Plateau kości piszczelowej to nasada bliższa kości piszczelowej, będącej podstawową kością podudzia. Jej powierzchnia bliższa tworzy wspólnie z kością udową staw kolanowy, którego prawidłowa biomechanika jest niezbędna do poruszania się. Jednym z częstszych urazów ortopedycznych jest złamanie plateau kości piszczelowej.
Plateau kości piszczelowej – anatomia
Koniec bliższy kości piszczelowej wchodzi w skład stawu kolanowego, dlatego można tu zidentyfikować powierzchnię stawową. Jest ona podzielona na dwie części zlokalizowane na dwóch kłykciach: przyśrodkowym i bocznym, przy czym ta leżąca na przyśrodkowym jest nieco większa i głębsza. Cała powierzchnia pokryta jest chrząstką szklistą, charakterystyczną dla wszystkich stawów. Oba kłykcie dzieli leżąca we wgłębieniu wyniosłość międzykłykciowa, w której pobliżu znajdują się guzki międzykłykciowe przyśrodkowy i boczny.
Do przodu i z tyłu wyniosłości międzykłykciowej rozpościerają się dwa pola międzykłykciowe: przednie i tylne, będące miejscem przyczepu odpowiednich więzadeł krzyżowych:
- więzadła krzyżowego przedniego;
- więzadła krzyżowego tylnego.
Koniec proksymalny kości piszczelowej obejmuje ponadto jej guzowatość, która służy za miejsce przyczepu więzadła rzepki.
Zobacz również: Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego.
Złamanie plateau piszczeli – przyczyny
Złamania plateau kości piszczelowej zalicza się do złamań stawowych, dlatego niewłaściwe postępowanie terapeutyczne może negatywnie rzutować na całą funkcję stawu kolanowego i kończyny dolnej. Do złamania może dojść zarówno wskutek urazu pośredniego, jak i bezpośredniego. Pośrednie są konsekwencją np. upadku z wysokości bądź gwałtownego przywiedzenia / odwiedzenia goleni przy ustalonej na podłożu stopie. Z kolei bezpośrednie urazy mogą być efektem wypadku samochodowego bądź powstają w momencie bezpośredniego uderzenia się w plateau kości piszczelowej.
Złamanie plateau kości piszczelowej – objawy
Złamanie plateau kości piszczelowej może generować rozmaite dolegliwości, najczęstszymi są jednak:
- wysięk w stawie kolanowym, który pojawia się zazwyczaj kilka godzin po urazie;
- ograniczenie zakresu ruchomości kolana;
- niestabilność kolana (opcjonalnie, przy uszkodzeniu więzadeł stabilizujących kolano);
- obrzęk kolana i miejscowe wybroczyny tej okolicy.
Warto zaznaczyć, że przy złamaniu plateau bocznego jednocześnie może dojść do uszkodzenia łąkotki bocznej, więzadła krzyżowego przedniego i więzadła pobocznego piszczelowego. Z kolei przy złamaniach plateau przyśrodkowego obserwuje się niekiedy uraz więzadła pobocznego strzałkowego, łąkotki przyśrodkowej lub więzadła krzyżowego, choć zagrożony jest też nerw strzałkowy i naczynia podkolanowe.
Złamanie plateau kości piszczelowej – diagnostyka
Podstawą rozpoznania złamania plateau kości piszczelowej jest RTG w projekcji przednio-tylnej oraz bocznej. Jednocześnie zleca się tomografię komputerową stawu kolanowego lub jego rezonans magnetyczny, aby określić ewentualne uszkodzenia tkanek miękkich.
Złamanie plateau kości piszczelowej – leczenie
Jeśli jest to konieczne, wykonuje się zabieg chirurgiczny mający na celu np. zszycie łąkotki czy więzadła, jeśli uległy one uszkodzeniu. Bez względu na konieczność operacji złamanie unieruchamia się w specjalnej ortezie, najczęściej w szynie CPM. Jednocześnie należy rozpocząć rehabilitację ruchową, która jest ważna już od pierwszej doby po urazie. Prezentuje się następująco:
- okres szpitalny (do 2 tygodni) – ruchy bierne w bezbolesnym zakresie, ćwiczenia izometryczne i ćwiczenia przeciwzakrzepowe. W 1-3 dobie należy skupić się na pionizacji pacjenta i nauce chodzenia o kulach ortopedycznych. Pacjent powinien mieć założony stabilizator z ograniczonym wyprostem;
- okres poszpitalny (2 tygodnie – 3 miesiące) – kontynuacja zwiększania zakresu ruchomości i wzmacnianie siły mięśniowej kończyny dolnej, przy poruszaniu się wciąż w odciążeniu. Ważne są ćwiczenia propriocepcji, zaś w 2. miesiącu wdraża się ćwiczenia w otwartym łańcuchu kinematycznym. Przed pełnym obciążaniem stawu kolanowego pacjent musi uzyskać zgięcie co najmniej 110 stopni, aby uniknąć następczej sztywności stawu;
- okres późny (powyżej 3 miesięcy) – obciążanie kończyny, przywracanie właściwego wzorca lokomocji z uwzględnieniem prawidłowego ustawienia miednicy, ćwiczenia na rowerze stacjonarnym, ćwiczenia koordynacji nerwowo-mięśniowej.
Cała fizjoterapia powinna być prowadzona wyłącznie pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Ogrodzka K., Ridan T., Postępowanie fizjoterapeutyczne po złamaniach plateau kości piszczelowej, Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja, 2011.
