Endorfiny to peptydy produkowane przez organizmy wielu gatunków zwierząt, w tym również przez człowieka. Inna nazwa to endogenne morfiny lub hormony szczęścia, ponieważ substancje te powodują dobre samopoczucie i zadowolenie.
Synteza
Endorfiny produkowane są w włóknach nerwowych składających się na szlaki przyjemności. Syntezowane są głównie w mózgowiu i rdzeniu kręgowym. Niektóre bodźce powodują stymulację wytwarzania endorfin i są to:
- śmiech;
- przedłużony wysiłek fizyczny;
- niedotlenienie organizmu;
- niektóre pokarmy, np. pikantne przyprawy czy czekolada;
- opalanie się i ogólna ekspozycja na słońce;
- stosowanie niektórych środków psychoaktywnych;
- orgazm.
Na syntezę endorfin może wpływać wiele czynności przyjemnych dla danej jednostki. Przykładowo, dla niektórych ludzi bodźcem do produkcji tych substancji będzie np. masaż, podczas gdy dla niewielkiego odsetka populacji masaż będzie stanowić nieprzyjemne doznanie. Wszystkie parametry uzależnione są zatem od indywidualnych uwarunkowań organizmu i preferencji człowieka.
Zobacz również: Rodzaje masażu – 10 najbardziej popularnych.
Jak działają endorfiny?
To substancje białkowe o charakterze hormonów, które łączą się z określonymi receptorami opioidowymi i przez ich pobudzenie wywołują stany euforyczne. Endorfiny wykazują podobne działania do niektórych opioidów, zwłaszcza morfiny. W związku z tym wykazują działanie modyfikujące przekazywanie bodźców bólowych. W rezultacie działają przeciwbólowo i wywołują uczucie przyjemności, poprawiając tym samym nastrój.
Wiele badań wskazuje na powiązanie wzrostu poziomu endorfin ze spożywaniem posiłków, zwłaszcza lekkich. Dzieje się tak, ponieważ spożyty pokarm pobudza funkcje żołądka i powoduje wzrost stężenia w osoczu substancji działających przeciwbólowo, takich jak np. beta-endorfiny.
Endorfiny łącząc się z receptorami opiatowymi pozwalają zmniejszyć i łagodzić odczucie bólu powstające w wyniku działania silnego stresora.
Wpływ endorfin na człowieka
Zmniejszonemu stężeniu endorfin mogą towarzyszyć następujące objawy:
- obniżenie progu bólu;
- niepokój;
- nadwrażliwość na czynniki stresowe;
- zwiększona agresywność;
- dezorientacja czasowo-przestrzenna.
Jeśli endorfin zabraknie lub nie będą one syntezowane przez dłuższy czas, zauważa się znaczne zmiany w zachowaniu i samopoczuciu danej jednostki. Może to być przyczyną dolegliwości bólowych, często o niewyjaśnionej przyczynie. Badania wykazały, że niekiedy przyczyną niewyjaśnionych, przewlekłych migren może być brak radosnych, przyjemnych sytuacji w życiu, a tym samym niedobór hormonów szczęścia. Niekiedy w związku z tym naukowcy wiążą rozwój depresji.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku sporej ilości endorfin krążących po organizmie. Wówczas można zauważyć takie objawy kliniczne jak:
- nadmierne uspokojenie;
- katatonia;
- narkolepsja.
W związku z powyższymi informacjami wielu badaczy uznaje, że endorfiny mogą być uznawane za wskaźnik stresu i bólu. Jego odczuwanie jest nierozerwalnie związane z otaczającym organizmy żywe środowiskiem zewnętrznym.
Z kolei wzrost ilości endorfin, lecz w umiarkowanym poziomie, powoduje znaczną poprawę nastroju, zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz wprowadza w przyjemny błogostan.
Zobacz również: Serotonina.
Bibliografia
- Gronek P., Endogenne związki opioidowe, Medycyna Weterynaryjna, 9/1996.
- Glibowski P., Misztal A., Wpływ diety na samopoczucie psychiczne, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2016.
Polecane produkty:
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... | |
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |