Tlenoterapia (inaczej hiperbaria tlenowa, HBO) polega na oddychaniu 100% tlenem pod ciśnieniem wyższym od lokalnego ciśnienia atmosferycznego. Cały proces przebiega w specjalnie przeznaczonej ku temu komorze.
Cel tlenoterapii
Głównym celem tlenoterapii jest zwiększenie dopływu tlenu do organizmu, głównie do uszkodzonego obszaru. Poprawia to ukrwienie w danym miejscu poprzez zwiększenie przepływu krwi przez niego. W efekcie zauważa się:
- zmniejszenie obrzęków;
- zahamowanie namnażania się bakterii;
- zwiększenie skuteczności antybiotykoterapii;
- zwiększenie syntezy kolagenu;
- proliferację fibroblastów;
- zwiększenie aktywności osteoblastów.
Należy jednak pamiętać, że tlen w nadmiernych ilościach może być szkodliwy, ponieważ może powodować powstawanie dużej ilości reaktywnych form tlenu, czyli tak zwanych wolnych rodników tlenowych. Jeśli układ antyoksydacyjny organizmu jest osłabiony, stres oksydacyjny może wywoływać wiele negatywnych skutków w organizmie człowieka.
Tlenoterapia – metodyka
Uważa się, że niezbędne ciśnienie w komorze powinno wynosić co najmniej 1.4 ATA (jednostka atmosfer absolutnych). Zazwyczaj stosuje się jednak ciśnienie w granicach 1,5-3,0 ATA. Kabiny mogą być jednoosobowe lub przeznaczone do terapii grupowej. Te drugie są w stanie pomieścić nawet kilkanaście osób. Pacjent znajduje się w pozycji półleżącej. W związku z faktem, że cała kabina wypełniona jest tlenem, nie ma konieczności stosowania specjalnych masek. Z kolei w komorach wieloosobowych tlen podawany jest każdemu z osobna poprzez maskę. Typowy zabieg składa się z 3 serii trwających po 20 minut. Natomiast przerwa pomiędzy seriami wynosi 5 minut i podczas nich pacjent oddycha normalnym powietrzem.
Wskazania do tlenoterapii
Do głównych wskazań do zabiegu tlenoterapii należą:
- zatory gazowe;
- choroba dekompresyjna;
- martwicze infekcje tkanek miękkich;
- ropnie wewnątrzczaszkowe;
- przeszczepy zagrożone martwicą;
- przewlekłe zapalenie kości i szpiku;
- trudno gojące się rany.
Do wskazań opcjonalnych zalicza się:
- oparzenia;
- zator naczyń siatkówki;
- zgorzel gazowa;
- urazy wielonarządowe;
- zespoły reperfuzyjne po zabiegach naczyniowych.
Wszystkie wskazania ustalono na konferencji w Lille w 2004 roku. Poza nimi tlenoterapię stosuje się podczas leczenia grzybicy, przeciążeń (głównie u sportowców), złamań, przeszczepów kostnych, udaru mózgu, stwardnienia rozsianego, retinopatii cukrzycowej czy choroby Leśniowskiego-Crohna. Tlen wpływa także korzystnie na stan i funkcjonalność skóry.
W przypadku uszkodzeń skóry, owrzodzeń czy leczenia trudno gojących się ran, zauważa się hipoksję w tkankach otaczających te części ciała. Dochodzi do niej w wyniku upośledzenia mikrokrążenia i tym samym niedotlenienia tkanek. Tlenoterapia pobudza angiogenezę, syntezę kolagenu oraz przyspiesza gojenie.
Należy wiedzieć, że tlenoterapia w niektórych przypadkach jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Przykładem schorzeń refundowanych są:
- stopa cukrzycowa;
- martwica kikuta po amputacji;
- owrzodzenia odleżynowe;
- zatrucie tlenkiem węgla;
- głuchota po urazie akustycznym.
Przeciwwskazania do tlenoterapii
Główne i bezwzględne przeciwwskazanie do wykonywania zabiegu jakim jest tlenoterapia to nieleczona odma. Do pozostałych należą:
Nie należny wykonywać zabiegu pacjentom przyjmującym cytostatyki oraz disulfiram. Przed rozpoczęciem terapii należy poinformować pacjenta o skutkach ubocznych. Najczęstszym jest uraz ciśnieniowy ucha. Ponadto podczas dużej ilości zabiegów (ponad 20 w serii) może wystąpić pogorszenie widzenia, które ustępuje po kilku tygodniach.
Podsumowanie
Mimo powikłań, tlenoterapia może być bardzo dobrą metodą leczenia wielu schorzeń. Jest ceniona ze względu na skuteczność i szybkość działania. Wciąż nie uzyskała zasłużonej popularności, jednak wraz ze wzrostem rozwoju medycyny i świadomości populacji, tlenoterapia zyskuje coraz więcej zwolenników. Wadą jest natomiast wysoka cena, ponieważ jeden godzinny zabieg może kosztować od 100 nawet do 400 zł. Z kolei zabiegów powinno wykonać się co najmniej kilka.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Łatka U., Kuliński W., Knefel G., (i inni), Aktualny stan medycyny hiperbarycznej w Polsce, Balneologia Polska.
- Paprocki J., Gackowska M., Pawłowska M., (i inni), Aktualne zastosowanie hiperbarii tlenowej, Medycyna Rodzinna, 19/2016.
