najlepszym przewodnikiem jest krew i płyn mózgowo-rdzeniowy, najgorszym zaś tkanka kostna. Prąd stały lub zmienny oddziałuje na tkankę mięśniową. Może pobudzić ją do skurczu lub wyciszyć, jeśli jest nadaktywna. Dodatkowo elektroterapia wykazuje silne działanie przeciwbólowe, co jest możliwe poprzez drażnienie receptorów hamujących dopływ sygnałów bólowych do ośrodka bólowego zlokalizowanego w ośrodkowym układzie nerwowym. Wskutek działania prądu zwiększa się wytwarzanie opioidów endogennych, nazywanych endorfinami.

Ponadto elektroterapia zwiększa ukrwienie tkanek, gwarantując ich lepsze dotlenienie i odżywienie. Wpływa to na ich szybszą regenerację. Dochodzi do stabilizacji gospodarki hormonalnej, wyrównania ciśnienia tętniczego oraz efektu relaksu. Przy jonoforezie dodatkowe korzyści odnotowujemy w zależności od zastosowanego leku.

Elektroterapia – przeciwwskazania

Elektroterapia jest dziedziną, do której istnieje wiele przeciwwskazań ze względu na intensywność oddziaływania prądu. Najważniejszymi przeciwwskazaniami są:

• uszkodzenie skóry lub naskórka w miejscu przykładania elektrod;
• wyjątkowo gruba tkanka tłuszczowa, uniemożliwiająca efektywne przenikanie prądu leczniczego;
• ostre stany zapalne skóry w miejscu działania prądu;
• zaburzenia psychiczne utrudniające kontakt z pacjentem;
• choroby serca z jego znaczną destabilizacją, np. niewyrównana choroba niedokrwienna serca;
• miażdżyca zarostowa tętnic;
• czynna zakrzepica;
• angiopatia cukrzycowa;
• owrzodzenia troficzne goleni;
• stan po urazach, gdzie pojawia się obawa nadmiernego krwawienia;
• nieustabilizowane zaburzenia czynności tarczycy i trzustki;
• choroba nowotworowa wyleczona w ciągu ostatnich 5 lat lub wciąż aktywna;
• nerwobóle nieznanego pochodzenia;
• choroby reumatyczne w okresie zaostrzenia;
• nosicielstwo chorób zakaźnych;
• ostre choroby przewodu pokarmowego, np. choroba wrzodowa w okresie zaostrzenia;
• ciąża;
• obecność w ciele metalowych implantów.

Dodatkowo wyszczególnia się przeciwwskazania do poszczególnych rodzajów zabiegów z zakresu elektroterapii. Niezastosowanie się do metodyki czy zaleceń (np. wykonanie zabiegu u osoby z przeciwwskazaniami do niego) może spowodować liczne, niebezpieczne skutki uboczne, w tym poparzenie skóry, niedoczulicę lub groźne zaburzenia rytmu serca.

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
2. Kasprzak W., Mańkowska A., Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.