Terapia behawioralna (terapia poznawczo-behawioralna) to rodzaj psychoterapii wykorzystywany w trakcie leczenia rozmaitych zaburzeń na tle psychicznym, np. depresji czy anoreksji. Ma jednak zastosowanie również u młodszych pacjentów – uznawana jest za jedną z najlepiej udowodnionych naukowo i skutecznych metod pracy z dziećmi z całościowymi zaburzeniami rozwoju, np. autyzmem lub ADHD.
Terapia behawioralna – na czym polega?
Cała terapia behawioralna opiera się przede wszystkim na zrozumieniu tego, w jaki sposób na zachowania ludzkie wpływają otoczenie, zachowania innych osób, bodźce zewnętrzne. Skupia się na pracy tu i teraz, z nastawieniem na modyfikację przyszłości. W przeciwieństwie do innych metod psychoterapeutycznych nie skupia się w aż tak dużym stopniu na powrocie do wydarzeń z przeszłości i czasów dzieciństwa. Panuje tu przekonanie, że wszystkie zaburzenia na tle psychicznym wynikają z wyuczonych reakcji na bodźce. Głównymi zaletami terapii behawioralnej są:
- mocne nastawienie na kreowanie zmian;
- wpływ na wypracowanie samokontroli i samoświadomość pacjenta;
- krótki czas trwania, nawet do 6 tygodni, podczas gdy inne terapie mogą trwać latami.
Terapia behawioralna bazuje również na silnej więzi między terapeutą a pacjentem, co pozwala pacjentowi na otwarcie się i rozluźnienie. Relacja opiera się na szczerości, wzajemnym zaufaniu i empatii. Jest pełna ciepła, dlatego pacjenci podchodzą do niej z tak dużą aprobatą. Częścią terapii jest uświadomienie pacjenta z zakresu natury jego problemu i przyczyn, które mogły ją wywołać. Refleksja danej osoby jest najszybszą drogą do wdrożenia zmian w zachowaniu.
Terapię behawioralną warto przedstawić na przykładzie zaburzeń odżywiania. Pacjent może mieć zaburzone postrzeganie własnego ciała, co prowadzi do napadów obżarstwa i następczych wymiotów bądź wręcz przeciwnie, do długotrwających głodówek. Takie zachowanie bywa sposobem odreagowywania bodźców stresowych, problemów osobistych czy problemów z akceptacją własnego ciała. Terapia behawioralna pozwoli na przeanalizowanie powiązań między emocjami a działaniami pacjenta. W efekcie ułatwi kontrolę nad powtarzaniem zachowań destrukcyjnych.
Cele terapii behawioralnej
Terapia behawioralna ma 3 nadrzędne cele:
- rozwijanie zachowań deficytowych, pożądanych;
- redukcja zachowań niepożądanych;
- generalizacja efektów terapii.
Dąży się do nich dzięki wzajemnemu zaufaniu i budowaniu systemu motywacji dla pacjenta.
Terapia behawioralna – wskazania
Terapia behawioralna sprawdzi się w leczeniu większości problemów zdrowotnych natury psychicznej. W szczególności jednak okazuje się być skuteczna w przypadku następujących:
- ataki paniki;
- stany lękowe;
- zespół stresu pourazowego;
- anoreksja;
- bulimia;
- ADHD;
- autyzm;
- depresja;
- wahania nastroju;
- nerwica;
- zaburzenia osobowości typu kompulsywno-obsesyjnego;
- zaburzenia afektywne.
Z terapii behawioralnej korzysta się w trakcie leczenia rozmaitych fobii (także fobii społecznej), a nawet niektórych uzależnień.
Jak wygląda terapia behawioralna?
Wizyta rozpoczyna się od ustalenia tematu sesji. Nie jest on narzucany przez psychoterapeutę. Pacjent śmiało może zaproponować swoje tematy przewodnie i cele, na których chce się koncentrować na kolejnych sesjach. Ważną zaletą metody jest to, że nawet po zakończeniu terapii pacjent sam może ćwiczyć w domu. Pierwsza wizyta jest więc głównie diagnostyczna. Terapeuta musi wzbudzić zaufanie pacjenta, nawiązać z nim silną więź, rozpoznać rodzaj i charakter zaburzenia oraz ustalić motywację pacjenta do dokonywania zmian.
Kolejna wizyta skupia się na wzmacnianiu tej motywacji. Terapeuta nie może dopuścić do tego, aby pacjent na wizytach czuł się niekomfortowo. W zależności od osobowości i rodzaju pacjenta dobiera techniki terapeutyczne – afirmacje, relaksacje, modelowanie i wiele innych. Na wizycie prowadzone są dialogi, dzięki czemu pacjent nie czuje się niekomfortowo z tego powodu, że tylko on mówi. Wizyta trwa z reguły około 60 minut, zaleca się 1-2 wizyty w tygodniu. Terapia behawioralna trwa średnio 6 tygodni, maksymalnie jednak 6 miesięcy.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bąbel P., Terapia behawioralna zaburzeń rozwoju z perspektywy analizy zachowania, Psychologia Rozwojowa, 3/2011.
- Grzesiuk L., Psychoterapia – teoria, Wydawnictwo Eneteia, Warszawa 2005.
- Popiel A., Pragłowska E., Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.
