Ćwiczenia czynne klasyczne to szeroki zbiór ćwiczeń wykonywanych samodzielnie przez pacjenta lub osobę ćwiczącą, a więc bez żadnej pomocy osoby drugiej. W ich przebiegu dochodzi do wykonania widocznego i pożądanego ruchu w stawie. Przykładem ćwiczeń czynnych będą więc m.in. przysiady, skłony lub naprzemienne podnoszenie kolan do klatki piersiowej.
Ćwiczenia czynne – na czym polegają?
Ćwiczenia czynne polegają na wykonywaniu określonych ruchów w pełnym zakresie ruchomości stawów, przy czym każdy element ruchu jest pracą własną pacjenta. Odróżnia to ćwiczenia czynne od ćwiczeń czynno-biernych, gdzie ruch w trudniejszym kierunku wykonywane jest przez fizjoterapeutę bez udziału siły mięśniowej pacjenta. Wyróżnia się ponadto kilka podtypów ćwiczeń czynnych, np.:
- ćwiczenia czynne wolne – w pełni kontrolowany ruch przez pacjenta. Wykonuje się je, gdy siła mięśniowa w skali Lovetta wynosi 3. Oznacza to, że pacjent może wykonać wskazany ruch samodzielnie w pełnym zakresie, pokonując opór masy danej części ciała;
- ćwiczenia czynne w odciążeniu – np. na podwieszkach, gdy siła mięśniowa nie pozwala na klasyczne ćwiczenia czynne. Praktykuje się je przeważnie celem wzmocnienia siły w osłabionych grupach mięśniowych. Aktywują działanie pompy mięśniowej i wpływają korzystnie na trofikę tkanek. Odciążenie można uzyskać za pomocą rąk fizjoterapeuty, systemu bloczkowego lub w wodzie. Pozycja wyjściowa pokrywa się z pozycją podczas badania testem Lovetta w stopniu 2, zaś płaszczyzna wykonywanego ruchu jest równoległa do podłoża;
- ćwiczenia czynne z oporem – mają charakter miejscowy, co oznacza, że oddziałują na konkretny mięsień lub grupę mięśniową. Ich celem jest przede wszystkim wzmacnianie siły mięśniowej. Opór mogą stanowić ręce fizjoterapeuty, woreczki, taśmy elastyczne, gumy, hantle, obciążenia na maszynach treningowych. Im większy opór, tym mniejsza liczba powtórzeń i odwrotnie.
Ćwiczenia powinny być zawsze dobrane do potrzeb i możliwości osoby ćwiczącej.
Ćwiczenia czynne – wskazania
Czynne wolne ćwiczenia wykonuje się celem:
- poprawy siły i wytrzymałości mięśniowej;
- poprawy ukrwienia i odżywienia tkanek miękkich;
- kształtowania koordynacji ruchowej;
- zwiększania zakresu ruchomości w stawach.
Może wykonywać je każda osoba, zarówno zdrowa, jak i chora, jeśli ma siłę mięśniową na poziomie 3 według skali Lovetta. Ćwiczenia czynne w odciążeniu wykonywane są przez pacjentów po udarach mózgu, urazach i kontuzjach, operacjach, jak również w przebiegu zaawansowanych chorób zwyrodnieniowych stawów, chorób reumatycznych lub chorób neurologicznych, gdy siła mięśniowa jest mniejsza niż 3 w skali Lovetta. Wykonuje się je celem:
- łagodzenia dolegliwości bólowych;
- przyspieszania powrotu siły mięśniowej;
- profilaktyki przykurczy mięśni i zaników mięśniowych;
- zwiększania zakresu ruchomości w stawach.
Z kolei ćwiczenia czynne z oporem wykonywane są głównie celem:
- zwiększania siły i wytrzymałości mięśni;
- budowania masy mięśniowej.
Aby móc je wykonywać, siła mięśniowa osoby ćwiczącej musi wynosić przynajmniej 3 w skali Lovetta. Takie ćwiczenia można wykonywać zarówno rekreacyjnie, jak i zawodowo, co widać u profesjonalnych sportowców i osób trenujących siłowo na siłowniach czy salach gimnastycznych. Ćwiczenia oporowe są jednak również istotnym elementem rehabilitacji niemal wszystkich problemów zdrowotnych.
Ćwiczenia czynne – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do ćwiczeń czynnych są:
- wysoka gorączka;
- ostre stany zapalne;
- stany bezpośrednio po złamaniach kości, zwichnięciach stawów i innych poważnych kontuzjach;
- występowanie bólu podczas ćwiczeń;
- stany zapalne żył.
Przeciwwskazaniem jest również brak zgody na ćwiczenia od fizjoterapeuty lub lekarza. Przeważnie jednak dąży się do tego, aby pacjent pozostał aktywny, dlatego odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń jest elementem kompleksowej terapii niemal każdego schorzenia.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zembaty A., Kinezyterapia, Tom II, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003.
- Górski J., Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
