Gościec to dawna ogólna nazwa medyczna grupy chorób o różnej, często niejasnej etiologii, których wspólną cechą są bóle przemijające lub trwałe oraz zmiany zapalne czy zwyrodnieniowo-wytwórcze w obrębie narządu ruchu. Obecnie termin ten stosuje się zamiennie dla reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), choć jest on znacznie mniej popularny.
Czym jest gościec?
Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie należy zastanowić się, czym jest reumatoidalne zapalenie stawów. To przewlekła choroba układowa tkanki łącznej o podłożu immunologicznym, która charakteryzuje się między innymi nieswoistym zapaleniem symetrycznych stawów. Szacuje się, że choroba może dotyczyć do 1% społeczeństwa, przy czym częściej występuje u kobiet w 4. lub 5. dekadzie życia.
Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów
Przyczyny rozwoju tej choroby nie zostały poznane – podobnie jak w przypadku pozostałych chorób autoimmunologicznych. Uważa się, że jej wystąpienie jest wynikiem działania kilku czynników – genetycznych, środowiskowych, infekcyjnych, hormonalnych czy immunologicznych.
Za genetycznymi czynnikami przemawia fakt, że u większości chorych na RZS stwierdza się występowanie antygenu HLA DR4 oraz DR-1. Najprawdopodobniej rolę inicjującą w RZS odgrywają limfocyty T CD45RO+. W odpowiedzi na konkretne czynniki uwalniają one cytokiny, które stymulują monocyty i makrofagi. Te natomiast uwalniają interleukinę 1b, czynnik martwicy nowotworów oraz czynniki wzrostu, które pobudzają fibroblasty i komórki śródbłonka. W efekcie następuje tworzenie nowych naczyń i pobudzenie osteoklastów, czego skutkiem jest przerost błony maziowej stawów, wzmożona produkcja płynu stawowego, niszczenie chrząstki stawowej, nadżerki powierzchni stawowych oraz uszkodzenie ścięgien i więzadeł.
Jak objawia się gościec?
W trakcie choroby dochodzi do powstania ziarniny reumatoidalnej, która przenika do poszczególnych części stawów powodując niszczenie chrząstek i kości. Wraz z rozwojem choroby oraz wzrostem jest zaawansowania powstają fibroblasty, rozrastające się następnie na naczynia krwionośne. Skutkiem tego jest niszczenie więzadeł i stawów. Początkowe objawy są niespecyficzne, mogą wskazywać na szereg innych chorób i dolegliwości. Są to:
- osłabienie;
- zmęczenie;
- brak apetytu;
- gorączka;
- utrata masy ciała.
Wraz z postępem choroby można zauważyć już objawy typowe dla reumatoidalnego zapalenia stawów:
- sztywność mięśni, a następnie ich stopniowy zanik;
- obrzęki;
- przykurcze stawowe, zniekształcenia stawów;
- bóle stawów;
- problemy z ruchami w stawach, np. niemożność pełnego wyprostowania palców rąk;
- bóle karku;
- mrowienie, drętwienie palców;
- zaburzenia równowagi.
Charakterystycznym objawem gośćca są tak zwane guzki reumatoidalne. Pojawiają się one nad stawami i są bezbolesne. Najczęściej występują w okolicy stawów rąk i w niektórych przypadkach mogą utrudniać poruszanie palcami czy rękami. RZS można rozpoznać między innymi po tym, że zajęte są jednocześnie stawy po obu stronach ciała. Przykładowo – ból i zapalenie stawów będzie dotyczyć w tym samym czasie obydwu stawów nadgarstkowych, nigdy wyłącznie lewego lub wyłącznie prawego.
Gościec – leczenie
Niestety nie ma skutecznej metody, która umożliwiłaby całkowite wyleczenie reumatoidalnego zapalenia stawów. Jednak za pomocą farmakoterapii, modyfikacji stylu życia oraz rehabilitacji można znacznie poprawiać komfort życia pacjenta i możliwie jak najdłużej opóźniać postęp choroby. Stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki sterydowe doraźnie oraz inne leki modyfikujące przebieg choroby. Z kolei leczenie niefarmakologiczne obejmuje:
- wprowadzenie odpowiedniej diety – unikanie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych, wprowadzenie suplementacji kolagenu i produktów korzystnie wpływających na kości oraz stawy;
- redukcję otyłości i nadwagi, ponieważ choroby te zaostrzają objawy RZS;
- rehabilitację – między innymi regularne ćwiczenia usprawniające oraz zabiegi z zakresu fizykoterapii.
Postępowanie jest różne w zależności od stopnia nasilenia objawów i zaawansowania choroby. Inne metody będą wykorzystywane także w fazie ostrej, a inne w fazie przewlekłej choroby.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bryl E., Witkowski J., Układ odpornościowy a reumatoidalne zapalenie stawów, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2008.
- Ignaczak E., Ignaczak P., Buczkowski K., Jeka S., Rola lekarza rodzinnego w diagnostyce i opiece nad pacjentem z reumatoidalnym zapaleniem stawów, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2012.
- Marcol-Majewska A., Majewski G., Kotyla P., Reumatoidalne zapalenie stawów – propozycje postępowania diagnostycznego, Forum Reumatologiczne, 3/2017.
