Zaburzenia osobowości to szeroka grupa różnych schorzeń psychicznych, które wpływają m.in. na zachowanie człowieka i jego odnajdywanie się w społeczeństwie. Wyróżniamy wiele rodzajów zaburzeń osobowości, poniżej przedstawiono jedynie wybrane, diagnozowane najczęściej. Leczenie zaburzeń osobowości może znacząco poprawić jakość życia pacjenta.
Paranoiczne zaburzenia osobowości
Paranoiczne zaburzenia osobowości, łącznie ze schizofrenią, klasyfikuje się w wiązce A (określanej jako grupa zaburzeń osobowości dziwaczno-ekscentrycznych). Wyróżniają się trwałą postawą nieufności i podejrzeń (przekonanie, że cudze motywy pełne są złych intencji) oraz oczekiwaniem bycia wykorzystanym i oszukiwanym. Pojawiają się: wrogość, nadwrażliwość na różne sytuacje oraz systematyczne urojenia o psychotycznym charakterze.
Co istotne w przebiegu paranoicznych zaburzeń osobowości nie obserwuje się halucynacji, formalnych zaburzeń myślenia ani urojeń (które np. w psychozie obserwuje się z okresami remisji). Podejrzliwość i inne symptomy muszą być obecne przez długi czas, co najmniej od wczesnej dorosłości.
Schizoidalne zaburzenia osobowości
Osoby ze schizoidalnymi zaburzeniami osobowości nie przejawiają znaczących problemów w codziennym funkcjonowaniu, są jednak odbierane jako zdystansowane, niezaangażowane i pozostające poza głównym nurtem życia społecznego. Obserwuje się natomiast dziwaczność i ekscentryczność w zachowaniu. W efekcie tworzy się osobowość zwana potocznie „pustą”, ponieważ tacy pacjenci wykazują:
- niezainteresowanie pochwałą lub krytyką;
- brak bliskich przyjaciół i zaufanych osób;
- brak zainteresowania doświadczeniami seksualnymi;
- preferencję samotnego trybu życia;
- ograniczoną zdolność przejawiania pozytywnych emocji;
- znikome działania służące przyjemności.
Może pojawiać się jednak rozszczepienie osobowości, urojenia i inne objawy charakterystyczne dla psychoz.
Narcystyczne zaburzenie osobowości
Przy narcystycznych zaburzeniach osobowości charakterystyczne jest specyficzne odnoszenie się do innych ludzi celem określenia własnej tożsamości i regulacji własnej samooceny. Może być zawyżona lub zaniżona, w zależności od zachowania innych osób. Typowe są: brak zdolności odczuwania empatii, rozpoznawania uczuć i potrzeb innych, przecenianie lub niedocenianie własnego wpływu na innych, jak również nadmierne próby przyciągnięcia i skupienia uwagi innych. Osoby z osobowością narcystyczną są szczególnie narażone na zaburzenia adaptacyjne.
Zaburzenia osobowości typu borderline
Osoby z osobowością borderline są wyjątkowo wrażliwe. Doświadczają intensywnego strachu przed porzuceniem i nieadekwatnej złości, kiedy stają w obliczu rzeczywistej rozłąki z drugą osobą. Nie tolerują samotności i wykazują stałą potrzebę bycia z innymi ludźmi, co wiąże się z przekonaniem, że sami sobie nie poradzą. Samotność zawsze wzbudza silny lęk i przerażenie. W zaburzeniach osobowości typu borderline można zaobserwować samookaleczenie, a nawet podejmowanie prób samobójczych. Niekiedy rozwijają się też zaburzenia tożsamości, manifestujące się chronicznie niestabilnym obrazem samego siebie i błędnym poczuciem własnej wartości.
Obsesyjno-kompulsywne zaburzenia osobowości
Definiuje się je jako wzorzec zdominowany podobną grupą cech, wyróżniając dodatkowo: nadmierne wątpliwości, pedanterię i konwencjonalność oraz pojawianie się natarczywych, niechcianych myśli bądź impulsów. Taki człowiek koncentruje się na regułach, szczegółach i porządku do tego stopnia, że traci z oczu zasadniczy przedmiot aktywności. Ujawnia perfekcjonizm, który zakłóca wykonanie zadania.
Leczenie zaburzeń osobowości
Diagnostyką i leczeniem zaburzeń osobowości zajmuje się psychoterapeuta lub psychiatra, w zależności od stopnia nasilenia schorzenia i jego rodzaju. Stosuje się rozmaite metody, zwłaszcza terapię poznawczo-behawioralną, terapię psychodynamiczną, psychoterapię Gestalt czy terapię humanistyczną. Leczenie może trwać od kilku miesięcy nawet do kilku lat. W skrajnych przypadkach zaleca się kontrolowanie zachowania pacjenta przez całe życie. Wspomagająco można sięgnąć po farmakoterapię, a bez względu na rodzaj zaburzeń osobowości, kluczowe jest wsparcie najbliższych.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Cierpiałkowska L., Soroko E., Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2017.
- Golonka A., Zaburzenia osobowości i ich wpływ na ocenę poczytalności sprawcy przestępstwa, Zeszyty Prawnicze, 13/2013.
- Grabski B., Gierowski J., Zaburzenia osobowości – różne spojrzenia i próby ich integracji, Psychiatria Polska, 5/2012.
