Długotrwałe unieruchomienie jest poważnym problemem osób starszych oraz pacjentów po wszelkich kontuzjach. Istnieje również wiele chorób przewlekłych, których rozwój prowadzi do postępującej niepełnosprawności. Konsekwencje unieruchomienia są bardzo poważne, dlatego jeśli tylko istnieje taka możliwość, należy dążyć do jakiejkolwiek aktywności. Pomocna jest fizjoterapia.
Konieczność długotrwałego unieruchomienia
Długotrwałe unieruchomienie może mieć miejsce w następujących sytuacjach:
- urazy rdzenia kręgowego;
- stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego i wszelkie inne choroby przewlekłe prowadzące do niepełnosprawności;
- amputacja kończyn dolnych;
- uszkodzenia układu kostno-mięśniowo-stawowego lub układu nerwowego, np. udar mózgu, zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawów;
- zastosowanie gorsetów, szyn i innego wyposażenia ortopedycznego;
- złamania kości i poważne urazy kończyn dolnych.
W zależności od przyczyny unieruchomienie może trwać kilka tygodni, miesięcy, lat, a może obejmować całe życie pacjenta. W każdym z powyższych przypadków jest to sytuacja długotrwała, wymagająca wdrożenia rehabilitacji. Długotrwałe unieruchomienie jest również typowe dla seniorów w podeszłym wieku, którzy nie wykazują już chęci do żadnych form aktywności. Taka sytuacja jedynie nasila objawy związane ze starzeniem się organizmu i zwiększa ryzyko powikłań wszelkich chorób.
Konsekwencje długotrwałego unieruchomienia
Ograniczenie aktywności fizycznej jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych takich jak:
- miażdżyca;
- nadciśnienie tętnicze;
- choroba niedokrwienna serca;
- otyłość;
- osteoporoza;
- zaburzenia trawienia;
- choroba zwyrodnieniowa stawów.
I wiele innych. Unieruchomienie wpływa jednak na wszystkie układy organizmu już w ciągu kilku dni, nie mówiąc o dłuższym okresie czasu. Obserwuje się między innymi:
- zaburzenie krzepnięcia krwi, tendencję do zakrzepów i wzrost gęstości krwi;
- zaburzenie homeostazy organizmu, pogorszenie metabolizmu;
- pogorszenie kondycji skóry, wystąpienie cellulitu;
- gorsze odżywienie i ukrwienie tkanek oraz narządów wewnętrznych, co przekłada się na upośledzenie ich funkcji;
- zupełną eliminację ciśnienia hydrostatycznego w układzie naczyniowym położonym poniżej serca;
- infekcje układu moczowego;
- znaczne obniżenie odporności i częste infekcje;
- spoczynkową tachykardię;
- obniżenie siły mięśni szkieletowych i kompresji w stawach, co prowadzi do zaniku mięśni i kości;
- odleżyny;
- zaburzenia równowagi i koordynacji.
Pojawiają się również niekorzystne zmiany w sferze psychicznej i emocjonalnej. Wynikają one zarówno z długotrwałego unieruchomienia i braku możliwości, czy też chęci podjęcia aktywności, jak również ze spadku syntezy hormonów szczęścia i gorszego dotlenienia struktur ośrodkowego układu nerwowego.
Wpływ długotrwałego unieruchomienia na organizm
Konsekwencje unieruchomienia można opisać również na podstawie długości jej trwania. We wczesnym okresie bezczynności, trwającej do 3 dni, najistotniejsze zmiany zachodzą w gospodarce wodno-elektrolitowej oraz w stanie napięcia naczyń. Obserwuje się problemy z krzepliwością krwi i dotlenieniem tkanek. Pod koniec 1. tygodnia wzrasta wydalanie elektrolitów i azotu wraz z moczem, pogarsza się także wzrok. W 2. tygodniu unieruchomienia spada liczba krwinek czerwonych, zostają zakłócone mechanizmy usuwania ciepła z ustroju. Natomiast pod koniec 1. miesiąca unieruchomienia stwierdza się już pełny obraz zmian czynnościowych.
Długotrwałe unieruchomienie – jak mu przeciwdziałać?
Długotrwałe unieruchomienie to nie wyrok, nawet jeśli pojawia się w przebiegu chorób przewlekłych. Najważniejsze jest, aby z takim pacjentem pracował fizjoterapeuta. Istnieje wiele modeli współpracy. Każdego dnia pacjent powinien wykonywać ćwiczenia przy instruktażu specjalisty i kilka razy dziennie samodzielnie. Może także ćwiczyć całkowicie samodzielnie, a z fizjoterapeutą spotykać się 2-3 razy w tygodniu. Jeszcze inne przypadki wymagają kilku wizyt fizjoterapeuty dziennie. Wszystko zależy od przyczyny unieruchomienia. Ćwiczenia wykonywane są w łóżku, w pozycji leżącej (jeśli nie ma możliwości wstania). Ważne jest też kilkukrotne zmienianie pozycji w łóżku, aby przeciwdziałać odleżynom.
Osoby starsze zachęca się samodzielnej aktywności na miarę swoich możliwości. Mogą to być nawet krótkie spacery, ważne, aby zaczęła działać pompa mięśniowa. Osoby nieprzytomne i w śpiączce wymagają regularnych ćwiczeń biernych, nawet kilka razy w ciągu dnia. Wskazana jest pomoc rodziny. Z kolei pacjenci świadomi powinni również zwrócić uwagę na odpowiednią dietę i wysoki poziom nawodnienia organizmu.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Miller E., Rola pielęgniarki w profilaktyce wybranych powikłań związanych z unieruchomieniem chorego, Problemy Pielęgniarstwa, 4/2007.
- Chodorowski Z., Geriatria – główne problemy kliniczne, Gdańsk 2006.
