Pionizacja pacjenta i nauka chodzenia jest procesem stosunkowo długotrwałym i złożonym. Pionizacja jest niezbędnym elementem leczenia po wszelkich operacjach lub po dłuższym unieruchomieniu. Natomiast nauka chodzenia odbywa się między innymi w przypadku zaburzeń i chorób neurologicznych.
Chód
Chodzenie jest niezwykle ważną umiejętnością, ponieważ to od niej zależy samodzielność życiowa pacjentów. Chód jest serią cyklicznych i zmiennych ruchów kończyn oraz tułowia, co powoduje w rezultacie przesuwanie się do przodu środka ciężkości ciała jako punktu wyznacznikowego. Cały cykl chodu składa się z fazy podporu oraz fazy przenoszenia.
Zobacz również: Fazy chodu.
Pionizacja pacjenta
Pionizacja jest wstępem do nauki chodu. Odbywa się wówczas, gdy pacjent z różnych względów był zmuszony długotrwale przebywać w pozycji leżącej.
Pierwszą składową fizjoterapii jest wykonywanie ćwiczeń w pozycji leżącej, następnie siedzącej. Zalicza się do nich ćwiczenia izometryczne, wzmacniające i czynne wolne. Wpływają one na elastyczność więzadeł, utrzymują prawidłowy zakres ruchomości w stawach oraz zwiększają siłę mięśni niezbędnych do stabilizacji ciała w pozycji pionowej. Równie ważne są ćwiczenia oddechowe. Jeśli pacjent ma problem z przyjęciem pozycji siedzącej, warto zastosować w terapii wzorce PNF.
Pionizacja pacjenta odbywa się zawsze w asyście personelu medycznego, który asekuruje pacjenta. Należy kontrolować jego samopoczucie i zwracać szczególną uwagę na zawroty głowy. Pacjent powinien ustać przez chwilę w miejscu, następnie należy go posadzić na brzegu łóżka, aby odpoczął. Można również zalecić wykonywanie drobnych kroczków w miejscu, gdy znajduje się w pozycji stojącej. Tak prosta czynność usprawni działanie pompy mięśniowej w kończynach dolnych i pobudzi krążenie krwi.
Często przed spionizowaniem chorego uczy się go przesiadania z łóżka na fotel lub wózek inwalidzki. Gdy pacjent nauczy się samodzielnie stać, można wprowadzić ćwiczenia wytrącające z równowagi (np. rytmiczna stabilizacja z metody PNF).
Nauka chodzenia
Jest możliwa wówczas, gdy fizjoterapeuta zna wyznaczniki chodu prawidłowego oraz przyczyny odchyleń od normy u danego pacjenta. Nauka musi być prowadzona indywidualnie z poświęceniem odpowiedniej ilości uwagi i czasu. Początkowo należy zdiagnozować, który element chodu sprawia pacjentowi najwięcej trudności. Posiadając taką wiedzę można z powodzeniem wykorzystać określony wzorzec metody PNF.
Zobacz również: Metody analizy chodu.
Gdy pacjent potrafi stać samodzielnie, można rozpocząć właściwą naukę chodu między barierkami. Pełnią one funkcję zabezpieczającą przed upadkiem i zapewniają poczucie względnej stabilności. W pierwszej kolejności uczy się pacjenta chodu czterotaktowego. W tym przypadku ruch zapoczątkowuje kończyna górna po stronie przeciwnej do sprawnej (lub sprawniejszej) kończyny dolnej. Następnie przesuwa się zdrowa kończyna dolna, druga kończyna górna i na końcu mniej sprawna kończyna dolna.
Kolejnym elementem jest wyjście z barierek. Dalsza nauka obejmuje stałą asystę fizjoterapeuty lub personelu medycznego, bądź wykorzystanie balkonika. Na tym etapie bardzo ważne jest chodzenie po podłożu o różnej twardości, chodzenie z pokonaniem różnicy wysokości oraz nauka padania.
Jeśli pacjent wykształci zdolność chodzenia po płaskim terenie, można rozpocząć naukę korzystania ze schodów (początkowo z poręczą). Wchodzenie na schody rozpoczyna się zawsze od zdrowej kończyny, po czym dostawia się do niej chorą. Schodzenie odbywa się odwrotnie. Najpierw opuszcza się kończynę chorą, a następnie dostawia sprawniejszą.
Nauka padania:
- nie należy bronić się przed upadkiem za wszelką cenę;
- w momencie padania należy odrzucić od siebie kule;
- każdy upadek należy w miarę możliwości kontrolować, aby upaść do przodu, a nie do tyłu;
- upadek należy amortyzować poprzez zgięcie stawów łokciowych i odpowiednie ustawienie dłoni;
- samodzielne wstawanie z podłoża z pozycji leżącej przodem odbywa się poprzez unoszenie miednicy i cofanie ciała na kończynach górnych.
Należy wziąć pod uwagę, że wszelkie upadki są niezwykle niebezpieczne u osób starszych i chorych. W szczególności ryzykowne są upadki osób z osteoporozą. Jeśli przyczyną problemów z chodzeniem jest osłabienie mięśni, do całościowego procesu rehabilitacji można włączyć zabiegi fizykalne, szczególnie z zakresu elektrolecznictwa.
Bibliografia
- Zembaty A., Kinezyterapia, Tom II, Wydawnictwo Kasper Sp. z o.o., Kraków 2003.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
