Niedoczynność przytarczyc jest dość rzadko diagnozowaną chorobą endokrynologiczną, w której przebiegu obserwuje się zmniejszenie produkcji hormonów przez przytarczyce. Może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Diagnostyką i leczeniem choroby zajmuje się lekarz endokrynolog, czyli specjalista od chorób narządów wydzielania wewnętrznego i całej gospodarki hormonalnej.
Niedoczynność przytarczyc – przyczyny
Niedoczynność przytarczyc charakteryzuje się brakiem lub niedostateczną produkcją parathormonu, hipokalcemią i hiperfosfatemią. Aż 75% przypadków ma charakter jatrogenny, co oznacza, że przyczyny nie są znane. Choroba może pojawić się:
- po operacjach tarczycy i/lub przytarczyc;
- po innych rozległych zabiegach operacyjnych w obrębie szyi;
- w przebiegu radioterapii okolic szyi i obręczy barkowej.
Zmniejszenie objętości czynnego hormonalnie miąższu gruczołów przytarczycowych najczęściej wiąże się z niezamierzonym lub niemożliwym do uniknięcia wycięciem, uszkodzeniem mechanicznym bądź termicznym, niedokrwieniem, a także odcięciem odpływu krwi podczas zabiegów operacyjnych przeprowadzanych w okolicy przedniej części szyi. Hipokalcemia w przebiegu niedoczynności przytarczyc może być przemijająca, przejściowa lub trwała. Jako trwałą określa się tę utrzymującą się ponad 12 miesięcy od momentu operacji. Do czynników ryzyka rozwoju niedoczynności przytarczyc zalicza się natomiast następujące:
- płeć żeńska;
- choroba nowotworowa;
- wole olbrzymie;
- niedobór witaminy D;
- młody wiek;
- nadczynność tarczycy.
Szczególną rolę przypisuje się aktualnie niedoborom witaminy D w okresie przedoperacyjnym, co prowadzi nierzadko do przerostu i zwiększenia ukrwienia gruczołów przytarczycznych. Właśnie dlatego rekomenduje się, aby w okresie poprzedzającym zabieg operacyjny suplementować witaminę D pod kontrolą lekarza. Innym problemem jest niedoczynność tarczycy o podłożu genetycznym, która może być konsekwencją zaburzeń formowania się gruczołów przytarczycznych, wydzielania parathormonu lub uszkodzenia przytarczyc.
Niedoczynność przytarczyc – objawy
Parathormon jest głównym regulatorem homeostazy wapnia i fosforanów, co wpływa na cały organizm, jednak w największym stopniu na gospodarkę wodno-elektrolitową, układ kostny i układ mięśniowy. Niedobory parathormonu najczęściej skutkują następującymi objawami:
- podatność kości na złamania, obniżenie ich gęstości, tworzenie się w ich obrębie mikropęknięć;
- podwyższona pobudliwość nerwowo-mięśniowa;
- pieczenie, mrowienie i drętwienie kończyn (nóg i rąk);
- bolesne skurcze mięśni;
- duszności;
- napady tężyczkowe;
- depresja;
- zaburzenia osobowości;
- przewlekłe zmęczenie;
- drażliwość;
- łamliwość paznokci i nadmierne wypadanie włosów;
- zespoły rzekomonerwicowe;
- zaćma.
Może dojść również do powikłań ze strony praktycznie każdego układu. Przykładem jest zaburzenie czynności mięśnia sercowego, manifestujące się wydłużeniem odstępu QT, osłabieniem czynności skurczowej i niewydolnością serca.
Niedoczynności przytarczyc – diagnostyka
Złotym standardem rozpoznania niedoczynności przytarczyc jest badanie laboratoryjne krwi, zwłaszcza pod kątem stężenia wapnia zjonizowanego lub wapnia skorygowanego o albuminy w surowicy krwi. Dodatkowo sprawdzić należy poziom witaminy D3, wydalanie wapnia wraz z moczem oraz stężenie fosforanów. Badania obrazowe wykonuje się celem oceny kondycji przytarczyc, ale także celem poszukiwania kamieni nerkowych i zwapnień w różnych częściach ciała.
Niedoczynność przytarczyc – leczenie
Leczenie ostrej niedoczynności przytarczyc opiera się na dożylnym podaniu chlorku wapnia i monitorowaniu stanu zdrowia pacjenta, natomiast leczenie przewlekłej niedoczynności przytarczyc polega na doustnej suplementacji wapnia i stosowaniu aktywnej formy witaminy D, czyli kalcytriolu lub innego aktywnego analogu. Dawki zawsze dobierane są indywidualnie do potrzeb pacjenta, na podstawie badań laboratoryjnych. Dodatkowo należy suplementować magnez oraz stosować dietę ubogą w fosforany.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jóźków P., Standardy leczenia niedoczynności przytarczyc, Medycyna po Dyplomie, 12/2016.
- Krysiak R., Kajdaniuk D., Marek B., Okopień B., Kapustecki J., Nietypowy obraz kliniczny rzekomej niedoczynności przytarczyc współistniejącej z chorobami autoimmunologicznymi, Endokrynologia Polska, 4/2007.
- Shoback D., Niedoczynność przytarczyc, Medycyna po Dyplomie, 12/2008.
- Roztoczyńska D., Kroczka S., Kumorowicz-Czoch M., Doleżal-Ołtarzewska K., Kacińsk M., Starzyk J., Zaburzenia neurologiczne u pacjentów z niedoczynnością przytarczyc, Przegląd Lekarski, 11/67/2010.
