Kąpiele elektryczno-wodne to zabiegi elektrolecznicze, w których część lub całe ciało znajdujące się w kąpieli wodnej, poddane zostaje działaniu prądu stałego. Dodatkowo na ustrój działa ciśnienie hydrostatyczne. W fizykoterapii wyróżnić można kąpiele elektryczno-wodne częściowe oraz całkowite. Szczególnie całkowite i częściowe czterokomorowe mogą być dla organizmu znacznym obciążeniem.
Kąpiele elektryczno-wodne częściowe
Przeprowadza się je przy pomocy zestawu, który składa się z komory wykonanej z materiału będącego izolatorem oraz zapewniającego jego prawidłową dezynfekcję. Obecnie stosuje się komory z tworzywa sztucznego. Na przeciwległych ścianach rozmieszczone są elektrody. Sposób ich mocowania zabezpiecza pacjent przed zetknięciem się z nimi. Komory wypełnione są wodą o temperaturze 35-38 stopni Celsjusza do 2/3 pojemności. Wyróżnia się:
- kąpiele jednokomorowe;
- kąpiele dwukomorowe;
- kąpiele czterokomorowe.
Kąpiele jednokomorowe
Kąpiele jednokomorowe mogą być dwubiegunowe (wówczas obydwie elektrody umieszczone są w wodzie), bądź jednobiegunowe (wówczas tylko jedna elektroda zanurzona jest w wodzie).
Jeśli przedramię lub goleń pacjenta zanurzone są w wodzie, a dwie elektrody znajdują się na przeciwległych ścianach komory, przepływ prądu jest poprzeczny w stosunku do osi długiej kończyny. Podczas kąpieli jednobiegunowej jedna elektroda umieszczona jest w komorze, a druga w okolicy barkowej (w przypadku, gdy zabieg dotyczy kończyny górnej) lub okolicy pośladka (w przypadku, gdy zabieg dotyczy kończyny dolnej). Takie ustawienie elektrod warunkuje podłużny przepływ prądu. Kąpiele jednokomorowe wykonuje się zazwyczaj na dłoń lub stopę, gdyż są to niewielkie okolice.
Kąpiele dwukomorowe
Tego rodzaju kąpiele elektryczno-wodne (dwukomorowe) obejmują dwie kończyny. Mogą to być zarówno dwie kończyny dolne lub dwie górne, jak i dwie kończyny lewe lub prawe. Nie zaleca się skośnego przebiegu prądu.
Kąpiele czterokomorowe
W kąpielach czterokomorowych wszystkie kończyny należy zanurzyć w komorze wypełnionej wodą. Działanie zabiegu zależy od sposobu podłączenia elektrod i kierunku przepływu prądu. Wyróżnia się kąpiele o wstępującym lub zstępującym kierunku prądu.
W kąpielach o zstępującym kierunku prądu biegun ujemny źródła prądu jest podłączony do elektrod w komorach z zanurzonymi goleniami, dodatni zaś do elektrod w komorach dla kończyn górnych. Taka kąpiel:
- powoduje obniżenie pobudliwości ośrodkowego układu nerwowego;
- wspomaga odpływ krwi żylnej z kończyn dolnych i narządów objętych dorzeczem żyły wrotnej;
- wspomaga odpływ krwi żylnej z serca do płuc.
Kąpiel o wstępującym kierunku prądu działa przeciwnie. Do elektrod przy kończynach dolnych podłącza się biegun dodatni. Taka kąpiel:
- zwiększa pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego;
- wspomaga dopływ krwi z krążenia małego do serca;
- wspomaga dopływ krwi tętniczej do narządów jamy brzusznej i kończyn dolnych.
W kąpielach czterokomorowych stosuje się natężenie prądu 10-30 mA w zależności od stanu chorego.
Kąpiele elektryczno-wodne całkowite
Zabieg odbywa się w specjalnej wannie, w której ściankach umieszczone są elektrody w liczbie od 4 do 10. Dodatkowo nowoczesne urządzenia posiadają systemy pozwalające wykonać oprócz zabiegu masaże wodne lub kąpiele perełkowe.
Zabiegi, w których anoda znajduje się bliżej głowy, uważa się za uspokajające, gdyż mają charakter zstępujący. Z kolei, jeśli bliżej głowy znajduje się katoda, anoda zaś w okolicach stóp – zabiegi są pobudzające.
Podstawy metodyczne
Przed wykonaniem zabiegu fizjoterapeuta powinien wykonać próbę poprzez zanurzenie swoich rąk w wodzie, podczas gdy druga osoba zwiększa płynnie natężenie prądu do żądanej wartości. Po wykonaniu próby natężenie prądu sprowadza się ponownie do zera, a później wyłącza.
Pacjent zanurza najpierw kończyny dolne, po czym górne. Następnie, po włączeniu prądu zwiększa się natężenie, aż do wartości docelowej. Należy przy tym pamiętać, że nie wolno zmieniać jego kierunku, ponieważ nagłe otwarcie lub zamknięcie obwodu powoduje powstanie silnego bodźca elektrycznego z groźnymi następstwami ze strony układu krążenia.
Kąpiele elektryczno-wodne – wskazania
Wskazania do zabiegu ustala lekarz, jednak do najpopularniejszych należą:
- zapalenia wielonerwowe;
- nerwobóle;
- niedowłady;
- zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa;
- choroba zwyrodnieniowa stawów;
- nerwica wegetatywna;
- zaburzenia ukrwienia obwodowego.
Kąpiele elektryczno-wodne – przeciwwskazania
Kąpieli elektryczno-wodnych nie wolno wykonywać przy niskim ciśnieniu tętniczym, w znacznym nadciśnieniu tętniczym, stanach gorączkowych, niewydolności krążenia, a także podczas ciąży. Nie zaleca się również zabiegu w przypadku nowotworów do 5 lat po ich wyleczeniu.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Mika T., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1996.
- Robertson V., Ward A., Low J., (i inni), Fizykoterapia, Aspekty kliniczne i biofizyczne, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2019.
- Kasprzak W., Mańkowska A., Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
