Glutaminian jest anionem karboksylowym kwasu glutaminowego – organicznego związku chemicznego z grupy aminokwasów, o charakterze kwasowym. W organizmie człowieka odpowiada przede wszystkim za przekazywanie sygnałów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Zmodyfikowany kwas glutaminowy znajduje zastosowanie w przemyśle gastronomicznym.
Glutaminian w organizmie człowieka
Glutaminian powstaje w wyniku redukcyjnej aminacji produktu pośredniego cyklu Krebsa alfa-ketoglutaranu w cytoplazmie. Reakcja ta jest odwracalna, lecz w neuronach glutaminergicznych glutaminian jest zagęszczany w pęcherzykach synaptycznych za pomocą związanego z pęcherzykami transportera BPN1. W organizmie człowieka istnieją 2 typy receptorów dla glutaminianu:
- metabotropowe;
- jonotropowe.
Receptory metabotropowe są sprzężone z białkami G, których aktywacja prowadzi m.in. do zmniejszenia wewnątrzkomórkowego stężenia cAMP. Z kolei receptory jonotropowe są kanałami jonowymi bramkowanymi ligandem, które przypominają nikotynowe receptory cholinergiczne, a także receptory GABA i glicyny. Podsumowując, glutaminian jest syntetyzowany z glutaminy przy udziale transaminazy glutaminowej i magazynowany w pęcherzykach synaptycznych neuronów.
Zaburzenia metabolizmu glutaminianu
Zaburzenia metabolizmu glutaminianu mogą pojawiać się u osób z chorobami afektywnymi. Natomiast u osób z depresją jednobiegunową wykazano w trakcie licznych badań zwiększone stężenie glutaminianu – zarówno w różnych obszarach mózgu, jak i w płynie mózgowo-rdzeniowym. Glutaminian w nadmiernych ilościach może być toksyczny dla układu nerwowego i powodować uszkodzenie komórek nerwowych. Prowadzi bowiem do nadmiernego pobudzenia receptorów i śmierci komórek nerwowych. Zwie się to naukowo ekscytotoksycznością. Odnotowuje się ją przykładowo w chorobach takich jak:
Trwają badania nad wykazaniem powiązania zaburzeń metabolizmu glutaminianu, a rozwojem autyzmu.
Za co odpowiada glutaminian?
Glutaminian (a także niektóre z syntetycznych substancji jemu pokrewnych) ma wyjątkową zdolność polegającą na tym, że działając na ciała komórkowe neuronów, jest w stanie wywołać tak znaczny napływ jonów wapniowych do komórki, że prowadzi on do jej śmierci. W organizmie człowieka większe znaczenie ma kwas glutaminowy, który jest ważnym neuroprzekaźnikiem. Oznacza to, że poprzez pobudzanie odpowiednich ośrodków w korze mózgowej jest w stanie warunkować i odpowiadać za przewodzenie impulsów nerwowych. Za pośrednictwem glutaminianu i drugiego pobudzającego aminokwasu – asparaginianu przekazywane jest aż około 75% informacji między neuronami w ośrodkowym układzie nerwowym. Glutaminian działa antagonistycznie do kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), który jest z niego syntetyzowany. Ich równowaga zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Sól sodowa kwasu glutaminowego znana jest powszechnie jako glutaminian sodu. Znajduje zastosowanie jako wzmacniacz smaku i zapachu produktów spożywczych. Na etykietach posiada oznaczenie E 621. Badania udowodniły, że nie jest on niebezpieczny dla zdrowia, jednak jego nadmiar może wywołać pewne objawy niepożądane, typu zawroty głowy czy przyspieszenie rytmu serca.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Permoda-Osip A., Rybakowski J., Koncepcja glutaminergiczna chorób afektywnych, Psychiatria Polska, 6/2011.
- Sławek J., Kliniczne znaczenie blokowania receptora NMDA, Polski Przegląd Neurologiczny, 9/2013.
- Komorowska A., Sieliwanowicz B., Stecka K., Intensyfikatory smaku – charakterystyka, zastosowanie i otrzymywanie, 4/2002.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
