Bezsenność

Bezsenność (łac. insomnia) stanowi realny problem XXI wieku. Trzecia edycja Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Snu definiuje bezsenność jako sytuację, w której pacjent ma problemy z inicjacją snu (wydłużona latencja zasypiania), jego utrzymaniem (pojawiające się w nocy wybudzenia przy problemach z ponownym zaśnięciem) lub z przedwczesnymi wybudzeniami. Uważa się, że wiele przypadków wiąże się z niewłaściwą higieną snu oraz współczesnym, niekoniecznie zdrowym trybem życia.

Bezsenność – przyczyny

Istnieje wiele przyczyn bezsenności i mogą być one zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne, związane z chorobami. Najczęściej diagnozowane przyczyny snu są następujące:

• niewłaściwa higiena snu – nieregularne godziny snu, niewygodny materac, zła temperatura w sypialni, brak wietrzenia pomieszczenia, korzystanie z telefonu komórkowego lub innych źródeł światła niebieskiego przed snem, spożywanie obfitych posiłków przed snem;
• przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza kortykosteroidów, bronchodylatatorów (agonistów receptora b) czy agonistów dopaminy;
• stosowanie substancji psychoaktywnych, zwłaszcza alkoholu, kofeiny, nikotyny, teofiliny;
• silny stres w życiu codziennym, powody do zmartwień, w tym zespół stresu pourazowego;
• depresja;
• nerwica;
• schorzenia neurodegeneracyjne, w tym choroba Parkinsona i choroba Alzheimera;
• ADHD i różnego rodzaju nadpobudliwości;
• zespół bezdechu sennego;
• alergie;
• przewlekłe choroby płuc, które uniemożliwiają szybkie zapadnięcie w sen w związku z kaszlem lub dusznościami;
• choroby przebiegające z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi, np. zespół jelita drażliwego, choroba zwyrodnieniowa stawów, RZS, nowotwory;
• zaburzenia gospodarki hormonalnej;
• nadciśnienie tętnicze;
• niewydolność krążenia.

Dość specyficznym problemem jest bezsenność paradoksalna, polegająca na rozbieżności między skargami pacjenta a obiektywnymi miarami snu. Chory skarży się bowiem, że w ogóle nie sypia, natomiast rejestracja polisomnograficzna jasno ukazuje, że przespał on całą noc. Inną formą jest bezsenność idiopatyczna, mająca swój początek we wczesnym dzieciństwie i trwająca w dorosłości, bez konkretnej przyczyny zewnętrznej i przy właściwych wynikach badań.

Zobacz również: Problemy ze snem.

Konsekwencje bezsenności

Sen stanowi przynajmniej 30% życia człowieka, dlatego w tak ogromnym stopniu przekłada się na jego jakość. Dobrze znane jest powiązanie między bezsennością a depresją, agresją, wahaniami nastroju, drażliwością i apatią. Niewysypianie się przekłada się negatywnie na stan emocjonalny i psychiczny. Taka osoba na dłuższą metę nie ma energii, chęci do życia, staje się pesymistyczna. Badania udowodniły, że bezsenność sprzyja również zaburzeniom poznawczym, takim jak zaburzenia pamięci przestrzennej i werbalno-numerycznej. Osoby niewysypiające się silniej odczuwają wszelkie dolegliwości bólowe, a w ciągu dnia stale są senne, co rzutuje na jakość życia rodzinnego, prywatnego czy zawodowego.

Warto również wspomnieć, że bezsenność nasila stany zapalne, pogarsza odporność i jest czynnikiem tworzenia się wolnych rodników tlenowych, których nadmiar może wywoływać tzw. choroby cywilizacyjne. Ponadto przy długotrwałej bezsenności pogarsza się trawienie, spada libido i może dojść nawet do wystąpienia niepłodności czy zaburzeń miesiączkowania. Rozregulowana zostaje gospodarka hormonalna, co ma wpływ na cały organizm.

Domowe sposoby na bezsenność

Przy bezsenności przede wszystkim należy przestrzegać zasad prawidłowej higieny snu:

• kładź się spać o stałych porach i wstawaj również o stałych porach;
• nie śpij zbyt krótko ani zbyt długo – rekomendowany przedział czasu to 6-8 godzin;
• nie objadaj się przed snem, ostatni lekki posiłek spożyj 2 godziny przed pójściem spać;
• unikaj intensywnej aktywności fizycznej wieczorem;
• unikaj picia kawy, energetyków, napojów gazowanych zawierających cukier i innych napojów, które mogą pobudzać, zwłaszcza w drugiej połowie dnia;
• zadbaj o to, aby temperatura w sypialni wynosiła 18-19 stopni C;
• przewietrz sypialnię przed pójściem spać;
• zadbaj o to, aby pościel była czysta i świeża, korzystaj z poszewek z naturalnych włókien;
• wymień materac na ergonomiczny, posiadający strefy twardości;
• wyłącz wszelkie źródła hałasu (w tym telefon), zasłoń szczelnie okna – w sypialni powinno być maksymalnie ciemno i cicho;
• unikaj drzemek po godzinie 15:00;
• zredukuj stres.

Przed pójściem spać warto jednocześnie wspierać się domowymi metodami, takimi jak ziołolecznictwo czy aromaterapia. W pierwszym przypadku 15-20 minut przed pójściem spać można wypić ciepły napar z ziół wywołujących senność, np. kozłka lekarskiego, melisy lekarskiej, szyszek chmielu, lawendy, rumianku lub męczennicy. W drugim przypadku można na pościeli rozprowadzić kilka kropel olejków eterycznych o takim samym działaniu, np. olejku z lawendy, olejku ylang-ylang, olejku różanego czy olejku majerankowego. Innym pomysłem jest ciepła, krótka kąpiel 30 minut przed snem (można dodać do niej powyższe zioła i/lub olejki), medytacja, spokojnym spacer na świeżym powietrzu. Osoby zmagające się z bezsennością mogą rozpocząć suplementację witaminy D i melatoniny.

Leczenie bezsenności

Jeśli domowe sposoby zawiodą, można spróbować leczyć bezsenność farmaceutykami, choć zawsze powinny być one ostatecznością. Do grupy najczęściej stosowanych leków w leczeniu bezsenności należą:

• benzodiazepiny;
• leki przeciwdepresyjne;
• Eszopiklon;
• agoniści receptora benzodiazepinowego.

Leki zawsze powinny być dobierane przez lekarza i przyjmowane wyłącznie zgodnie z jego zaleceniami. Jeśli bezsenność wiąże się z problemami emocjonalnymi lub bardzo silnym stresem w życiu codziennym, warto rozpocząć terapię u psychoterapeuty lub psychiatry.

	Spirulina 100% naturalna Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej...
	Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Siemiński M., Bezsenność – rozpoznanie i leczenie, Lekarz POZ, 1/2023.
2. Siemiński M., Skorupa Ł., Wiśniewska-Skorupa K., Diagnostyka i terapia bezsenności w praktyce ogólnolekarskiej, Varia Medica, 2/2019.
3. Skalski M., Bezsenność – patogeneza i leczenie, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 2/2014.