Kamienie nerkowe to złogi minerałów gromadzące się głównie w nerkach (ale i moczowodach czy pęcherzu moczowym), upośledzające pracę tych narządów i powodujące dolegliwości bólowe. Początkowo mają postać piasku, a wraz z postępem choroby przemieniają się w coraz większe struktury. Gromadzenie się kamieni nerkowych stanowi bezpośrednią przyczynę kamicy nerkowej.
Skąd się biorą kamienie nerkowe?
Głównymi przyczynami powstawania takich złogów w układzie moczowym są:
- wysokie stężenie w moczu substancji kamicorodnych – np. białko zwierzęce;
- zastój moczu i infekcje układu moczowego;
- obecność organicznych jąder krystalizacji.
Złogi mogą powstawać w różnych odcinkach dróg moczowych, najczęściej w kielichach lub miedniczce nerkowej, a następnie przemieszczają się do moczowodu lub pęcherza moczowego, gdzie mogą się powiększać albo zostają wydalone z moczem. Niekiedy złogi osiągają znaczne rozmiary, wypełniają całą miedniczkę nerkową i kielichy (kamienie odlewowe) i prowadzą do uszkodzenia nerki. Najczęściej złogi są zbudowane ze szczawianu wapnia, rzadziej z fosforanów wapnia, moczanów, struwitu i cystyny. W szczególnych sytuacjach powstają złogi ksantynowe. Czynnikami ryzyka sprzyjającymi powstawaniu kamieni nerkowych są:
- rodzinne występowanie kamicy;
- nowotwory, szczególnie te z przerzutami, które powodują hiperurykemię i hiperkalcemię;
- choroby układu kostno-stawowego – np. osteoporoza, dna moczanowa;
- choroby przewodu pokarmowego – np. choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół złego wchłaniania;
- niewielka objętość wypijanych codziennie płynów;
- przebywanie w gorącym, wilgotnym klimacie;
- długotrwałe unieruchomienie;
- przyjmowanie niektórych leków – zwykle suplementów takich jak wapń, witamina D i witamina C w bardzo dużych dawkach, sulfonamidy czy acetazolamid.
Szczególnym czynnikiem ryzyka jest dieta bogata w puryny, szczawiany, białko, wapń i sód. Narażone są więc osoby regularnie spożywające w dużych ilościach:
- słone mięsa;
- fast-foody;
- kawę;
- herbatę;
- szczaw.
Kamienie nerkowe – objawy
Kolka nerkowa to najbardziej typowy objaw obecności kamieni nerkowych. Ból powstaje, gdy złóg przemieszcza się do moczowodu, gdzie z trudem przeciska się przez wąskie światło. Klasycznie ból lokalizuje się w okolicy lędźwiowej i promieniuje w kierunku spojenia łonowego, zewnętrznych narządów płciowych i wewnętrznej powierzchni ud, a przy zablokowaniu cewki moczowej – w okolicy nadłonowej. Napady kolki mogą się powtarzać co kilka miesięcy lub lat. Okres międzynapadowy przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Do objawów towarzyszących zaliczamy:
- nudności i wymioty;
- bladość powłok i poty;
- niepokój ruchowy;
- parcie na mocz i częste oddawanie moczu w małych ilościach;
- krwiomocz (sporadycznie);
- spadek ciśnienia tętniczego i omdlenie (przy bardzo silnym bólu);
- dreszcze i gorączka (jeżeli współwystępuje zakażenie układu moczowego);
- bolesność okolicy nerki po stronie kolki (silnie dodatni objaw Goldflama);
- wzmożone napięcie mięśni po stronie kolki.
Znaczny odsetek chorych na kamicę nerkową wydala złóg po jednym lub kilku napadach kolki. W wieloletniej kamicy mogą występować objawy powikłań choroby.
Leczenie kamieni nerkowych
Przy niewielkich złogach (do 3 mm średnicy) możemy zastosować domowe metody. Najskuteczniejszą jest picie przynajmniej 3 litrów wody mineralnej dziennie. Warto także pić naturalne soki z żurawiny i przegryzać je suszonymi owocami o działaniu moczopędnym. Konieczne jest stosowanie urozmaiconej, zbilansowanej diety, jednak ubogiej w składniki powodujące tworzenie się kamieni nerkowych.
Farmakoterapia polega na przyjmowaniu leków rozkurczających mięśniówkę gładką układu moczowego, dzięki czemu wydalanie kamieni nerkowych będzie mniej bolesne. Zwykle lekarz przepisuje do tego silne środki przeciwbólowe, nawet opioidy. Przy większych kamieniach nerkowych konieczne okazuje się ich usunięcie. Wyróżnia się wiele metod, wśród których popularnością cieszą się: litotrypsja lub ultradźwięki. Postępowanie w okresie międzynapadowym obejmuje:
- wypijaniu dużej ilości płynów, aby dobowa objętość moczu wynosiła 2 litry;
- ograniczenie spożycia pokarmów zawierających składniki kamieni moczowych (wapń, kwas szczawiowy, puryny);
- zakwaszanie lub alkalizację moczu, w zależności od rodzaju złogów.
W większości postaci kamicy nerkowej jest wskazane ograniczenie spożycia soli kuchennej (podaż sodu powinna wynosić mniej niż 100 mmol/d).
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2007.
- Duława J., Czynniki rozwoju kamicy nerkowej, Forum Nefrologiczne, 3/2009.
- Swatowski A., Leczenie zachowawcze kamicy moczowej, Forum Nefrologiczne, 2/2009.
- Matuszewski M., Kamica moczowa – wytyczne European Association of Urology, Przegląd Urologiczny, 6/2016.
