Rehabilitacja po zawale serca znacznie poprawia jakość i komfort życia pacjentów. Bez względu na to, czy konieczne było wykonanie operacji, czy nie. Powinna być prowadzona przez doświadczonego fizjoterapeutę zajmującego się usprawnianiem kardiologicznym, ponieważ podejście do takich pacjentów jest zupełnie inne, niż do pacjentów neurologicznych, pulmonologicznych czy ortopedycznych.
Co to jest zawał serca?
Zawał serca definiuje się patologicznie jako śmierć komórek mięśnia sercowego wskutek długotrwałego niedokrwienia. Pierwszymi zmianami obserwowanymi już po 10-15 minutach od początku niedokrwienia są:
- spadek zasobów glikogenu w komórkach;
- rozkurcz miofibryl;
- uszkodzenie sarkolemmy.
Zawał serca jest konsekwencją zakrzepu w tętnicy wieńcowej, a zmiana ta jest wtórna do zmian miażdżycowych. Charakterystycznymi objawami zawału serca są:
- silny, promieniujący, ostry ból w klatce piersiowej za mostkiem;
- duszności;
- wzmożona potliwość ciała;
- uczucie paniki.
Czynnikami ryzyka zawału są natomiast:
- cukrzyca;
- otyłość;
- nadciśnienie tętnicze;
- palenie papierosów;
- picie alkoholu;
- brak aktywności fizycznej;
- niezdrowa dieta.
Rehabilitacja po zawale serca
Podczas kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej wyróżnia się okres wczesnej rehabilitacji (etap I i II) oraz okres późnej rehabilitacji (etap III). Prezentują się one następująco:
- I etap – wczesna rehabilitacja szpitalna. Jej celem są: profilaktyka konsekwencji unieruchomienia, poprawa ogólnej wydolności organizmu, wsparcie psychiczne. Aktywne usprawnianie, w zależności od przebiegu zawału, rozpoczyna się po 12-48 godzinach unieruchomienia. Początkowo są to ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia relaksacyjne i ćwiczenia czynne małych grup mięśniowych, zaś w 4. lub 6. dobie wdraża się pionizację i chodzenie przy asyście. Przed rozpoczęciem ćwiczeń, w kluczowym momencie wysiłku i po jego zakończeniu dokonuje się pomiaru tętna i ciśnienia tętniczego;
- II etap – rehabilitacja w warunkach stacjonarnych lub ambulatoryjnych. Rozpoczyna się ją optymalnie 2.-3. tygodnie od zawału serca. W tym okresie kluczowe staje się zdefiniowanie zasad obciążenia podczas treningów oraz przekazywanie pacjentowi informacji dotyczących dopuszczalnych, a także niewskazanych form aktywności fizycznej w życiu codziennym. Największe zastosowanie mają ćwiczenia ogólnousprawniające, ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia rozluźniające oraz ćwiczenia wytrzymałościowe. W zależności od stanu pacjenta można wprowadzić nawet interwały na rowerze lub ruchomej bieżni;
- III etap – etap zdrowienia rozpoczynający się w 2.-4. miesiącu od zawału. Obejmuje szeroki zakres możliwych dopuszczalnych ćwiczeń, zaś obciążenia treningowe należy dobierać indywidualnie. Rekomenduje się m.in. marsze, jazdę na rowerze, gimnastykę ogólnousprawniającą, gry zespołowe (bez elementów współzawodnictwa). Treningi w III etapie rehabilitacji powinny odbywać się przynajmniej 2 razy w tygodniu, w sesjach treningowych trwających 45-60 minut.
Bez względu na etap rehabilitacji, ćwiczenia należy przerwać w momencie wystąpienia takich objawów jak:
- ból wieńcowy;
- duszność;
- przyspieszenie częstości rytmu serca o ponad 20 uderzeń na minutę lub zwolnienie o ponad 10 uderzeń na minutę.
Przed podjęciem jakiejkolwiek, zupełnie nowej aktywności fizycznej, warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą.
Życie po zawale serca
Osoba, która przeżyła zawał serca, powinna zwrócić szczególną uwagę na swój tryb życia. Podstawą jest wspomniana wcześniej systematyczna aktywność fizyczna, a także dietoterapia obejmująca unikanie tłuszczów nasyconych, soli i alkoholu. Istotna jest natomiast podaż niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega 3, zarówno wraz z dietą, jak i suplementacją. Margarynę najlepiej zastąpić olejami roślinnymi tłoczonymi na zimno. Ważna jest normalizacja masy ciała oraz ciśnienia tętniczego, a jeśli występują u pacjenta jakiekolwiek choroby przewlekłe, należy dążyć do ich stabilizacji i wyrównania. Po zawale serca, niektórzy mogą doświadczać depresji lub lęków. Wówczas najlepiej skonsultować się z psychoterapeutą.
Współcześnie wymienia się 4 grupy leków zmniejszających ryzyko zawału serca:
- inhibitory konwertazy angiotensyny;
- leki przeciwpłytkowe;
- beta-blokery;
- statyny.
Lekarz kardiolog może podjąć decyzję o przepisaniu pacjentowi leków, które należy brać zgodnie z zaleceniami. Nie udowodniono natomiast, aby życie seksualne miało pogarszać rokowanie, czy też miałoby stanowić ryzyko wystąpienia ponownego zawału serca.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gorol J., Poloński L., Droga do nowoczesnego leczenia zawału serca – jakie były początki, gdzie jesteśmy obecnie?, Choroby Serca i Naczyń 2017, Tom 14, nr 4, 194-200.
- Piotrowicz R., Wolszakiewicz J., Rehabilitacja kardiologiczna pacjentów po zawale serca, Folia Cardiologica Excerpta 2008, Tom 3, nr 12, 559-565.
