Niedotlenienie mózgu to bardzo poważny problem zdrowotny, który może prowadzić do trwałych deficytów neurologicznych. Narażone są zarówno rodzące się dzieci, jak i osoby dorosłe czy seniorzy. Mózg człowieka jest bowiem niezwykle wrażliwy na niedotlenienie czy niedokrwienie. Pozbawiony tlenu i substancji odżywczych ulega uszkodzeniu już po 4 minutach. Właśnie dlatego tak ważna jest wczesna pomoc medyczna.
Niedotlenienie mózgu – przyczyny
Do niedotlenienia mózgu w przypadku noworodków najczęściej dochodzi podczas porodu siłami natury, gdy zaistnieją jednocześnie czynniki ryzyka. Z kolei u osób dorosłych przyczyną jest zwykle niedokrwienie mózgu spowodowane źle leczonymi lub przewlekłymi chorobami (cukrzyca, zespół bezdechu sennego, arytmie). Niedotlenienie mózgu może pojawić się wskutek podtopienia i przebywania zbyt długo w wodzie, jak również w konsekwencji udaru mózgu czy zawału serca.
W początkowej fazie niedotlenienia dochodzi do obumierania neuronów, czyli nekrozy, po czym rozwija się faza utajona, zwana oknem terapeutycznym. Trwa średnio 6 godzin. Kolejna faza trwa od kilku godzin do kilku dni i w jej wyniku dochodzi do apoptozy komórek. Poważne niedotlenienia ciężkiego stopnia zaburzają komórkowy metabolizm tlenowy, skutkując depolaryzacją neuronów i niedokrwieniem. Konsekwencją tego jest zaś zmniejszenie dostępu glukozy niezbędnej do metabolizmu beztlenowego. Ilość glutaminianu w przestrzeni synaptycznej i pozakomórkowej wzrasta, a w efekcie szeregu reakcji następuje wzrost ilości toksycznych wolnych rodników. Uszkadzają one mitochondria prowadząc do śmierci komórek nerwowych.
Niedotlenienie mózgu – objawy
Objawy przy niedotlenieniu mózgu u osób dorosłych mogą pojawić się nagle. Są to zazwyczaj:
- zawroty głowy;
- bóle głowy;
- zasinienie twarzy;
- drgawki;
- śpiączka;
- zaburzenia poznawcze;
- zaburzenia czucia;
- problemy z równowagą i koordynacją.
Gdy niedotlenienie mózgu narasta stopniowo i wynika z chorób przewlekłych, pacjenci najczęściej skarżą się na przewlekłe zmęczenie, nudności, nadmierną senność i trudność ze skupieniem uwagi.
Niedotlenienie mózgu u noworodków
Niedotlenienie okołoporodowe mózgu prowadzi do encefalopatii niedokrwienno-niedotlenieniowej i stanowi główny czynnik odpowiadający za mózgowe porażenie dziecięce. Aż u 25% noworodków, które doświadczyły niedotlenienia okołoporodowego, stwierdza się trwałe deficyty neurologiczne, zaś do 20% pozostałych dzieci umiera. Czynnikami ryzyka są:
- niedokrwienie organizmu dziecka;
- duża masa urodzeniowa;
- przedłużający się poród;
- anemia płodu;
- zakażenia wewnątrzmaciczne;
- ciąża przenoszona;
- choroby matki, zwłaszcza cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze w ciąży;
- niedorozwój, zwłóknienie lub odklejenie łożyska;
- ucisk dziecka przez pępowinę.
Obraz kliniczny konsekwencji niedotlenienia mózgu może być różny, od lekkiego, do bardzo ciężkiego. W postaci łagodnej encefalopatii niedokrwienno-niedotlenieniowej obserwuje się tachykardię, nadpobudliwość oraz przewagę układu współczulnego w codziennym funkcjonowaniu. W postaci umiarkowanej objawami są nadmierna senność, hipotonia mięśniowa, bradykardia oraz przewaga układu przywspółczulnego w codziennym funkcjonowaniu. Z kolei w postaci ciężkiej pojawiają się wiotkość, śpiączka, drgawki i różnego rodzaju zaburzenia układu współczulnego oraz układu przywspółczulnego.
Niedotlenienie mózgu – leczenie
Kluczowe jest jak najszybsze dostarczenie dużej ilości tlenu do mózgu, dlatego wielu specjalistów rekomenduje tlenoterapię w komorze hiperbarycznej. Gdy dojdzie do niedotlenienia, część neuronów odpowiadających za ważne funkcje (napięcie mięśni, równowaga, sprawność motoryczna) obumiera, dlatego niezbędna będzie rehabilitacja neurologiczna. Neurony i cały mózg to struktury plastyczne, dlatego przy odpowiednim podejściu można utworzyć nowe obwody neuronalne, które przejmą funkcję uszkodzonych grup.
Innowacyjnym sposobem leczenia niedotlenienia noworodków jest natomiast hipotermia głowy lub całego ciała. Efekt neuroprotekcyjny hipotermii wiąże się ze spowolnieniem metabolizmu tkanki nerwowej mózgu, prowadzącym do obniżenia zapotrzebowania na glukozę i tlen. Spadek temperatury ciała już o 1 stopnień C powoduje spadek metabolizmu tkanki nerwowej mózgu o 6–10%. Efektem jest zmniejszenie uwalniania pobudzających aminokwasów i wolnych rodników, a także opóźnienie apoptozy.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lenart J., Mitochondria w niedotlenieniu mózgu, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 71/2017.
- Żurawska J., Szpunar R., Pięta B., Hipotermia lecznicza w encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej noworodków, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 4/2014.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
