Przemęczenie jest zjawiskiem stale towarzyszącym współczesnemu człowiekowi w codziennym życiu. Może go wywoływać zarówno aktywność fizyczna, jak i umysłowa, przekraczająca możliwości adaptacyjne danego organizmu. Na szczęście w większości przypadków wystarczy wdrożyć domowe metody zachowawcze, aby pozbyć się omawianego problemu. W pozostałych przypadkach konieczne jest profesjonalne leczenie, np. pod okiem psychoterapeuty.
Co to jest przemęczenie?
Przemęczenie definiuje się jako fizjologiczna reakcja organizmu na pracę fizyczną lub umysłową, swego rodzaju mechanizm obronny organizmu, zabezpieczający go przed wyczerpaniem. Przeważnie jest to stan przejściowy, dotyczący obniżonej zdolności do wykonywania pracy (ustępujący po okresie wypoczynku), spowodowany wcześniejszą aktywnością lub innymi czynnikami. Długotrwałe przemęczenie niekorzystnie rzutuje na zdrowie psychiczne, zdrowie fizyczne i zdrowie emocjonalne.
Przemęczenie – przyczyny
Przemęczenie może mieć wiele patologicznych przyczyn, związanych z chorobami. Towarzyszy m.in.:
- chorobom nowotworowym;
- zaburzeniom hormonalnym, w tym niedoczynności tarczycy czy nadczynności tarczycy;
- zaburzeniom odżywiania;
- anemii;
- bezsenność i inne problemy ze snem;
- zespół stresu pourazowego;
- depresji;
- cukrzycy;
- narkolepsja;
- celiakii;
- nieswoistym zapaleniom jelit;
- otyłości.
I innym. Współcześnie dość poważnym problemem jest zespół chronicznego zmęczenia – wyniszczająca choroba o nieznanej etiologii, skutecznie odbierająca radość życia codziennego. Przemęczenie towarzyszy jednak na co dzień również osobom zupełnie zdrowym. Może wiązać się np. z nieodpowiednim stanowiskiem pracy (np. praca w hałasach, zbyt jaskrawym oświetleniu, przyjmowanie ciągle jednej pozycji ciała), życiem w biegu i ciągłym stresem, koniecznością rannego wstawania do obowiązków czy nawet problemami osobistymi (rodzinnymi, finansowymi, partnerskimi). Aktualnie, gdy dla wielu osób kariera i stały rozwój są tak istotne, przemęczenie stanowi nieodłączny element ich życia. Mogą je odczuwać również studenci i uczniowie przed ważnymi egzaminami (sesja, matura, egzaminy końcowe), którzy poświęcają wiele godzin dziennie na naukę.
Przemęczenie obserwuje się także w sporcie i u osób aktywnych fizycznie. Wówczas dotyczy tkanki mięśniowej i jej zdolności do kontynuowania wysiłku. Skurcz mięśni to proces wymagający wysokich nakładów energetycznych, jeśli trwa przed dłuższy czas, jest intensywny, a osoba trenująca nie daje sobie czasu na odpoczynek i regenerację (tzw. dni nietreningowe), przemęczenie mięśni pojawi się bardzo szybko i znacznie obniży wydajność, siłę czy szybkość pracy mięśni.
Objawy przemęczenia mięśni
W odniesieniu do przemęczenia fizycznego wyróżnia się przemęczenie lokalne i ogólne. Pierwsze ma ograniczony zasięg, ponieważ obejmuje wyłącznie określone grupy mięśni, które były obciążone pracą (np. bieganie, w którym może dojść do przemęczenia mięśni nóg lub strzelanie w łuku, powodujące przemęczenie mięśni rąk). Z kolei przemęczenie ogólne dotyczy większości dużych grup mięśniowych (pojawia się np. przy pływaniu czy biegach długodystansowych). Obserwuje się przede wszystkim:
- obniżenie pobudliwości mięśni i tonusu mięśniowego;
- spadek siły i szybkości pracy mięśni;
- wydłużenie czasu reakcji;
- pogorszenie precyzji i koordynacji ruchów;
- nadmierne przyspieszenie częstości skurczów serca;
- zakwasy i DOMS.
Mogą pojawić się także objawy niespecyficzne, będące następstwem tego rodzaju przemęczenia. Są to m.in. uczucie osłabienia organizmu i wyczerpania, duszność, nadmierna senność, nudności, zawroty głowy.
Przemęczenie psychiczne – objawy
Zmęczenie psychiczne, związane z ciągłą pracą, życiem w biegu, obowiązkami, stresem czy konfliktami, skutkuje stopniowym pogarszaniem się sprawności umysłowej. Taka osoba staje się coraz bardziej apatyczna, bez energii, senna. Częściej dochodzi do pomyłek w pracy, czy nawet wypadków. Spada zdolność logicznego myślenia, przy czym nawet jazda autem staje się niebezpieczna (przemęczony kierowca ma wolniejszą reakcję i często nie zwraca uwagi na nakazy drogowe). Osoba przemęczona częściej doświadcza depresji, wahań nastroju, wypalenia zawodowego. Popada w konflikty z innymi ludźmi i gorzej się czuje. Może dojść do spadku odporności, niepłodności, zaburzeń cyklu miesiączkowego u kobiet, nadmiernego wypadania włosów czy pogorszenia się kondycji skóry.
Przemęczenie – leczenie
W przemęczeniu fizycznym należy poświęcić odpowiednią ilość czasu na odpoczynek i regenerację. Warto wziąć urlop, wyjechać w ciche miejsce na łonie natury lub po prostu skupić się na swoich przyjemnościach i pasjach. W tym czasie nie należy zbyt mocno obciążać mięśni, choć umiarkowana aktywność aerobowa celem dotlenienia organizmu jest jak najbardziej wskazana. Z kolei przy przemęczeniu umysłowym również należy pomyśleć o wypoczynku, zwolnieniu tempa życia. Jeśli przemęczenie powodują poważniejsze problemy osobiste, należy zwrócić się po pomoc do psychoterapeuty lub psychiatry. Psychiatra może zalecić stosowanie leków z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny.
Zobacz również: Ćwiczenia aerobowe.
W obu rodzajach przemęczenia dobrze sprawdza się suplementacja (melatonina, preparaty witaminowe, Chlorella, Spirulina, koenzym Q10), masaże relaksacyjne, medytacja, joga, akupunktura, ziołolecznictwo czy aromaterapia. Metod naturalnych jest wiele i cieszą się one bardzo dobrym rezultatem u większości osób. Jeśli natomiast przemęczenie wynika z chorób przewlekłych, należy dążyć do ich ustabilizowania lub uzyskania trwałej remisji.
Polecane produkty:
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Duda M., Zmęczenie jako współczesne zagrożenie cywilizacyjne, Edukacja – Technika – Informatyka, 1/19/2017.
- Urbańska J., Zmęczenie życiem codziennym, Poznań 2010.
- Maciejczyk M., Zmęczenie: przyczyny, objawy, zapobieganie, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 26, 18-27, 2007.
