Ćwiczenia kontralateralne są ważną formą kinezyterapii na oddziałach ortopedycznych, ale nie tylko. Praktykuje się je również we własnym domu, jeśli tylko zajdzie taka potrzeba, po wcześniejszym poinstruowaniu pacjenta przez fizjoterapeutę. Polegają na wykonywaniu ruchu jedną stroną ciała, aby tym samym oddziaływać na drugą stronę ciała, która z różnych względów nie może bezpośrednio poddać się aktywności. Przykładem ćwiczeń kontralateralnych jest ćwiczenie kończyny dolnej nieobjętej opatrunkiem gipsowym.
Ćwiczenia kontralateralne – na czym polegają?
Ćwiczenia kontralateralne są elementem ćwiczeń synergistycznych. Ćwiczenia synergistyczne polegają natomiast na wykorzystaniu zjawiska przerzutu funkcji fizjologicznych wywołanych pracą mięśni do miejsc, w których w aktualnie trwającej sytuacji ruch jest niemożliwy (np. ze względu na opatrunek gipsowy lub brak czucia wywołany uszkodzeniami struktur nerwowych). Ogólną grupę ćwiczeń synergistycznych dzieli się na:
- ćwiczenia kontralateralne – wykorzystanie ruchu w jednej kończynie, aby wywołać efekt leczniczy w kończynie drugiej;
- ćwiczenia ipsilateralne – napięcia mięśni chorej czy kontuzjowanej kończyny uzyskuje się przez ćwiczenia sąsiednich grup mięśniowych znajdujących się w obrębie tej samej kończyny.
Podczas ćwiczeń kontralateralnych uzyskuje się więc efekt oddalony, dotyczący niećwiczonego aktualnie miejsca. Jest to możliwe dzięki licznym powiązaniom w ludzkim ciele. Nie bez powodu coraz więcej mówi się o tym, że jest on jedną całością. Warunkiem skuteczności ćwiczeń kontralateralnych jest zastosowanie maksymalnych możliwych obciążeń. Praca mięśniowa powinna być wykonywana aż do momentu zmęczenia (odmowy) i powtarzana 3-4 razy w ciągu dnia.
Należy też pamiętać, aby ćwiczenia rozpoczynały się od prostych ruchów i stopniowo przechodziły do tych bardziej skomplikowanych.
Ćwiczenia kontralateralne – przykłady
Podstawowym przykładem ćwiczenia kontralateralnego dla osoby leżącej i unieruchomionej np. w związku z opatrunkiem gipsowym założonym na prawą kończynę dolną jest uniesienie do góry prawej kończyny górnej (ruch w stawie ramiennym) oraz jednocześnie lewej kończyny dolnej (ruch w stawie biodrowym). Taka koordynacyjna aktywność wzmaga napięcie w przeciwnych kończynach, a więc w prawej, poszkodowanej kończynie dolnej oraz w lewej kończynie górnej, a dodatkowo aktywują się mięśnie brzucha, co pozytywnie wpływa na ogólne krążenie i pomaga przeciwdziałać zakrzepom, których ryzyko jest większe u osób unieruchomionych.
Zobacz również: Ćwiczenia przeciwzakrzepowe.
Ćwiczenia kontralateralne – wskazania
Podstawowym wskazaniem do wykonania ćwiczeń kontralateralnych jest niemożność ruchu w dowolnej kończynie górnej lub dolnej w związku np. z opatrunkiem gipsowym, ortezą, stabilizatorem, a także świeżo po operacji na danej kończynie.
Ćwiczenia kontralateralne – przeciwwskazania
Ćwiczenia kontralateralne można dobierać do indywidualnych potrzeb pacjenta, dozując ich intensywność, liczbę powtórzeń, czas trwania. Tym samym nie istnieją przeciwwskazania do ogólnego ich wykonywania. Znajdując się jeszcze w szpitalu, warto doradzić się pracującego tam fizjoterapeuty, jak najlepiej je wykonywać i dobierać do aktualnych potrzeb i możliwości ciała.
Czym jest synergia?
Ćwiczenia kontralateralne bazują na wykorzystaniu mechanizmu synergii. Mianem synergii określa się fizjologiczną zmianę napięcia w grupie mięśni agonistycznych w trakcie wykonywania ruchu w zależności od zastosowanej wielkości oporów zewnętrznych. W kinezyterapii wyróżnia się synergizmy:
- synergizmy bezwzględne – wrodzone i utrwalone reakcje neuromięśniowe występujące u każdego człowieka już w momencie narodzin. Przykładem jest skłon głowy i szyi (przyciąganie brody do mostka) z oporem na czole w pozycji leżąc tyłem wywołujący napięcie mięśnia prostego brzucha;
- synergizmy względne – są osobniczo różne, co oznacza, że u jednego człowieka napięcie określonych mięśni wywołać może zupełnie inną reakcję mięśniową, niż u innego człowieka.
Ćwiczenia kontralateralne z całą pewnością stanowią ważną grupę aktywności fizycznych wśród pacjentów w każdym wieku.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zembaty A., Kinezyterapia, Tom II, Wydawnictwo Kasper Sp. z o.o., Kraków 2003.
- Milanowska K., Kinezyterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
