Gonadotropiny (inaczej: hormony gonadotropowe) to hormony o budowie glikoproteinowej, wydzielane przez przedni płat przysadki mózgowej. Ich funkcją jest pobudzanie rozwoju oraz czynności wewnątrzwydzielniczej gonad. Zalicza się do nich hormon luteinizujący i hormon folikulotropowy, a także wydzielaną podczas ciąży gonadotropinę kosmówkową.
Fizjologia
Pulsacyjne wydzielanie gonadotropin przez przedni płat przysadki mózgowej występuje w odstępach około 90-120 minut. Częstotliwość występowania i amplituda stężenia we krwi hormonów gonadotropowych są modulowane kilkoma czynnikami. Największa amplituda wydzielanych pulsacyjnie gonadotropin występuje we krwi w pierwszych dniach fazy folikularnej w porze dziennej.
Ponadto wprowadzane egzogenne estrogeny hamują wydzielanie gonadotropiny i powodują występowanie bezowulacyjnych cykli miesiączkowych.
Gonadotropiny – czynność
Prawidłowe, czyli pulsacyjne wydzielanie gonadotropin przez podwzgórze do przysadkowych naczyń wrotnych w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego powoduje również prawidłowe, pulsacyjne wydzielanie przez płat gruczołowy przysadki hormonów: luteinizującego i folikulotropowego, a także estrogenów przez jajniki.
W ostatnich dniach fazy folikularnej zawartość estrogenów we krwi zmniejsza się. Jest to prawdopodobnie spowodowane zwrotnym, hamującym działaniem estrogenów na komórki płata gruczołowego przysadki. W efekcie wytwarzają one hormony gonadotropowe.
W wyniku zmniejszenia się zawartości estrogenów we krwi komórki podwzgórza przestają być zwrotnie hamowane przez estrogeny i zaczynają uwalniać do przysadkowych naczyń wrotnych większe ilości gonadotropin. Jako następstwo zwiększonego uwalniania przez podwzgórze tego neurohormonu, przysadka mózgowa wydziela do krwi w ciągu kilku godzin większą ilość hormonu luteinizującego, co z kolei powoduje owulację.
Czynność poszczególnych gonadotropin można opisać skrótowo:
- ludzka gonadotropina kosmówkowa – syntezowana podczas ciąży, kontroluje wydzielanie hormonów steroidowych w ciałku żółtym, wpływa na funkcje wydzielnicze nabłonka gruczołowego, wpływa na grubość błony śluzowej macicy, pełni funkcje immunomodulacyjne, warunkuje prawidłowy przebieg ciąży;
- hormon luteinizujący – warunkuje końcowe dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i wydzielanie estrogenów;
- hormon folikulotropowy – odpowiada za wczesny wzrost pęcherzyków jajnikowych.
Oba ostatnie hormony są niezbędne do prawidłowego przebiegu cyklu miesiączkowego u kobiet. Ciekawostką jest również, że są one syntezowane w pewnej ilości (choć znacznie mniejszej niż u kobiet) także przez mężczyzn.
Niedobór gonadotropin
Niedobór gonadotropin powoduje niekorzystne objawy zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. U mężczyzn może się objawiać:
- zaburzeniami wzwodu;
- osłabieniem libido;
- zmniejszeniem ilości owłosienia łonowego;
- obniżenie siły i masy mięśniowej;
- zmniejszeniem objętości ejakulatu.
Z kolei u kobiet niedobór gonadotropin skutkuje między innymi:
- zaburzeniami miesiączkowania lub całkowitym brakiem miesiączki;
- obniżeniem libido;
- zanikiem owłosienia łonowego;
- zmianami zanikowymi pochwy;
- osteoporozą.
W medycynie wyróżnia się stan chorobowy związany z niedostateczną produkcją gonadotropin. Jest to hipogonadyzm, fachowo definiowany jako nieprawidłowa funkcja gonad, prowadząca do zaburzeń gametogenezy i/lub wydzielania hormonów gonadowych. Niedobór gonadotropin prowadzi do niepłodności.
Zobacz również: Gonady.
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
