Kolagenoza to inna nazwa grupy zapalnych, układowych chorób tkanki łącznej. Do kolagenoz zalicza się następujące jednostki chorobowe:
- reumatoidalne zapalenie stawów (RZS);
- toczeń rumieniowaty układowy (TRU);
- twardzina układowa;
- młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS);
- zapalenie wielomięśniowe oraz skórno-mięśniowe;
- mieszana choroba tkanki łącznej;
- zespół Sjogrena;
- niezróżnicowana zapalna choroba tkanki łącznej;
- pierwotne zapalenia naczyń z martwicą.
Kolagenoza – charakterystyka wybranych jednostek chorobowych
Obecnie odchodzi się od używania nazwy „kolagenoza”, ponieważ postęp medycyny umożliwił dokładniejsze zbadanie tej grupy chorób. Początkowo twierdzono, że zmiany dotyczą głównie kolagenu. Późniejsze badania wykazały, że zmiany pierwotne dotyczą jednak istoty podstawowej tkanki łącznej, a dopiero wtórnie kolagenu.
Wspólne cechy chorób z tej grupy to:
- podobne zaburzenia biochemiczne i zapalne w tkance łącznej;
- wytwarzanie autoprzeciwciał oraz zapalnych odczynów komórkowych uszkadzających własne tkanki;
- podobny przebieg kliniczny ze skłonnościami do zaostrzeń;
- dodatni wynik leczenia przeciwzapalnego i immunosupresyjnego przy niepodatności na leczenie antybiotykami.
Reumatoidalne zapalenie stawów
Głównym objawem klinicznym RZS jest zwykle symetryczne zapalenie wielu stawów, w tym zawsze drobnych stawów obu rąk. Zdecydowanie częściej chorują kobiety. Etiopatogeneza choroby nie jest do końca poznana. Uznaje się, że przyczyną mogą być zarówno czynniki środowiskowe jak i infekcyjne.
U zdecydowanej większości chorych stwierdza się obecność surowiczego czynnika reumatoidalnego klasy IgM, podwyższenie wartości OB, obecność czynnika reumatoidalnego oraz zwiększenie stężenia białek ostrej fazy.
Zobacz również: Reumatoidalne zapalenie stawów – fizjoterapia.
Toczeń rumieniowaty układowy
Choroba charakteryzuje się zmiennym przebiegiem z okresami remisji i zaostrzeń. Najczęstsze objawy obejmują dolegliwości ze strony narządu ruchu, zmiany skórne takie jak rumień na twarzy oraz objawy ogólne, np. osłabienie, chudnięcie i gorączka. U większości chorych stwierdza się ból i zapalenie stawów nadgarstkowych, śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych.
Twardzina układowa
Twardzinę układową potocznie nazywa się sklerodermą. Jest przewlekłą układową chorobą tkanki łącznej charakteryzującą się uszkodzeniem naczyń krwionośnych, obecnością autoprzeciwciał i postępującym włóknieniem skóry oraz narządów wewnętrznych.
W diagnozie choroby przydatna jest klasyfikacja ustalona przez Amerykańskie Kolegium Reumatologiczne. Pierwsze kryterium jest duże – to stwardnienie skóry proksymalnie od stawów śródręczno-paliczkowych. Pozostałe, mniejsze kryteria (jest ich 3) obejmują: sklerodaktylię, przypodstawne włóknienie płuc i ubytek tkanki w obrębie opuszków palców.
Mieszana choroba tkanki łącznej
To zespół chorobowy łączący ze sobą cechy kliniczne tocznia, twardziny i zapalenia wielomięśniowego lub skórno-mięśniowego. Zmiany umiejscowione są głównie w obrębie twarzy i rąk. Zauważa się między innymi objaw Raynauda, guzki reumatyczne oraz maskowatość lub nieznaczne stwardnienie skóry twarzy.
Zespół Sjogrena
To przewlekła choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się zajęciem gruczołów egzokrynnych (gruczoły wydzielania zewnętrznego). Typowym objawem jest suchość w jamie ustnej i suchość oczu, ponieważ zajęte są gruczoły łzowe i ślinianki. Często występują objawy pozagruczołowe, ponieważ Zespół Sjogrena jest chorobą ogólnoustrojową. Około 50% chorych cierpi przykładowo na objaw Raynauda.
Najpopularniejszymi testami do diagnozy choroby jest test czerwienią bengalską oraz test Schirmera, ponieważ służą one do oceny zdolności wydzielniczych zajętych chorobowo gruczołów.
Zobacz również: Zespół Sjogrena – fizjoterapia.
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
Istotą choroby jest przewlekły proces zapalny o podłożu autoimmunologicznym, ponieważ organizm atakuje własne tkanki. Uszkadza chrząstkę stawową, nasady kostne i wywołuje objawy pozastawowe.
Przebieg jest różnorodny, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów może dotyczyć dzieci w każdym wieku. Choroba często bywa niezauważona, ponieważ rozwija się podstępnie. Początkowo mogą to być bóle nóg przy dłuższych spacerach.
Według kryteriów przyjętych przez Międzynarodową Ligę do Walki z Reumatyzmem pojęcie MIZS dotyczy zapalenia stawów rozpoczynającego się przed 16. rokiem życia i trwającego co najmniej 6 tygodni.
Bibliografia
- Księżopolska-Orłowska K., Fizjoterapia w reumatologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, Warszawa 2013.
- Coote A., Haslam P., Ortopedia i Reumatologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2016.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
