Zespół napięcia przedmiesiączkowego (ang. premenstrual syndrome, PMS) to zbiór uciążliwych dolegliwości występujących u niektórych kobiet przed pojawieniem się miesiączki. Ustępują one w momencie pojawienia się krwawienia. Dokładne przyczyny PMS nie są znane. Szacuje się, że z tym problemem zmaga się do 6% kobiet w wieku reprodukcyjnym.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego – przyczyny
Przyczyny PMS wciąż nie zostały w pełni poznane, choć uważa się, że problem ten ma charakter wieloczynnikowy. Jako że zespół napięcia przedmiesiączkowego występuje u kobiet w wieku reprodukcyjnym (posiadającym owulacje), przyczyn doszukuje się w cyklicznej aktywności hormonalnej jajników oraz wpływie estradiolu i progesteronu na układy neuroprzekaźników: serotoniny i kwasu gamma-aminomasłowego (GABA). Wiele źródeł podaje, że objawy PMS są konsekwencją spadku wydzielania progesteronu w drugiej fazie cyklu płciowego. U kobiet, u których obserwuje się PMS, stwierdza się jednocześnie w fazie lutealnej spadek poziomu serotoniny w krwi obwodowej oraz obniżony wychwyt serotoniny przez trombocyty. Czynniki wpływające na zwiększoną częstotliwość PMS i nasilanie się objawów:
- silny stres;
- kofeina;
- depresja i zaburzenia lękowe;
- liczne porody;
- młody wiek;
- wczesny wiek pierwszej miesiączki;
- otyłość;
- dieta uboga w tryptofan;
- grupa krwi Rh-.
Opisano także prawdopodobną przyczynę genetyczną zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Wykazano związek polimorfizmu ESR1, genu receptora estrogenowego alfa, z występowaniem omawianego schorzenia. Jego genetyczne podłoże potwierdza występowanie zaburzeń przedmiesiączkowych aż u 70% kobiet, których matki cierpiały na PMS.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego – objawy
Objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego mogą przypominać liczne zaburzenia zdrowotne m.in. takie jak:
- anemia;
- nadczynność tarczycy;
- depresja;
- zaburzenia odżywiania;
- zaburzenia osobowości.
Z diagnostyką PMS nie ma jednak większego problemu, ponieważ dolegliwości pojawiają się cyklicznie co miesiąc przed wystąpieniem miesiączki. Występujące objawy uznaje się jednocześnie za element diagnostyki. Według ICD-10 do rozpoznania PMS upoważnia przynajmniej 1 z poniższych objawów:
- smutek;
- poczucie beznadziejności lub obniżone poczucie własnej wartości;
- napięcie, lęk, częste wahania nastroju, płaczliwość, drażliwość;
- gniew;
- brak zainteresowania zwykłymi aktywnościami;
- trudności w koncentracji;
- zmęczenie;
- zmiany apetytu;
- nadmierna senność lub bezsenność;
- poczucie braku kontroli;
- objawy somatyczne (bóle głowy, obrzmienie lub tkliwość piersi, ból mięśni lub ból stawów, wzdęcia lub przybieranie na wadze).
Dolegliwości te pojawiają się kilka dni przed wystąpieniem miesiączki, a wraz z jej pojawieniem się samoistnie ustępują. Jednocześnie podczas badań diagnostycznych nie obserwuje się odchyleń od normy, które mogłyby wskazywać na inne patologiczne źródła, np. choroby autoimmunologiczne czy anemię.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego – leczenie
Wyróżnia się różne metody lecznicze zespołu napięcia przedmiesiączkowego:
- zmianę stylu życia;
- terapię poznawczo-behawioralną;
- akupunkturę;
- akupresurę;
- techniki relaksacyjne, np. ćwiczenia relaksacyjne;
- farmakoterapię;
- leczenie chirurgiczne (ostatecznie).
Dobór metod zależy od intensywności objawów i ich uciążliwości. Przede wszystkim rekomenduje się modyfikację codziennych nawyków, w tym:
- ograniczenie spożycia kofeiny, alkoholu i soli;
- zwiększenie spożycia źródeł tryptofanu;
- systematyczną aktywność fizyczną, najlepiej o charakterze aerobowym (np. ćwiczenia aerobowe);
- planowanie stresujących obowiązków i zadań na pierwszą połowę cyklu miesiączkowego;
- unikanie stresu, wysypianie się.
Dodatkowo warto zadbać o to, aby mięśnie dna miednicy były w dobrej kondycji. Nie mogą być osłabione lub zbyt spięte, co nie tylko nasila objawy PMS, ale i jest przyczyną bolesnych menstruacji. W zadbaniu o zdrowie mięśni dna miednicy pomoże fizjoterapeuta uroginekologiczny. Do naturalnych, domowych metod łagodzenia objawów należą ponadto: ziołolecznictwo (melisa lekarska, kozłek lekarski i chmiel zwyczajny), korzystanie z maty do akupresury, joga, medytacja. Dietoterapia PMS polega na spożywaniu 6 małych posiłków co około 3 godziny, z niską zawartością cukrów prostych. Dietę uzupełnia się podażą witamin i składników mineralnych, zwłaszcza: witaminą B6, witaminą C, witaminą E, magnezem.
Przy uciążliwych objawach, niereagujących na postępowanie zachowawcze, spore znaczenie ma farmakoterapia. Stosuje się m.in. terapię estrogenową, leki przeciwdepresyjne o działaniu serotoninergicznym, doustne środki antykoncepcyjne czy analogi hormonu uwalniającego gonadotropinę (GnRH).
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Organiczna Acerola od bioalgi to wysokiej jakości naturalna witamina C. Jest silnie skoncentrowanym ekstraktem ze specjalnie wyselekcjonowanych owoców (1 gram produktu odpowiada 17 gramom owoców Aceroli). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Krawczyk W., Rudnicka-Drożak E., Zespół napięcia przedmiesiączkowego, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 3/2011.
- Pilińska A., Przestrzelska M., Zespół napięcia przedmiesiączkowego i przedmiesiączkowe zaburzenia dystroficzne, Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia, 2/2019.
- Pałucka K., Łepecka-Klusek C., Pilewska-Kozak A., Pawłowska-Muc A., Stadnicka G., Zespół napięcia przedmiesiączkowego – mit czy rzeczywistość, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
- Wiecheć M., Klimek M., Zespół napięcia przedmiesiączkowego w świetle współczesnych poglądów, Przegląd Lekarski, 12/62/2005.
