ANCA (ang. antineutrophil cytoplasmic antibodies) to skrót odnoszący się do przeciwciał przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych. Są one obecne w surowicy pacjentów z rozmaitymi chorobami ostrymi i przewlekłymi, w tym chorobami autoimmunologicznymi i dotyczącymi tkanki łącznej. Badanie ANCA może wiele powiedzieć lekarzowi o stanie zdrowia pacjenta.
ANCA – charakterystyka
ANCA to grupa autoprzeciwciał, które powstają w momencie, gdy układ immunologiczny organizmu zaczyna omyłkowo atakować białka zawarte we własnych neutrofilach. Można zatem podsumować, że są autoprzeciwciałami skierowanymi przeciwko antygenom wchodzącym w skład cytoplazmy granulocytów obojętnochłonnych. Pierwszy raz przeciwciała te opisano w 1982 roku. Przy pomocy immunofluorescencji pośredniej IIFT można wyodrębnić następujące typy przeciwciał ANCA:
- o typie świecenia cytoplazmatycznym tzw. cANCA;
- o typie świecenia okołojądrowym tzw. pANCA;
- atypowe tzw. aANCA.
Antygenem dla przeciwciał cANCA jest proteinaza 3 lub bakteriobójcze białko zwiększające przepuszczalność błony bakterii Gram-ujemnych. Dla przeciwciał pANCA antygenem docelowym jest przeważnie mieloperoksydaza, ale i laktoferyna, katepsyna G, elastaza, lizozym, enolaza oraz inne składniki cytoplazmy neutrofilów. Przeciwciała atypowe ANCA w teście immunofluorescencji pośredniej najczęściej prezentują dodatnie świecenie w kierunku pANCA.
ANCA w surowicy krwi – choroby
Przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych (ANCA) stwierdzane są w surowicy krwi pacjentów m.in. z następującymi problemami zdrowotnymi:
- zapalenie naczyń krwionośnych (zapalenie autoimmunizacyjne, zapalenie mikroskopowe i inne);
- ziarniniak Wegenera;
- zespół Churga i Strauss;
- pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych;
- kolagenozy;
- choroby reumatyczne;
- przewlekłe choroby nerek, wątroby, płuc, jelita grubego (w tym nieswoiste zapalenie jelit);
- przyjmowanie niektórych leków i zatrucie toksynami.
Przeważnie wraz z ANCA bada się poziom innych przeciwciał oraz OB i CRP. Jednakże dokładna przyczyna powstania autoimmunologicznych przeciwciał ANCA pozostaje niejasna. Prawdopodobnie współuczestniczy w niej wiele elementów, do których zalicza się m.in. infekcje, cechy genetyczne, czynniki środowiskowe, przyjmowane leki oraz nieprawidłowości w zakresie wrodzonej i nabytej odpowiedzi immunologicznej. Badania dowodzą związku pomiędzy przyjmowaniem niektórych leków (propylotiouracyl, minocyklina, allopurynol, D-penicylamina i difenylohydantoina) i wykrywaniem przeciwciał ANCA.
ANCA – badanie
Obecność ANCA w surowicy krwi ocenia się na podstawie badań laboratoryjnych, wystarczy pobrać krew i poddać ją dokładnej analizie. Nie są przy tym konieczne specjalne przygotowania pacjenta do badania, nie trzeba być również na czczo i nie ma przeciwwskazań do wykonania badania. Przeważnie badanie ANCA wykonuje się metodą mikroskopii immunofluorescencyjnej. Próbki surowicy miesza się z neutrofilami, aby umożliwić ewentualnym autoprzeciwciałom obecnym w próbce reakcję z komórkami. Następnie próbkę umieszcza się na szkiełku laboratoryjnym i wybarwia fluorescencyjnym barwnikiem. Szkiełko umieszcza się pod mikroskopem i poddaje ocenie powstały wzór/typ świecenia. W zależności od placówki wyniki mogą być dostępne w ciągu 1-7 dni.
Wzory ANCA
Podczas analizy próbki krwi specjaliści korzystają z tzw. wzorów ANCA. Są one następujące:
- typ okołojądrowy (p-ANCA) – wykazuje najwyższe natężenie fluorescencji w okolicy jądra. W około 90% takich próbek obecne są również przeciwciała przeciwko MPO;
- typ cytoplazmatyczny (c-ANCA) – fluorescencja dotyczy całej cytoplazmy komórkowej, przy czym w około 85% takich próbek obecne są przeciwciała przeciwko PR3;
- typ ujemny ANCA – bardzo słaba fluorescencja lub jej brak;
- atypowy p-ANCA – występuje u większości pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego oraz u niektórych pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna oraz reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Dzięki temu można jeszcze lepiej zinterpretować wyniki i ustalić trafne rozpoznanie.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Puszczewicz M., Przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, Reumatologia, 3/2006.
- Bułło B., Rutkowski B., ANCA-dodatnie zapalenia małych naczyń – współczesne aspekty terapeutyczne, Forum Nefrologiczne, 1/2012.
- Pastuszak J., Garley M., Powstawanie przeciwciał przeciwneutrofilowych (ANCA) w kontekście formowania zewnątrzkomórkowych sieci neutrofilowych (NETs), Alergia Astma Immunologia, 27/2022.
