Układowe zapalenie naczyń to szerokie grono chorób autoimmunologicznych o nieznanej etiologii, których mechanizm polega na naciekaniu leukocytów na ściany naczyń krwionośnych, prowadząc do ich niedrożności. Patologiczny proces może obejmować naczynia ważnych narządów wewnętrznych w całym ciele, np. nerek, płuc czy gałek ocznych. Nieleczona choroba może mieć poważne konsekwencje, w tym może prowadzić do martwicy tych narządów.
Układowe zapalenie naczyń – rodzaje
Istnieje wiele różnych rodzajów układowego zapalenia naczyń. Dlatego podzielono je w zależności od wielkości zajętych naczyń krwionośnych. Zajęcie dużych naczyń krwionośnych:
- zapalenie tętnic Takayasu;
- olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic.
Zajęcie średnich naczyń krwionośnych:
- guzkowe zapalenie tętnic;
- choroba Kawasakiego.
Zajęcie małych naczyń krwionośnych:
- ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń, dawniej: ziarniniakowatość Wegenera;
- eozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń, dawniej: zespół Churga-Strauss;
- mikroskopowe zapalenie naczyń.
Zajęcie różnych naczyń:
- choroba Behceta;
- zespół Cogana.
Wszystkie wyżej wymienione choroby należą do grona układowego zapalenia naczyń i różnią się obrazem klinicznym, choć mechanizm ich powstawania jest bardzo zbliżony.
Przyczyny układowego zapalenia naczyń
W patogenezie układowych zapaleń naczyń kluczową rolę odgrywają pobudzone neutrofile oraz przeciwciała ANCA, które są skierowane przeciwko antygenom obecnym w ziarnistościach cytoplazmatycznych neutrofili. Przeciwciała te przyczyniają się do wzrostu aktywacji granulocytów obojętnochłonnych, a następnie do tzw. „wybuchu oddechowego”. Zjawisko uwalnia zawarte w ziarnistościach enzymy proteolityczne, cytokiny, chemokiny oraz inne mediatory stanu zapalnego. Kaskada reakcji, w której uczestniczą przeciwciała ANCA, prowadzi do lizy komórek śródbłonka naczyniowego. Dodatkowo należy wiedzieć, że przeciwciała ANCA zakłócają wchłanianie się nacieku zapalnego w świetle naczyń oraz rozregulowują apoptozę neutrofili, czyli naturalny proces zaprogramowanej śmierci komórek. Przyczyny rozwoju układowego zapalenia naczyń nie zostały poznane.
Układowe zapalenie naczyń – objawy
Obraz kliniczny jest tu niezwykle szeroki, w zależności od rodzaju układowego zapalenia naczyń, a więc lokalizacji i wielkości zajętych tętnic czy żył. Przykładowe objawy w zależności od choroby:
- guzkowe zapalenie tętnic – utrata masy ciała przynajmniej 4 kg bez innej przyczyny, zmiany skórne o typie sinicy siatkowatej, ból jąder u mężczyzn, nadciśnienie tętnicze o ciężkim przebiegu, wzrost kreatyniny;
- ziarniniakowe zapalenie naczyń mózgowych – przewlekłe bóle głowy, mielopatia, napady drgawkowe, zaburzenia zachowania i funkcji poznawczych;
- ziarniniakowatość Wegenera – owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej lub jamy nosowej, guzki i nacieki widoczne na RTG klatki piersiowej, krwiomocz;
- eozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń – astma, eozynofilia, nacieki płucne, zmiany w zatokach przynosowych;
- zapalenie tętnic Takayasu – chromanie przestankowe kończyny, osłabienie tętna na tętnicy ramiennej, szmery słyszalne nad aortą brzuszną.
Zapalenie dużych naczyń krwionośnych jest najgroźniejsze dla pacjenta i wymaga natychmiastowego leczenie, jednak nie można bagatelizować żadnej z chorób.
Układowe zapalenie naczyń – diagnostyka
Diagnostyka układowego zapalenia naczyń opiera się na obrazie klinicznym, badaniach RTG i USG Doppler, a także na ocenie przepływu krwi przez wybrane naczynia krwionośne. Nie bez znaczenia pozostają również badania laboratoryjne, zwłaszcza odczyn Biernackiego, CRP, parametry związane z krzepliwością krwi, podstawowa morfologia oraz ANCA.
Układowe zapalenie naczyń – leczenie
Leczenie zależy od wielu czynników, przede wszystkim od rodzaju choroby. Opiera się na indywidualnie dobranej farmakoterapii i wymaga regularnego monitorowania stanu zdrowia. Przeważnie stosuje się leki immunosupresyjne, np. cyklofosfamid oraz glikokortykoidy. Przy zaawansowanym, poważnym przebiegu choroby konieczne może się okazać oczyszczenie osocza krwi z dużych cząsteczek.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Tłustochowicz W., Tłustochowicz M., Układowe zapalenie naczyń, Reumatologia, 50/2012.
- Życińska K., Cabaj M., Hadzik-Błaszczyk M., Krupa R., Falkowski A., Nitsch-Osuch A., Wardyn K. Zmiany w echokardiografii przezklatkowej w układowym zapaleniu naczyń PR-3 ANCA dodatnim, Family Medicine & Primary Care Review, 16/2014.
- Kozłowska M., Pawłowska B., Diagnostyka zapaleń małych naczyń w świetle nowych rekomendacji, Diagnosta Laboratoryjny.
